Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1948, Page 111

Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1948, Page 111
ISLENZKAR HEIMILDIR STEPIIANIUSAR 111 og tvær fyrstu bækurnar af riti Saxos, eins og áður er sagt. Úr bréfi því sem þessum skýringum fylgdi tekur Stephanius upp kafla í NIJ, bls. 16—17, og er það hið eina sem varðveitt er orðrétt úr bréfum Brynjólfs biskups til hans. Þar harmar Brynjólfur örlög íslenzkra rita og segir að ekki séu nú eftir nema leifar einar. Til dæmis um rit sem nú séu glötuð nefnir hann Sæmundar-Eddu, en úr henni sé nú ekki annað til en útdráttur Snorra Sturlusonar. Enn fremur nefnir hann „ingens volumen Historiarum ab Odino ad sua tempora contextum ab Ario Polyhistore dicto“, og virðist þar eiga við konungaævi Ara fróða. Sömuleiðis telur hann glötuð rit Gunnlaugs munks, kvæði hirðskálda úr heiðni, spásagnir Þórhalls á Síðu og frásagnir um ferðir Eiríks rauða og afkomenda hans. Má af þessu nokkuð marka livaða ritum Brynjólfur hefur haft veður af, án þess að hafa komizt yfir þau. Annað efni sem Stephanius tilfærir eftir Brynjólfi virðist runnið frá athugasemd- um hans við Saxo (Conjectanea), þó að eitthvað af því kunni að vera úr bréfum, Eins og fyrr var getið hafa athugasemdir þessar verið við fyrstu fimm bækur Saxos. Eftir að NU kom út hélt Brynjólfur enn áfram að semja skýringar við Saxo, og eru þær oft nefndar Conjectanea í bréfum (sjá Bibl. Arnam. III bls. XX—XXII og VII bls. 105, 107, 116, 413). Af þeim eru tveir fyrstu kaflarnir (pericula) enn til í hand- riti, og má ekki rugla þeim saman við skýringarnar sem Stephanius notaði og hér er um að ræða. Langmestur hluti þessara skýringa er sóttur í islenzk fornrit, tilfærð dæmi úr þeim, hliðstæður eða beinar þýðingar á orðatiltækjum hjá Saxo. Þessi fornrit eru nafngreind eða eru bersýnilega heimild skýringanna (bls.-töl úr NU í svigum): Bárðar saga Snæfellsáss (73), Bósa saga (46—47), Eiríks saga víð- förla (104), Eyrbyggja (54,93), Gísla saga Súrssonar (54), Grágás (36), Grettis saga (114, 115), Jómsvíkinga saga (20, 37, 57, 60, 103—104), Langfeðgatal (49—50), Laxdæla saga (73, 93), Njála (36, 43, 78), Ragnars saga loðbrókar (28), Skeggja saga (73), Snorra-Edda (28, 31, 88, 104, 106), Vatnsdæla saga (69), Völsunga saga (43, 46, 47, 48, 81; er nefnd Ragnars saga loðbrókar bls. 46 og 81, en aldrei Völs- unga s.), Þórðar saga hreðu (73). Af nöfnum þessum kemur Skeggja saga ein ókunnuglega fyrir sjónir. í greininni þar sem hún er nefnd segir Brynjólfur frá því að Miðfjarðar-Skeggi hafi gengið í haug Hrólfs kraka til þeirra Hrólfs og Böðvars bjarka, ekki minna en 900 árum eftir dauða þeirra. Síðan segir svo: „invenit utrumque integrum, sedentem, gravi armaturá indutum et insignem stupendæque speciei gladium tenentem; cujus cum cupiditate arderet Skeggo, forte fortuna Bpdvarum Bjarconem principio adortus manibus illis, antea quidem robustissimis et invictis, nunc autem á nongentis annis mortuis torpidis- que, erepturus, nullis viribus avellere potuit. Sed á Bjarconis gladio repulsus Rolvonis Regis, Skpfungum [ího] dictum, maximo cum labore reportavit: qui gladius omnium præstantissimus á seculo in Islandiam vénisse creditur. M. Brynolfus ex Skeggiasaga, Thordi huædæ [svo] saga, Laxdæla.“ Lýsing þessi kemur í aðalatriðum heim við lýsinguna í Landnámu 221. kap. (Landn. 1925. bls. 94—95) og í Þórðar sögu hreðu (útg. 1848, bls. 8); í Laxdælu 78. kap. er
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198
Page 199
Page 200
Page 201
Page 202
Page 203
Page 204
Page 205
Page 206
Page 207
Page 208
Page 209
Page 210
Page 211
Page 212
Page 213
Page 214
Page 215
Page 216
Page 217
Page 218
Page 219
Page 220
Page 221
Page 222
Page 223
Page 224

x

Árbók Landsbókasafns Íslands

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Landsbókasafns Íslands
https://timarit.is/publication/279

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.