Morgunblaðið - 19.05.2001, Qupperneq 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 19. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÞAÐ hefur verið býsna fróðlegt að
vera þingfréttamaður síðustu dægr-
in. Enda gerist það ekki í hverri viku
að sett séu lög á verkfall sjómanna
með tilheyrandi látum, efnt til al-
mennra stjórnmálaumræðna á eld-
húsdegi og lög afgreidd um um-
fangsmestu einkavæðingu
Íslandssögunnar, stórfelldar breyt-
ingar á Seðlabanka og margt fleira.
Samkvæmt starfsáætlun Alþingis
átti þingfrestun að verða í gær, en
þeir bjartsýnustu segja að hún geti
orðið í dag eða þá í næstu viku, jafn-
vel á miðvikudag.
Hér spilar margt inn í, m.a. titr-
ingur vegna væntanlegar kvótasetn-
ingar á smábáta, og auðvitað ekkert
aðalatriði hvenær hlé verður gert á
fundum löggjafarsamkundunnar.
Aðalatriðið hlýtur að vera að ljúka
þeim verkum sem fyrir liggja.
Umræðan um frumvarp sjáv-
arútvegsráðherra um lög á verkfall
sjómanna var löng og að mörgu leyti
fróðleg. Sjósóknarar fjölmenntu á
þingpalla og fylgdust með fulltrúum
sínum rökræða um málið og er
óhætt að segja að menn hafi síst
sparað stóru orðin í umræðunni.
Eftir á að hyggja er einna eft-
irminnilegust snerra þeirra Árna
Johnsen og Steingríms J. Sigfússon-
ar þar sem skiptust á skattyrði og
frammíköll með tilheyrandi lát-
bragði. Steingrímur sagði í ræðustól
að það væri andstæðingum Sjálf-
stæðisflokksins jafnan ávinningur
þegar Árni kæmi í ræðustól og til-
kynnti að hann hygðist gefa út ræð-
ur Árna um frumvarpið og dreifa
meðal sjómanna.
Árni svaraði því til að á sama hátt
og fiskimiðin við Ísland væru auð-
lind, væri tunguflæðið í Steingrími
J. það líka, enda þótt umdeilanlegt
væri hvort það væri virkjanlegt.
Bætti Árni því við að Íslendingar
búi við pólitískar afturgöngur;
gömlu góðu kommana sem vakni
upp og hlæi veikum hlátri mús-
arhugans, en slíkt sé ekki mjög hríf-
andi á að hlýða.
Þótt margir ljóðrænir þingmenn
hafi þannig átt sína spretti í allri um-
ræðunni um kjör sjómanna, skal það
fullyrt að aðili utan þinghússins,
skáldið góðkunna Þórarinn Eldjárn,
hafi komist einna best að orði um
ástandið í vísu sem gekk eins og eld-
ur í sinu meðal þingmanna þegar
slagurinn sem hæst:
Á þingpöllum sitja sjómenn feitir
sveigja þar og kremja bekki.
Þeir eru að verja í hamsi heitir
sinn heilaga rétt til að semja – ekki.
Sá sem þetta ritar er vafalaust
ekki einn um þá skoðun að eldhús-
dagurinn hafi ekki verið með hressi-
legasta móti í þetta sinnið. Líklega
er kominn tími til að endurskoða
formið á útsendingu umræðunnar í
sjónvarpi; fækka ræðumönnum og
hafa fremur pallborð með líflegri
umræðu. Fyrir og eftir gætu blaða-
og fréttamenn sem skrifa um pólitík
bæst í umræðuna, sett fram spurn-
ingar og vegið málin og metið undir
stjórn þingfréttamanna Rík-
isútvarpsins, hljóðvarps og sjón-
varps. Þannig mætti auka að nýju
veg og virðingu almennra stjórn-
málaumræðna, sem þrátt fyrir allt
eru og eiga að vera fastur punktur í
tilveru Alþingis.
Það sem einna helst stóð upp úr
umræðunni voru endurtekin skeyti
milli framsóknar og Vinstri grænna.
Hefur berlega komið í ljós að hveiti-
brauðsdögum VG er lokið, því það
gerist nú ítrekað að þingmenn
flokksins fari í vörn út af stefnu
hans. Eflaust eru forystumenn Sam-
fylkingarinnar hvíldinni fegnir, en
þær lýsingar Guðna Ágústssonar
landbúnaðaráðherra að Vinstri
grænir séu ekki annað en allaballar
og gömlu kommarnir og svo Hol-
lywood-liðið í umræðunni fengu
Árna Steinar Jóhannsson til að
sleppa tilbúinni ræðu sinni og þruma
blaðlaust yfir Framsókn.
Líklega fer leikkonan og leikstjór-
inn Kolbrún Halldórsdóttir næst því
að vera fulltrúi Hollywood í her-
búðum Vinstri grænna, en líkingin
þótti nokkuð langsótt hjá Guðna sem
mælti af ljóðrænu og rómantík um
sól og sumar meðan hríðin buldi á
gluggum þinghússins. Nýr heil-
brigðis- og tryggingamálaráðherra
var ekki lengi að rýna ræðu Guðna:
Þjóð mín grænmetisgúrkan er mín.
Það er gróður og frelsi og vor
ég strunsa inn í stofu til þín
með styrk minn og kraft og þor.
Fas ykkar vott um bjartsýni ber
það er birta yfir Framsókn og mér.

  



Þrautir á þingi og dauflegur eldhúsdagur
EFTIR BJÖRN INGA HRAFNSSON
ÞINGFRÉTTAMANN
bingi@mbl.is
LÖG um Seðlabanka Íslands og
heimild til að selja hlut ríkissjóðs í
Landsbanka og Búnaðarbanka voru
samþykkt á Alþingi í gærkvöldi
ásamt fleiri frumvörpum efnahags-
og viðskiptanefndar.
Þar með er komin í lög heimild til
að selja hlutafé ríkissjóðs í Lands-
banka Íslands hf. og Búnaðarbanka
Íslands hf. Hlutur ríkissjóðs í Lands-
banka Íslands hf. er rúm 68%, en í
kringum 72,5% í Búnaðarbanka Ís-
lands hf. Fram kom í frumvarpi til
laga um þessi mál, að stefnt sé að því
að sala á hlutafé ríkisins í bönkunum
hefjist árið 2001 og henni ljúki fyrir
lok kjörtímabilsins árið 2003.
„Gera verður þann fyrirvara að
sala á hlutabréfum hlýtur ætíð að
taka mið af aðstæðum á hlutabréfa-
markaði, öðrum þjóðhagslegum að-
stæðum og þeim mögulegu sölutæki-
færum sem til staðar eru hverju sinni.
Því er ekki hægt að ákveða útboð
hlutabréfa með löngum fyrirvara,“
kom m.a. fram í athugasemdum með
frumvarpinu.
Þar kom einnig fram að í samræmi
við stefnu ríkisstjórnarinnar um sölu
fyrirtækja í eigu ríkisins verður lögð
áhersla á sölu til almennings og til-
boðssölu, auk þess sem kannaður
verði áhugi kjölfestufjárfesta um
kaup á stórum hlut í bönkunum. Í því
sambandi verði sérstaklega hugað að
fjárfestingu erlends fjármálafyrir-
tækis í bönkunum. Við val á slíkum
fjárfesti verði tekið mið af verklags-
reglum um einkavæðingu.
35 þingmenn stjórnarflokkanna
greiddu atkvæði með frumvarpinu en
fimm þingmenn Vinstri grænna voru
á móti. Nítján greiddu ekki atkvæði.
Þrír þingmenn gerðu grein fyrir at-
kvæði sínu og sagði Jóhanna Sigurð-
ardóttir, þingmaður Samfylkingar-
innar, að Samfylkingin hefði lagt
fram breytingartillögur við frum-
varpið sem miðað hefðu að því að
standa með eðlilegri hætti að sölu á
ríkisbönkunum miðað við markaðsað-
stæður, m.a. í því skyni að þjóðin fái
hámarksverð fyrir eign sína og koma í
veg fyrir einokun og markaðsráðandi
stöðu í bankakerfinu og tryggja
starfsöryggi starfsmanna. Þessar til-
lögur hefðu allar verið felldar og því
treystu þingmenn Samfylkingarinnar
sér ekki til að styðja málið í óbreytt-
um búningi og sitji því hjá við loka-
afgreiðslu málsins.
Vilhjálmur Egilsson, Sjálfstæðis-
flokki og formaður efnahags- og við-
skiptanefndar, kvaðst hins vegar
fagna lagasetningunni. „Það er með
mikilli ánægju sem ég segi já í þessu
máli,“ sagði hann og bætti við að sam-
þykkt frumvarpsins væri stórt skref
til eflingar íslensks fjármálamarkað-
ar og hlutabréfamarkaðar og til efl-
ingar bankanna tveggja sem fyrir-
tækja.
Ögmundur Jónasson, Vinstri
grænum, var á annarri skoðun og
lýsti því yfir að VG væri andvígt sölu
ríkisbankanna. „Við teljum mikilvægt
að tryggja kjölfestu í fjármálalífinu
með öflugum þjóðbanka. Það spornar
gegn fjármálaeinokun og stuðlar að
góðri þjónustu við landsmenn alla,“
sagði hann.
Mikil samstaða
um Seðlabankann
Samstaðan var hins vegar mikil um
frumvarp um ný lög um Seðlabanka
Íslands. Það var samþykkt með 56
samhljóða atkvæðum sem lög frá Al-
þingi.
Þar með eru orðin til ný heildarlög
um Seðlabanka Íslands, en eldri lögin
voru að stofni til frá árinu 1986. Með
lögunum er sjálfstæði Seðlabankans
aukið og leitast við að laga löggjöf um
hann að breyttum aðstæðum á ís-
lenskum og alþjóðlegum fjármála-
markaði. Meginmarkmið bankans
með nýjum lögum er að stuðla að
stöðugu verðlagi hér á landi og með
samþykki forsætisráðherra er bank-
anum heimilt að lýsa yfir tölulegu
markmiði um verðbólgu. Skýr ákvæði
eru um stjórnskipulag bankans og
bankaráðsmönnum fjölgað og banka-
ráðinu falin veigameiri verkefni.
Lög um Seðlabanka Íslands samþykkt á Alþingi
Samþykkt að selja hlut
ríkissjóðs í Landsbanka
og Búnaðarbanka
GUÐMUNDUR Árni Stefánsson,
þingmaður Samfylkingarinnar,
gerði að umtalsefni á þingfundi í
gærkvöldi, undir liðnum fundar-
stjórn forseta, að þingmenn hefðu
ekki fengið í hendur skýrslu Sam-
keppnisstofnunar um eignatengsl í
íslensku atvinnulífi. Úttektin var
unnin samkvæmt beiðni sem Sam-
fylkingin lagði fram á Alþingi á síð-
asta ári en skýrslan var kynnt fjöl-
miðlum í gær. Valgerður
Sverrisdóttir viðskiptaráðherra bað
þingmenn afsökunar á þessum töf-
um sem væru vegna tafa í prentun.
Guðmundur Árni sagðist fyrir
sitt leyti taka afsökunarbeiðnina
gilda en benti á að þingmenn hafi
beðið eftir skýrslunni árum saman
og sagðist ekki skilja hvers vegna
hafi þurft að kynna hana fjölmiðl-
um áður en þingmenn hafi séð
hana.
„Meginatriði málsins er það að
hér er um virðingu þingsins að
tefla. Það sem þingið biður um skal
berast þingheimi fyrst og síðast,“
sagði hann.
Halldór Blöndal, forseti Alþingis,
tók því næst til máls og sagði: „Ég
veit ekki hvort ég get tekið undir
það að það sé um virðingu þingsins
að tefla þegar við erum að tala um
skýrslu frá Samkeppnisstofnun.“
Skýrslan rædd utan dagskrár
Þess má geta að skýrsla Sam-
keppnisstofnunar um eignatengsl í
íslensku atvinnulífi verður rædd
utan dagskrár í dag kl. 14:00.
Málshefjandi er Össur Skarphéð-
insson, formaður Samfylkingarinn-
ar, en til andsvara er Valgerður
Sverrisdóttir, iðnaðar- og við-
skiptaráðherra.
Ekki kynnt þingmönnum fyrst
Skýrsla Samkeppnisstofnunar rædd á þingfundi
EFNAHAGS- og viðskiptanefnd hef-
ur lagt fram breytingartillögu við
frumvarp fjármálaráðherra til laga
um lækkun eða afnám tolla á græn-
meti.
Frumvarpinu er ætlað að veita
landbúnaðarráðherra aukið svigrúm
til að fjölga þeim grænmetistegund-
um sem unnt er að flytja inn á lægri
tollum eða án tolla. Gert er ráð fyrir
að hugsanlegt tekjutap ríkisins, nýti
ráðherra heimildir sínar samkvæmt
frumvarpinu til fulls, nemi í mesta
lagi 150 –170 millj. kr.
Önnur umræða um frumvarpið fór
fram seint í gærkvöldi og kom þá
meðal annars fram að við meðferð
málsins í nefndinni var töluvert um
það rætt hvort sú heimild, sem frum-
varpið gerir ráð fyrir að landbúnaðar-
ráðherra hafi til að lækka tolla, væri
of opin. Bent er á að í stjórnarskránni
segi að ekki megi fela stjórnvöldum
ákvörðun um hvort leggja skuli á
skatt, breyta honum eða afnema.
„Með hliðsjón af því, að með því
fyrirkomulagi sem frumvarpið gerir
ráð fyrir kynni ráðherra að vera
framselt of víðtækt vald til að taka
ákvörðun um skattamál, leggur
nefndin til að bætt verði við 3. mgr. 6.
gr. A tollalaga ákvæði um að ákvörð-
un landbúnaðarráðherra um lækkun
tolls í samræmi við þá hundraðshluta
verð- og/eða magntolls, sem skil-
greindir eru í greininni, skuli ráðast
af því hvort nægilegt framboð af við-
komandi vörum á hæfilegu verði sé til
staðar á innanlandsmarkaði. Hundr-
aðshlutar tolls hverrar vöru skuli vera
hærri eftir því sem framboð á inn-
lendri framleiðslu er meira en lækka
að sama skapi eftir því sem framboð á
innlendri framleiðslu minnkar. Við
ákvörðun um hundraðshluta tolls
skuli landbúnaðarráðherra leitast við
að jafnræði ríki milli innlendrar og
innfluttrar framleiðslu í samkeppnis-
legu tilliti,“ segir í áliti nefndarinnar.
Með lögfestingu framangreinds
ákvæðis telur nefndin að ráðherra séu
sett ákveðin efnisleg viðmið sem hon-
um beri að hafa til hliðsjónar við mat á
því hvort umræddum heimildum skuli
beitt. Lítur nefndin svo á að með til-
lögunni sé frekar komið í veg fyrir
framsal skattlagningarvalds til ráð-
herra. Nefndin vekur aukinheldur at-
hygli á að starfshópur um fram-
leiðslu- og markaðsmál gróðurhúsa
og garðávaxta, sem skipaður var af
landbúnaðarráðherra, stefnir á að
ljúka heildarendurskoðun á verð-
myndun á garð- og gróðurhúsaafurð-
um fyrir haustið og telur mikilvægt að
það takist. Fram kom í máli Vilhjálms
Egilssonar, formanns efnahags- og
viðskiptanefndar, er hann mælti fyrir
álitinu, að með frumvarpinu sé stigið
fyrsta skrefið í breytingum á umgjörð
þessa markaðar. Nefndin bendi einn-
ig á að rétt sé að skoða stöðu garð-
yrkjubænda heildstætt og kanna
hvaða leiðir eru færar til úrbóta hvað
samkeppnisstöðu þeirra varðar. Jafn-
framt gengur nefndin út frá að ráð-
herra nýti að fullu þær heimildir sem
honum eru veittar með frumvarpinu.
Morgunblaðið/Þorkell
Framsóknarmennirnir Kristinn H. Gunnarsson og Páll Magnússon
stinga saman nefjum á Alþingi. Kristinn er formaður þingflokks Fram-
sóknarflokksins og Páll er varaþingmaður flokksins á Reykjanesi, en er
jafnframt aðstoðarmaður iðnaðar- og viðskiptaráðherrra.
Gengið út frá því
að heimildir
verði fullnýttar
Efnahags- og viðskiptanefnd
um lækkun grænmetistolla