Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1948, Page 160

160
STEFÁN EINARSSON
sem hér verður prentuð á eftir. Yfirleitt má segja, að þótt safn þetta sé langt frá því
að vera fullt, þá eru þó í því bækur frá flestöllum hinum gömlu prentverkum á Is-
landi: Hólum, Skálholti, Hrappsey, Leirárgörðum og Viðeyjarklaustri.
Næst má telja safn hans af tímaritum, flestum frá 19. öldinni. Það byrjar með
Lœrdómslistajélagsritunum, sem þó eru ekki alveg heil, og slitur eru hér af tímaritum
Magnúsar Stephensens og Armanni á Alþingi. Fjölni vantar, en aftur eru hér Sunnan-
pósturinn og Reykjavíkurpósturinn, Gestur Vestfirðingur, Tíðindi jrá nefndarjundum,
Tímarit Jóiis Pélurssonar, Verðandi, lðunn (Björns Jónssonar og þeirra félaga), og
Huld, öll heil. Hinsvegar vantar framan af Draupni (1—5), en aftan af Ganglera (2),
Lögfrœðingi (2—5) og Sunnanfara (ár 1901—12), og Gejn er hrot eitt. ÁSur hefur
verið minnzt á Ný Félagsrit og bækur Þjóðvinafélagsins og Bókmenntafélagsins, en af
hinum síðarnefndu eru hér enn fremur Skírnir 1856—1887, Fréttir frá íslandi 1873—
1887 og *Sajn til sögu íslands I—III.
Af vesturheimskum tímaritum voru í safninu aðeins Syrpa og Svaja, en nokkrum
hefur verið við bætt fyrir fé, er kom inn fyrir sölu á tvítökum (duplicates), þar í
Almanak Olajs Thorgeirssonar (næstum heilt), Aldamót, Aramót og Heimir.
Af nítjándu aldar bókum í safninu má benda á ýms sagnarit eftir Pál Melsteð o. fl.,
en fyrst og fremst íslands Árhœkur eftir Jón Espólín, sem eflaust var sjaldgæfust
þeirra. Af skáldskap er rétt að telja rímurnar fyrst, allt frá tveim flokkum, útgefnum
í Hrappsey á 18. öldinni, til rímna, prentaðra á þessari öld bæði austan hafs og vestan.
Gefur safn þetta góða hugmynd um prentaðar rímur, þótt sjálfsagt vanti margt í
það. Meðal annars er hér fvrsta útgáfa Númarímna (Viðeyjarklaustri 1835). Þá er
hér ennfremur nokkuð gott safn ljóðabóka og nokkrar af eldri skáldsögunum, eins
og t. d. Aðalsteinn eftir Pál Sigurðsson o. fl. Loks eru bækur prentaðar fyrir vestan
haf, helzt Ijóðabækur og safn af neðanmálssögum úr Heimskringlu og Lögbergi, auk
annars, en ekkert af þessu er gloppulaust, og sumt heldur illa með farið.
Af bókum frá þessari öld er ekki ástæða til að nefna aðrar en Pétur Gaut (1901)
í 30 eintaka útgáfu Einars Benediktssonar. Þetta er 26. eintakið og áritað: „Með
beztu vinsemd til N. Ottensens frá Jóh. Jóhannessyni.“
Eitt af því bezta í safni Ottensons gamla voru forníslenzku bókmenntirnar. Átti
hann eigi aðeins íslendingasögur, Eddur, Sturlungu og Fornaldarsögur í hinum al-
þýðlegu útgáfum Sigurðar Kristjánssonar, heldur einnig slæðing af eldri útgáfum
þeirra og auk þess ýmsar Noregskonungasögur, Grágás, Biskupasögur, Postulasögur,
lslenzka annála o. fl. Þar að auki átti hann orðabækur Fritzners og Cleasby-Vigfús-
sonar, hina dönsku orðabók Konráðs, og ýmsar fleiri fræðibækur. En þar eð margt
af þessu var þegar til í Háskólabókasafninu, þá var það selt, en andvirðinu varið til
að fylla safn Ottensons. Hefur sumt þegar verið keypt, en ennþá er fé fyrir hendi til
frekari bókakaupa.
Auk prentaðra bóka voru nokkur íslenzk handrit í safninu og munu flest vera frá
19. öld. Flest af ritum þeim, sem hér eru geymd, finnast líka í handritum, oft mörg-