Frjáls verslun - 01.04.1997, Page 62

FLAGGSKIPTIÐ VIÐ HVERFISGÖTUNA Á
GÓÐRI SIGLINGU
Þjóðleikhúsið ber höfúð og herðar
yfir önnur leikhús landsins. Það er rek-
ið með styrk af fjárlögum sem nemur
318 milljónum á yfirstandandi ári og
hækkaði úr 308 milljónum árið áður.
Sjálfsaflafé leikhússins hefur undanfarin
ár verið 122-124 milljónir á ári. Ahorf-
endur eru taldir bæði eftir leikárum og
almanaksárum en rekstur leikhússins
er gerður upp á almanaksári. Síðasta
leikár, sem tölur liggja fyrir um, er 1995-
1996 þegar áhorfendur urðu 94.696 en
sé horft til almanaksárs þá voru gestir
Þjóðleikhúss 88.535 árið 1996. Almennt
miðaverð er 1.700 krónur en börn,
skólanemar og ellilífeyrisþegar fá mið-
ann á 1.100 krónur og korthafar fá 22%
afslátt frá hefðbundnu miðaverði. Því er
óhætt að reikna með meðalverði á miða
u.þ.b. 1.400 krónur sem gefur Þjóðleik-
húsinu tæpar 124 milljónir í sjálfsaflafé.
Sé framlagi ríkisins bætt við er upphæð-
in samtals 432 milljónir. Það þýðir að
raunverð hvers leikhúsmiða hefur verið
um 4.909 krónur og þar af koma rúmar
3.500 krónur úr ríkissjóði.
Aðsókn að sýningum Þjóðleikhúss-
ins hefur verið góð undanfarin ár og al-
mennt mun litið svo á að á þeim bæ séu
hlutirnir í góðu gengi. Þjóðleikhúsið er
flaggskipið í íslensku leikhúslífi sem
sýnist vera á góðri siglingu. Hvað stjórn-
un þess varðar þá tók Stefán Baldurs-
son, núverandi leikhússtjóri, við stjórn-
REKSTUR LEIKHUSA
húsinu. Áhorfendatjöldi á leiksýningar
LR leikárið 1995 til 1996 var ríflega 47
þúsund manns, þ.e.a.s. að frádregnum
gestum á aðrar sýningar í húsinu sem
ekki voru beinlínis á vegum Leikfélags
Reykjavíkur heldur skilgreindar sem
samstarfsverkefni. Framlag Reykjavík-
urborgar til félagsins var 140 milljónir
og samkvæmt uppgjöri hefur sjálfsaflafé
félagsins verið 53 milljónir króna. Það er
aðgangseyrir að þeim sýningum sem
LR stóð sjálft íýrir. Tekjur þess af sýn-
ingum annarra leikhópa í húsinu liggja
ekki fýrir. Samtals verða þetta 193 millj-
ónir króna sem þýðir samkvæmt gefn-
um forsendum að raunverð á leik-
húsmiða á sýningum LR leikárið 1995 til
1996 var rúmlega 4.100 krónur og þar af
greiddi borgarsjóður um 3.000 krónur
með hverjum miða en meðalverð að-
göngumiða hjá LR þetta leikár sýnist
hafa verið um 1.100 krónur sem skýrist
eflaust af háu hlutfalli barnamiða en
Lína langsokkur dró til sín rúmlega
17.000 áhorfendur.
Þegar skoðaðar eru tölur yfir aðsókn
að sýningum Leikfélags Reykjavíkur á
því leikári, sem nú er senn liðið undir
lok, kemur svört mynd í ljós. Þegar töl-
urnar voru teknar saman í byrjun maí
var aðeins ein sýning á vegum félagsins
enn í gangi og það var Dómínó eftir Jök-
ul Jakobsson og ekki fyrirhugaðar fleiri
frumsýningar. Aðrar sýningar í Borgar-
leikhúsi voru samstarfsverkefni við
aðra leikhópa.
útleigu Borgarleikhússins til annarra
leikhópa fyrir utan þetta þar sem ekki er
vitað hve háar þær eru. Sú sýning á veg-
um LR, sem best hefur gengið í vetur, er
Dómínó sem í byijun maí var komin
með 6.500 áhorfendur. Vinsælasta sýn-
ing í húsinu var hins vegar söngleikur-
inn Stone Free sem dró til sín rúmlega
33 þúsund áhorfendur á yfirstandandi
leikári og 7.500 að auki á síðasta leikári.
Það er yfirlýst stefna forráðamanna
Leikfélags Reykjavíkur að óæskilegt sé
að hýsa mikið af annarri leikstarfsemi í
Borgarleikhúsinu og hefur Þórhildur
Þorleifsdóttir ítrekað lýst því yfir. Ef
staðið verður við þær yfirlýsingar er
sýnt að leikfélagið missi enn meiri tekj-
ur en orðið er.
Svo haldið sé áfram þeim útreikning-
um, sem hafa verið uppi hér ffamar, má
komast að þeirri niðurstöðu að raun-
verð leikhúsmiða á sýningar Leikfélags
Reykjavíkur í vetur hafi verið í kringum
7.700 krónur og þar af hafi um 6.600
krónur komið úr borgarsjóði.
Það er því ljóst að vandi Leikfélags
Reykjavíkur er umtalsverður. Félagið
hefur orðið fýrir miklu tekjutapi og hlýt-
ur að þurfa að bregðast við því á ein-
hvern hátt. Fyrirtæki í hefðbundnum
rekstri, sem yrði fyrir áfalli líku þessu,
þ.e.16% samdrætti í veltu, myndi áreið-
anlega endurskipuleggja rekstur sinn
verulega. Það gæti skipt um stjórnend-
ur en til að mæta samdrættinum yrði
það að taka lán eða selja eignir.
HVERJU RAÐA GAGNRYNENDUR?
Stundum eru gagnrýnendur sakaðir opinberlega um að hafa „drepið“ sýningar.
Súsanna Svavarsdóttir var sögð bera ábyrgð á því að sýning Spaugstofunnar, Örfá
sæti laus, gekk ekki eins vel og vonast var til fyrir nokkrum árum. Aðstandendur
sýningarinnar Master Class, sem sýnd var í Reykjavík sl. haust, sögðu að aðsókn
hefði dottið algerlega niður úr fullu húsi niður í núll eftir fremur neikvæða umsögn
taumunum fyrir sjö árum. Þá varð nokk-
ur styrr um þá ákvörðun hans að segja
upp nokkrum fastráðnum leikurum og
endurnýja þannig leikhópinn að hluta.
Stefán stóð þá í ströngu en hélt fast við
sitt og ef marka má aðsókn í dag hafa
áætlanir hans borið ávöxt.
KREPPA í KRINGLUMÝRI
Það er hinsvegar annað uppi á ten-
ingnum hjá helsta keppinautnum sem
er Leikfélag Reykjavíkur í Borgarleik-
Jóns Viðars Jónssonar.
í byijun maí voru áhorfendur 21.441
alls og því Ijóst að gríðarlegur samdrátt-
ur hefur orðið milli ára. Liggur við að
tala megi um hrun í þessu sambandi.
Eigin tekjur Leikfélagsins af sýningum
höfðu að sama skapi dregist verulega
saman og sýnast í upphafi maí vera rúm-
ar 22 milljónir sem er um 60% samdrátt-
ur í tekjum milli ára. Þetta þýðir að sjálf-
sögðu að velta Leikfélagsins dregst
saman milli ára úr 193 milljónum í 162
milljónir. Enn standa tekjur félagsins af
HVERÁAÐRÁÐA?
Mikil átök hafa verið undanfarin ár
um stjórnun Leikfélags Reykjavíkur.
Þegar Sigurður Hróarsson lét af starfi
leikhússtjóra fyrir rúmum tveimur
árum var Viðar Eggertsson ráðinn í
hans stað. Þegar ljóst var að Viðar hugð-
ist grípa til ráðstafana af svipuðum toga
og þær sem Stefán Baldursson beitti
þegar hann tók við Þjóðleikhúsinu, þ.e.
hann ætlaði að breyta samsetningu leik-
arahópsins og segja einhverjum upp og
62