Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1948, Page 143

BÓKASAFN BRYNJÓLFS BISKUPS
143
þetta: ,,Sitt góða bibliothek lét bann mest allt geyma í norðurstúku kirkjunnar. Varð
einu sinni var við að mús hafði kroppað eina eður aðra af bókum hans, hélt að músin
mundi leggjast á útlenzkt hveitilím í þessum bókum, lét því margar af þeim rífa úr
útlenzku og jafnvel hollenzku bandi og innbinda aftur með íslenzku bindi i tréspjöld og
hér tilbúið skinn og bera í þær mikið skinnlím og annað. Að aftelja hann þessu eður
aftra fró slíkum heilagrillum tjáði ekki, heldur hlaut að vera sem hann vildi og fyrir-
sagði“ (Biskupasögur J. Halld. I 289—90).
Af bréfabókunum sést að 6. maí 1675, þremur mánuðum fyrir andlát sitt, gerir
biskup reikning við Sigurð Guðnason (AM 281 fol, bl. 173r), og er þar talað um
band 80 bóka: „Hafdi Sigurdur Gudnason bunded fyrer biskupen bækur smár og stór-
ar ad tolu alls lxxx, hvar til biskupen hafdi lagt pll efne, enn Sigurdur Gudnason
erfidid. Hpfdu þeir so asættst sin j mille, ad eyrer skylldi kosta serhuprrar bokar
band smarrar og storrar, so hupr bætti þad adra vantadi, og þar med jafnadist. Reikn-
ast þad lil samans sem Sigurdur hefur her vti tilunned i erfidislaunum alls iiijc“. Það
er ekki líklegt að biskup hafi átt 80 bækur óbundnar frá fornu fari. heldur má telja
víst að þessi reikningur eigi við það verk sem Jón Halldórsson segir frá.
A eftir reikningnum við Sigurð Guðnason er gerð grein fyrir því efni sem eftir sé
heima hjá honum af því sem biskup hafði fengið honum til bókbandsins. Greinin er
tekin hér upp, af því að hún gefur dálitla hugmynd um vinnustofu íslenzks hókbind-
ara á 17. öld:
Þetta er effter i Asgarde liia Sigurde Gudnasyne af þeim efnum sem biskupinn M. Brynjolfur SS
lionum afhendte til boka bindingar Anno 1674 1675. Pappirs arker 15. Vaxsticke stort 1. Tuinnadockur
2. Perment nockur i kiolbond. Item boka stockur 1. Litunar tre 1. Mark jarn 1. Braspott litenn af
jarne ætlar Sigurdur ad kaupa, huor hafdur er til ad sioda og bræda lim, virdest taka mune fimm
eda sex merkur, og á Sigur(dur) med sinu handuerke hann ad leisa sem þa vm semur. Þessu til
merkes er mitt vnder skrifad nafn Skalhollte Anno 1675 7 Maji. Brynjolfur SS Reh. Sigurdur Gudna-
son meh. Biarne Einarsson yngre eghd.
13
Eftir lát Brynjólfs biskups sótti Jóhann Klein bækurnar í Skálholt. Frá því segir
Jón Halldórsson (Biskupasögur J. Halld. I 3001 og gefur jafnframt í skyn að ekki
muni þá öll kurl hafa komið til grafar, heldur muni ýmsurn bóktim hafa verið skotið
undan. „Víða hefir L L borizt fyrir sjónir“ bætir eitt handrit við, en L L = lupus
loricatus var, setn kunnugt er, fangamark biskups. „Sá góði biskup — segir Jón Hall-
dórsson enn fremur — var og óspar að gefa kver lærðum mönnum sem honum voru
handgengnir“. Hér að framan hefur verið vefengt hvort biskup muni sjálfur hafa
ætlað syni Jóhanns Kleins allar bækurnar. En hvað sem því líður skal ekki deilt á
Skálhyltinga þó að þeir hafi reynt að bjarga því setn borgið varð.
Jóhann Klein dó 1689, eflaust í Kaupmannahöfn (sbr. Safn til sögu íslands II 754),
og má gera ráð fyrir að bækur Brynjólfs biskups hafi þá verið þangað komnar fyrir
löngu. Um son Jóhanns Kleins ntun allt ókunnugt, og lærdómsmaður hefur hann að
minnsta kosti enginn orðið; hafi það vakað fyrir Brynjólfi að helga hann mennta-