Morgunblaðið - 18.04.2001, Qupperneq 29

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. APRÍL 2001 29
Daily Vits
FRÁ
Apótekin
Stanslaus orka
með GMP gæðastimpli
100% nýting/frásog
H
á
g
æ
ð
a
fra
m
le
ið
sla
EINS og reikna mátti með blossuðu
um páskahelgina upp fréttir um að
Michael Portillo, fyrrverandi varnar-
málaráðherra, hugleiddi að bjóða sig
fram gegn William Hague, leiðtoga
Íhaldsflokksins. Portillo hefur áður
verið orðaður við atlögu að Hague en
að þessu sinni er ástæðan sú að Kenn-
eth Clarke, fyrrverandi fjármálaráð-
herra í stjórn Margaret Thatcher, á
að hafa lýst yfir stuðningi við hann.
Hér er um áhugaverð tengsl að ræða
því þar tengjast saman evruandstæð-
ingar og evrusinnar Íhaldsflokksins,
sem annars eru á góðri leið með að
kljúfa flokkinn, svo mjög stefna þeir
hver í sína áttina.
En um leið hafa komið fram tölur
sem sýna að ríkisstjórn Verkamanna-
flokksins er orðinn stærsti auglýsandi
í landinu. Það hefur enn vakið spurn-
ingar um hvort flokkurinn sé yfirleitt
nokkuð annað en auglýsingamennsk-
an tóm og hvort það sé ekki óviðeig-
andi að fé skattgreiðenda sé notað á
þennan hátt.
Lífseigur og
þrálátur orðrómur
Þrátt fyrir að Michael Portillo hafi
hvað eftir annað lýst yfir stuðningi við
William Hague sem formann flokks-
ins þá er það viðvarandi orðrómur að
Portillo muni nota fyrsta tækifæri
sem gefst til að komast í leiðtogasætið
sjálfur. Portillo, sem er fæddur 1953,
gegndi ýmsum ráðherraembættum í
stjórnartíð Íhaldsflokksins, síðast
embætti varnarmálaráðherra.
Eftir að flokkurinn lenti í stjórn-
arandstöðu eftir stórsigur Verka-
mannaflokksins hefur Portillo sinnt
skriftum, gert þætti fyrir sjónvarp og
útvarp. Það voru jafnvel uppi raddir
um að hann hygðist segja skilið við
stjórnmál. Hann væri búinn að fá nóg
af hörkunni, ekki síst eftir að hann
viðurkenndi að hafa átt í ástarsam-
böndum við karlmenn á yngri árum,
en það varð hann að viðurkenna eftir
að eitt síðdegisblaðanna hugðist birta
grein um þessi mál. Þessi fyrrum svo
harðsnúni stjórnmálamaður hefur
einnig lagt sig fram um að fá á sig
mýkri blæ en áður. Hann er nú fjár-
málaráðherraefni flokksins og geng-
ur því næst leiðtoganum William
Hague.
Ef enginn er reykur án elds getur
vart annað verið en að Portillo mæni
stöðugt á leiðtogastól Hagues og máti
sig í hann, því orðrómurinn um áhuga
hans á að taka við af Hague er stöðugt
á sveimi. Þegar það komst í hámæli
um helgina að Kenneth Clarke hefði
verið að ræða við menn um möguleika
Portillos á leiðtogasætinu gafst enn
einu sinni tilefni til að huga að þessum
möguleika á nýjum leiðtoga. Tæki-
færið átti að sögn að skapa eftir kosn-
ingar, líklega 7. júní, enda telja flestir
líklegt að Íhaldsflokkurinn undir
stjórn Hagues muni þá bíða ósigur.
Nálgun evrusinna og evru-
andstæðinga
Clarke og Portillo tilheyra ekki
sama armi flokksins. Clarke er þekkt-
ur sem skorinorður formælandi
breskrar aðildar að Efnahags- og
myntsambandi Evrópu.
Portillo er tortrygginn á Evrópu-
samvinnuna og alls ekki hlynntur
evruaðild. En þó tvímenningarnir séu
ekki á sömu bylgjulengd má færa
sterk rök fyrir því að þeir taki á ein-
hvern hátt höndum saman.
Evrópuandstæðingar eru í forystu
í Íhaldsflokknum eins og er og evru-
sinnar eiga þar erfitt uppdráttar.
Þessi klofningur er svo hatrammur að
ýmsir hafa bent á að það væri auð-
veldara fyrir flokkinn að hann klofn-
aði. Í hörðum veruleika breskra
stjórnmála, þar sem aðeins er rúm
fyrir tvo flokka á toppnum er tilhugs-
unin um klofinn flokk sérlega slæm
fyrir flokksstjórnina, fyrir utan nú að
auðvitað er flokksklofningur aldrei
óskastaða neinnar flokksstjórnar.
Rökin fyrir samkrulli Clarke og
Portillo og stuðningsmanna þeirra
eru að Clarke hefur ekki áhuga á að
draga úr evruboðskap sínum, sér-
staklega ekki ef stjórn Verkamanna-
flokksins gerir alvöru úr þjóðarat-
kvæðagreiðslu á næstu 18 mánuðum
eða svo, en hann hefur heldur ekki
áhuga á að missa alla möguleika á
frekari áhrifum innan flokksins þegar
hann kemst næst í stjórn. Með stuðn-
ingi evrusinna næði Portillo svo til
breiðari stuðningshóps. Hvort eitt-
hvað er meira í þessu en bara skortur
blaðamanna á efni er annað mál. Það
er hins vegar ljóst að örvæntingin í
Íhaldsflokknum getur ekki annað en
verið mikil og djúp þegar stjórn
Verkamannaflokksins hefur svo aug-
ljóslega glatað tiltrú kjósenda án þess
þó að Íhaldsflokkurinn virðist græða
nein ósköp á því. Það ríkir einfaldlega
engin trú á því meðal kjósenda að
Íhaldsflokkurinn sé að neinu leyti trú-
verðugur eða hæfur til að taka við
stjórn landsins.
Hague á auðvitað ekki alla sök á því
hvernig komið er en sem leiðtogi
flokksins er hann auðvitað sá sem ber
ábyrgðina.
Ríkisstjórnin stærsti
auglýsandinn
Það eru ekki lengur stórfyrirtæki á
borð við Unilever og Procter &
Gamble sem eyða mestu í auglýsingar
í Bretlandi. Óvæntur aðili er orðinn
stærsti auglýsandinn nú í febrúar,
sjálf ríkisstjórnin. Þann mánuðinn
eyddi Unilever 12,2 milljónum punda
í auglýsingar, Procter & Gamble 10,1
milljón punda, en ríkisstjórnin eyddi
heilum 16,4 milljónum punda í auglýs-
ingar.
Auglýsingarnar eru flestar bundn-
ar við auglýsingaherferðir, sem
stjórnin hefur rekið. Árangurinn er
þó umdeildur. Fimmtán milljóna her-
ferð var ætlað að hvetja 500 þúsund
ellilífeyrisþega til að hafa samband
við yfirvöld og athuga hvort þeir ættu
ekki kost á meiri lífeyri sökum lágra
tekna. En þrátt fyrir dýra herferð
bárust að sögn Daily Telegraph að-
eins fyrirspurnir frá sextíu þúsund
manns.
Auglýsingar og auglýsingaherferð-
ir stjórnarinnar gleypa æ meira af
skattfé og engin stjórn hefur eytt
öðru eins í auglýsingar og þessi. Á
fyrsta stjórnarárinu var 43,8 milljón-
um punda varið í auglýsingar. Í fyrra
var þessi upphæð komin í 102,7 millj-
ónir punda. Þó að stjórnin sé þar með
að greiða fyrir auglýsingar er ekki
lúta beint að eigin frammistöðu hefur
þessi auglýsingagleði vakið gagnrýni.
Michael Ancram, formaður Íhalds-
flokksins, bendir á að auglýsingagleð-
in sé enn eitt dæmi um auglýsinga-
mennsku stjórnarinnar. Það sé
eðlilegra að nota auglýsingaféð til að
bæta opinbera þjónustu en auglýsa
með þessum hætti.
Kosningaskjálfti í
ýmsum myndum
Verulegs kosningaskjálfta er nú farið
að gæta í Bretlandi, en það lýsir sér meðal
annars í þrálátum orðrómi um að Michael
Portillo fari fram gegn William Hague,
leiðtoga Íhaldsflokksins, eftir kosningar,
segir Sigrún Davíðsdóttir.
Michael PortilloWilliam Hague Kenneth Clarke
sd@uti.is