Morgunblaðið - 06.03.2001, Blaðsíða 57

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. MARS 2001 57
NÝTT
Fæst í flestum apótekum
Innflytjandi: Pharmaco hf.
A
U
K
IN
V
EL
LÍÐAN
HVÍTAR
I
TE
N
N
U
R
Hreinni
og hvítari
tennur
W H I T E N I N G
Fyrir
gervitennur
K
O
R
T
E
R
OSRAM perubúðir
* Gegn framvísun kassakvittunar vegna sparpera sem keyptar eru til heimilisnotkunar eftir 15/2 2001. Frekari upplýsingar hjá söluaðilum.
Tilb
oð
1.4
90 k
r
Dæmi 15W sparpera gefur sama ljósmagn og 75 W glópera
Orkusparnaður 5.706 kr*
Árvirkinn
Austurv.9/Eyrarvegi 29
Selfossi
Geisli
Flötum 29
Vestmannaeyjum
GH Heildverslun
Garðatorgi 7
Garðabæ
Ljósgjafinn
Glerárgötu 34
Akureyri
Ljós & Orka
Skeifunni 19
Reykjavík
Glitnir
Brákarbraut 7
Borgarnesi
Lónið
Vesturbraut 4
Höfn
Rafþj. Sigurdórs
Skagabraut 6
Akranesi
Rafbúð R.Ó.
Hafnargötu 52
Keflavík
Straumur
Silfurtorgi 5
Ísafirði
S.G. Raftækjav.
Kaupvangi 12
Egilsstöðum
5 ára ábyrgð DULUX EL Longlife*
*Miðað við 15.000 klst. notkun og að verð á KWst sé
6,34 kr. á notkunartímabil.
GREIN undir þessari yfir-
skrift birtist í Morgunblaðinu
laugardaginn 10. febrúar sl. Í
þessari grein var fjallað um
fund Starfsgreinasambands-
ins með ráðherrum um at-
vinnumál á landsbyggðinni. Á
fundi þessum auglýsti Starfs-
greinasambandið eftir stefnu
stjórnvalda í atvinnu- og
byggðamálum.
Í greininni var talað við
Halldór nokkurn Björnsson
sem mun vera formaður fyrr-
nefnds Starfsgreinasam-
bands. Eftir lestur greinar-
innar erum við sannfærðir um
að þetta Starfsgreinasam-
band, það er að segja stjórnendur
þess, sé gersamlega úti á þekju í um-
ræðum um sjávarútvegsmál á Ís-
landi, þ.e. bæði veiðar og vinnslu.
Til þess að rökstyðja þessa skoðun
okkar ætlum við að vitna í orð fyrr-
nefnds Halldórs. Í fyrsta lagi lagði
hann til að dregið yrði úr útflutningi
á óunnum fiski þar sem þessi útflutn-
ingur væri kannski meginorsökin
fyrir þetta miklu atvinnuleysi á
landsbyggðinni.
Hann sagði að farið hafi verið yfir
hvort hægt væri að tryggja íslenskri
fiskvinnslu tækifæri á að bjóða í allan
fisk sem veiddur er innan íslenskrar
lögsögu. Sagði hann að slíkt sé ekki
hægt í dag og hann teldi það óeðli-
legt.
Einnig sagði Halldór að lagt hafi
verið fyrir ráðherrana hvort hægt
væri að gera fiskvinnsluhúsum án út-
gerðar kleift að eignast kvóta. Fisk-
vinnsluhús gætu þannig tryggt hrá-
efni til vinnslu án þess að kaupa skip.
Hérna eru þrjár tilvitnanir sem
eru þess eðlis að þær standast engan
veginn við nánari skoðun.
Hvað þessa fyrstu tilvitnun snertir
þá voru árið 2000 rúm 15.000 tonn
eða á milli 55 og 60% þess fisks sem
fluttur var utan óunninn, annars veg-
ar karfi og hins vegar hinar ýmsu
flatfisktegundir. Fá íslensk fisk-
vinnslufyrirtæki hafa náð viðunandi
árangri til langframa við sérhæfingu
í vinnslu þessara fisktegunda. Einnig
er það nú þannig að stór hluti þeirra
sem flytja fisk út óunninn er útgerðir
sem eiga lítinn kvóta og til þess að
geta haldið áfram útgerð verða þessi
fyrirtæki að selja sitt hráefni með
þessum hætti til þess að fá sem hæst
verð.
Ef öll fiskvinnslufyrirtæki gætu
boðið í allan afla sem bærist að landi
úr íslenskri lögsögu yrði það einfald-
lega til þess að flytja vandamálið milli
byggðarlaga. Þetta þýddi það fyrir
stór fyrirtæki sem reka öfluga útgerð
og landvinnslu að þeirra rekstrarör-
yggi í landvinnslu yrði minna. Ekki
yrði hægt að ganga út frá ákveðnu
hráefnismagni á viku, mánuði eða ári,
þar sem þau myndu hugsanlega
missa fisk af sínum skipum frá sér og
í staðinn þyrftu þau að kaupa fisk
óséðan með óþekkt hráefnisgæði.
Mörg þessara stóru fyrirtækja hafa
lagt í tuga milljóna fjárfestingar í
landvinnslu og útgerð til þess að sam-
hæfa gæðakerfi fyrirtækjanna svo
hægt sé að skila kaupendum afurðum
sem alltaf eru af sömu gæðum. Ef
fyrirtæki geta ekki tryggt að afurðir
séu alltaf af sömu gæðum er einfald-
lega mikil hætta á að markaðir tapist.
Er þetta það sem Halldór Björn-
son, sem fulltrúi Starfsgreinasam-
bandsins, vill? Að fiskvinnslustörf
séu flutt á milli byggðarlaga og fyr-
irtæki sem hafa lagt í fjárfestingar til
að svara kröfum þess markaðar sem
Íslendingar selja sjávarafurðir til séu
skilin eftir með tuga eða hundruða
milljóna fjárfestingar og hugsanlega
minna hráefni og enga eða lélegri
sölusamninga.
Ef fiskvinnsluhúsum án útgerðar
yrði gert kleift að eignast kvóta lang-
ar okkur að segja, ef fiskvinnsluhús
án útgerðar ættu kvóta þá þyrftu
væntanlega einhverjir að veiða þann
kvóta svo að þau hefðu hráefni. Eftir
töluverða umhugsun er okkar niður-
staða sú að væntanlega myndu sjó-
menn eiga að veiða fiskinn. Þar af
leiðir að það yrðu svokölluð kvóta-
viðskipti eða tonn á móti tonni við-
skipti. Það er nú einu sinni þannig að
svoleiðis viðskipti eru það mál sem
verið hefur efst á blaði hjá sjó-
mannaforystunni að afnema.
Einnig er rétt að geta þess að
ef hugmyndin um að allir gætu
boðið í allan afla er tekin með
þá mundi þetta ekki tryggja
þessum húsum neitt hráefni
þar sem allir gætu keypt fisk-
inn.
Í lokin er rétt að geta þess
að í morgunútvarpi Rásar 2
mánudaginn 12. febrúar sl. var
talað við Halldór Björnsson og
nefndi hann hina hrikalegu
stöðu í smærri sjávarplássum
þar sem allur fiskur væri
keyrður burt og honum þætti
það rosalegt. Fiskurinn er
keyrður burt vegna þess m.a. að
hann er boðinn upp og Halldór
Björnsson hlýtur að vita það en samt
er hann á sama tíma talsmaður þess
að allir geti boðið í allan afla sem
berst að landi. Eitthvað er nú hljóm-
urinn í málflutningi hans hálfholur.
Við undirritaðir erum báðir lands-
byggðarmenn og viljum hag lands-
byggðarinnar sem mestan og bestan.
Teljum við það réttmæta kröfu þess
fólks, sem Halldór Björnsson telst
vera í forsvari fyrir, að hann marki
sér einhverja vitræna stefnu sem
hægt yrði að taka mark á í þessum
málum. Í stað þess að slá fram hug-
myndum sem stangast svo hver á við
aðra að ekkert mark er á þeim tak-
andi.
Vandinn skelfilegur
verði ekki brugðist við
Baldur Snorrason
Fiskvinnsla
Teljum við það rétt-
mæta kröfu, segja Bald-
ur Snorrason og Páll
Kristjánsson, að Hall-
dór marki sér einhverja
vitræna stefnu sem
hægt yrði að taka mark
á í þessum málum.
Höfundar eru nemendur í
sjávarútvegsfræði við
Háskólann á Akureyri.
Páll Kristjánsson