Morgunblaðið - 19.05.2001, Side 1

112. TBL. 89. ÁRG. LAUGARDAGUR 19. MAÍ 2001 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 19. MAÍ 2001
BANDARÍKJAMENN lýstu í gær
miklum áhyggjum sínum vegna auk-
ins ofbeldis í deilum Ísraela og Pal-
estínumanna en 15 manns féllu í
gær, sex í tilræði í borginni Netanya
í Ísrael og alls níu í loftárásum sem
ísraelski flugherinn gerði á Vestur-
bakkann. „Við verðum að brjóta
vítahring ofbeldisins til að hægt
verði að hefja raunhæfar viðræður
um samkomulag af einhverju tagi,“
sagði George W. Bush Bandaríkja-
forseti.
Tilræðismaðurinn í Netanya hafði
vafið sprengiefni utan um sig og
reyndi í gærmorgun að komast inn í
húsakynni verslanamiðstöðvar en
þótti grunsamlegur þar sem hann
var kappklæddur þótt heitt væri í
veðri. Vörður kallaði á lögreglu en
áður en hún kom á vettvang
sprengdi maðurinn sig og tók alls
fimm manns með sér í dauðann en
hátt í hundrað manns að auki slös-
uðust, sumir illa. Netanya er um tíu
kílómetra frá Vesturbakkanum.
Samtök bókstafstrúarmanna úr röð-
um Palestínumanna, Hamas, sögðu
að maðurinn hefði verið tvítugur
trésmiður úr þeirra röðum,
Makhmoud Ahmed Marmash, og
boðuðu samtökin fleiri sjálfsmorðs-
árásir á næstunni.
Skýrt var frá nafni hans eftir há-
degisbænir múslíma í Ramallah í
gær og sagt að hann hefði verið að
hefna fimm palestínskra lögreglu-
manna sem ísraelskar öryggissveitir
myrtu fyrr í vikunni. „Ísraelar sáðu
ofbeldi með því að myrða saklaust
fólk,“ sagði andlegur leiðtogi Ham-
as, Ahmed Yassin. „Nú uppskera
þeir viðbrögð.“
Eftir að uppreisn Palestínumanna
hófst í fyrra voru lagðar miklar
hömlur á ferðafrelsi þeirra og hefur
atvinnuleysi því aukist hratt. Enn
munu þó um 20.000 Palestínumenn
stunda vinnu í Ísrael, margir án
leyfis. En í blaðinu Haaretz kom
fram að einn af ráðherrum landsins,
Nissim Dahan, sagðist í gær myndu
leggja til á næsta ríkisstjórnarfundi
að slíkum leyfum yrði enn fækkað
þar sem öryggi ísraelskra borgara
yrði að vera í fyrirrúmi.
Ísraelsstjórn hefndi fyrir tilræðið
í Netanya með því að láta F-16 þot-
ur flughersins gera árásir á stöðvar
öryggislögreglu stjórnar Yassers
Arafats. Var ráðist á borgirnar
Nablus og Ramallah, m.a. á fangelsi
þar sem kunnur hryðjuverkamaður
var í haldi. Einnig voru gerðar árás-
ir á Gaza-svæðið.
F-16 þotum hefur ekki fyrr verið
beitt í átökunum sem hófust í fyrra.
Stjórn Arafats fordæmdi þegar
sjálfsmorðsárásina í Netanya en
talsmaður Ísraelsstjórnar, Raanan
Gissin, sagði í gær að tilræðið hefði
verið svo „alvarlegt“ að það réttlætti
notkun vélanna. Þótt Hamas hefði
staðið fyrir tilræðinu væri ábyrgðin
Arafats sem hefði enn á ný æst til
haturs á Ísraelum fyrr í vikunni.
Á fimmtudag sagðist stjórn Ariels
Sharons í Ísrael reiðubúin að koma
til móts við kröfur Palestínumanna
um, að ekki yrði efnt til fleiri land-
nemabyggða gyðinga á svæðum Pal-
estínumanna. Í tillögum, sem
kenndar eru við Bandaríkjamanninn
George Mitchell, er sagt að eitt af
skilyrðum þess að koma á friðarvið-
ræðum sé að byggðunum verði ekki
fjölgað. Blaðið The Jerusalem Post
hafði í gær eftir ónafngreindum
embættismanni í Washington að
stjórn Bush myndi varla gera
grundvallarbreytingar á stefnunni
gagnvart landnemabyggðunum.
Stjórnin teldi slæmt að þeim yrði
fjölgað en myndi ekki reyna að
þvinga Sharon til að hætta öllum að-
gerðum til að styrkja núverandi
byggðir, til dæmis með því að efla
öryggi landnemanna.
Bush Bandaríkjaforseti um deilur Ísraela og Palestínumanna
Brjóta verð-
ur „vítahring
ofbeldisins“
Netanya, Nablus, Jerúsalem. AP, AFP.
Reuters
Ungir Ísraelar hrópa slagorð gegn aröbum í borginni Netanya. Fimm
manns féllu í sjálfsmorðsárás Palestínumanns í borginni í gær auk til-
ræðismannsins sjálfs og hefndu Ísraelar sín með því að láta F-16 herþot-
ur ráðast á stöðvar palestínsku lögreglunnar.

Hvernig rjúfa/27
RUDOLF Scharping, varn-
armálaráðherra Þýskalands, fær
ekki að ganga í hjónaband með
konunni sem hann elskar vegna
þess að hann er búinn að týna
fæðingarvottorðinu sínu.
Scharping skildi á síðasta ári
við eiginkonu sína til margra ára
og hyggst nú kvænast á ný. Sú
lukkulega er greifynja að nafni
Kristina Pilati-Borggreve, lög-
maður í Frankfurt. Hjónaleysin
hafa þó enn ekki fengið leyfi til
að ganga í það heilaga, þar sem
brúðguminn finnur ekki fæðing-
arvottorðið. Scharping hefur
reynt að framvísa ökuskírteini og
almannatryggingaskírteini, en
þýska embættismannakerfið hvik-
ar ekki frá reglunum. Brúðkaup-
inu er því frestað um óákveðinn
tíma.
Fær ekki
að ganga í
það heilaga
Berlín. The Daily Telegraph.
Þýskur ráðherra
BANDARÍSKA matvæla- og lyfja-
eftirlitinu (FDA), sem gætir heilsu-
fars Bandaríkjamanna, er teflt í tví-
sýnu með fjárveitingum frá
lyfjaiðnaðinum og þrýstingi frá
Bandaríkjaþingi, að því er ritstjóri
eins þekktasta læknarits í heimi
sagði í gær.
Richard Horton, ritstjóri The
Lancet, sakaði FDA um að hafa hætt
lífi fólks með meðhöndlun sinni á
hinu umdeilda magalyfi Lotronex,
sem fyrirtækið GlaxoSmithKline
framleiðir, og sagði ritstjórinn eft-
irlitið ganga erinda lyfjaiðnaðarins.
Eftirlitið samþykkti Lotronex í
febrúar á síðasta ári, en framleið-
andinn tók það sjálfviljugur af mark-
aðinum níu mánuðum síðar eftir að
tveir sjúklingar, sem tóku lyfið, lét-
ust.
„Þetta mál sýnir ekki aðeins fram
á alvarlega bresti í leyfisveitingu fyr-
ir eitt tiltekið lyf og eftirlitsferlið,
heldur einnig að hve miklu leyti
FDA, og þá einkum og sér í lagi
Lyfjamats- og rannsóknarstöð þess
(CDER), er farið að ganga erinda
iðnaðarins,“ skrifaði Horton í leiðara
tímaritsins.
Hann segir að alvarlegar auka-
verkanir Lotronex hafi komið fram
áður en það var samþykkt af eftirlit-
inu, og skömmu síðar, en FDA hafi
látið lyfið vera áfram á markaðnum.
Lyfjaeftirlitið vísaði ásökunum
Hortons á bug í samtali við frétta-
stofu Reuters. „Ef Lotronex verður
aftur fáanlegt með einhverjum hætti
verður að bregðast við öryggiskröf-
um FDA með viðunandi hætti,“
sagði Victor Raczowski, aðstoðar-
framkvæmdastjóri hjá FDA.
Lyfjaeft-
irlitið
gagnrýnt
ÁTTA svissneskir ferðalangar
fundust á lífi í helli í Frakklandi í
gær eftir að hafa orðið þar inn-
lyksa þegar hellirinn fylltist
skyndilega af vatni í hellirigningu
á miðvikudag. Fólkinu tókst að
finna stað þar sem nokkurt loft
hafði lokast inni í hellinum og
komast þannig hjá því að drukkna.
Kafarar fundu Svisslendingana í
hvelfingu u.þ.b. 100 m frá hellis-
munnanum. Um 150 franskir og
svissneskir björgunarmenn höfðu
þá leitað þeirra í tvo daga, dælt
vatni úr hellinum og notað bora og
sprengiefni til að grafa göng að
honum, auk þess sem kafað var
inn í hellisgöngin.
Óttast var að Svisslendingarnir,
sjö námsmenn og leiðsögumaður
þeirra, allir á þrítugsaldri, myndu
deyja af völdum súrefnisskorts.
Þeir voru þó við „góða heilsu en
mjög þreyttir“ þegar þeir fundust,
að sögn björgunarmanna. Kafarar
færðu Svisslendingunum mat, vatn
og teppi.
Göng grafin að hellinum
Björgunarmennirnir hugðust
grafa 25-40 m löng göng niður að
hellinum síðdegis í gær til að
bjarga námsmönnunum og talið
var að það myndi taka um sex
klukkustundir.
Björgunarmennirnir notuðu níu
dælur, sem gátu dælt um 1.400
rúmmetrum af vatni á klukku-
stund. Vatnshæðin í hellinum
minnkaði þó ekki þar sem ekkert
lát varð á rigningunni og að sögn
fréttavefjar BBC tafði einnig fyrir
að dælurnar biluðu vegna mikils
álags. Aðeins þrjár af 12 virkuðu í
gærkvöldi er fréttamenn ræddu
við einn björgunarmanna.
Hellirinn er í Goumois í Doubs-
héraði, um 20 km frá landamær-
unum að Sviss. Svisslendingarnir,
fimm karlmenn og þrjár konur,
höfðu enga reynslu af hellisferð-
um.
Frönsk yfirvöld segja að mjög
hættulegt sé að fara inn í hella á
þessum slóðum þar sem úrkoman
síðastliðinn mánuð hafi verið 80%
meiri en á sama tíma í fyrra.
Átta svissneskum ferðalöngum bjargað í Frakklandi
Fundust í helli sem
hafði fyllst af vatni
Goumois. Reuters, AFP.
Reuters
Björgunarmaður fylgist með
slöngum sem notaðar eru við að-
gerðina í hellinum. Vonir stóðu
til að hægt yrði að ná fólkinu
upp í nótt.
♦ ♦ ♦