Morgunblaðið - 19.05.2001, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. MAÍ 2001 11
NÝ könnun Samkeppnisstofnunar á
verðmerkingum í matvöruverslun-
um, sem gerð var í apríl og maí,
leiðir í ljós að ástand strikamerk-
inga hefur aldrei verið jafnslæmt.
Stofnunin kannaði 50 vörutegundir
í 70 matvöruverslunum og í 7% til-
vika var verð vörunnar við kassa
hærra en það sem gefið var upp við
hillu. Þetta er mun hærra hlutfall
en í fyrri könnunum Samkeppnis-
stofnunar.
Dæmi voru um í einstökum versl-
unum að kassaverð var hærra en í
hillu í 36% tilvika, eða í verslun 11-
11 í Laugalæk. Þá er dæmi um að
verðmunurinn geti numið allt frá
nokkrum krónum og upp í nokkur
hundruð krónur.
Samkeppnisstofnun hefur haft
veik úrræði til að framfylgja reglum
um verðmerkingar en samkvæmt
nýjum samkeppnislögum tók reglu-
gerð gildi í gær þar sem heimildir
eru rýmkaðar til að beita verslanir
dagsektum og geta þær numið frá
50 til 500 þúsund króna Eftir að
strikamerkingar urðu almennar
hefur borið töluvert á því að vörur
séu óverðmerktar eða að verðmerk-
ing í hillu stemmi ekki við kassa-
verð. Í flestum tilvikum hefur verið
um að ræða sinnuleysi í einstökum
verslunum, að mati Samkeppnis-
stofnunar.
Rétt er að taka fram að í 87,6%
tilvika reyndust verðmerkingar í
lagi í þessum 70 verslunum, í 7,3%
tilvika var kassaverð hærra en við
hillu, í 3% tilfella var engin verð-
merking í hillu og í 2,1% tilvika var
kassaverðið lægra.
Samkeppnisstofnun vekur at-
hygli á sjö verstu tilvikunum. Allt
eru það verslanir 10-11 og 11-11,
þar sem kassaverðið var hærra í 22-
36% tilvika. Þetta voru verslanir 10-
11 í Laugalæk, Langarima og Stað-
arbergi og 11-11 við Skipholt, Norð-
urbrún, Skúlagötu og Brekkuhús.
Valgerður Sverrisdóttir við-
skiptaráðherra vék athygli á þess-
ari könnun áður en hún kynnti
skýrslu Samkeppnisstofnunar um
stjórnunar- og eignatengsl í ís-
lensku atvinnulífi í gær. Hún sagði
að ástandið væri orðið það alvarlegt
í verðmerkingum að stofnunin hefði
grunsemdir um að í einhverjum til-
vikum væri um ásetning verslan-
anna að ræða. Vonaðist hún til að
ný reglugerð gæti auðveldað Sam-
keppnisstofnun að grípa inn í.
Georg Ólafsson, forstjóri Sam-
keppnisstofnunar, sagði að könnun-
in sýndi að ástand þessara mála
hefði snarversnað frá því í fyrra.
Hann áréttaði að þó að heimild
fengist til að beita verslanir dag-
sektum yrði ekki gripið til þess úr-
ræðis nema í neyð. Kynna ætti nýju
reglugerðina fyrir verslunareigend-
um.
„Við höfum verið að fá sífellt
fleiri kvartanir neytenda vegna
þessa og við höfum varla áttað okk-
ur á hvað málið er stórt,“ sagði
Georg.
Verðmerkingum í matvöruverslunum ábótavant
Hækkun frá hillu að
kassa í 7% tilvika
„NÁTTÚRUFRÆÐISTOFNUN
Íslands er ekki umsagnaraðili um
mat á umhverfisáhrifum,“ segir Jón
Gunnar Ottósson, forstjóri stofnun-
arinnar, en margir hafa gagnrýnt
hana fyrir að sitja báðum megin
borðsins, það er vinna að mati á
áhrifum virkjana á umhverfi sitt og
gefa síðan umsögn um matsskýrsl-
una. Stofnunin vann náttúrufars-
þáttinn í mati á umhverfisáhrifum
Kárahnjúkavirkjunar fyrir Lands-
virkjun, eins og lög gera ráð fyrir, en
hún kemur, eins og fyrr segir, á eng-
an hátt að umsagnarferlinu. „Þótt
stofnunin taki að sér þetta verk fyrir
Landsvirkjun felur það ekki í sér
neina afstöðu með eða á móti virkj-
un,“ segir Jón Gunnar.
Í Morgunblaðinu á fimmtudag var
m.a. sagt frá því að á aðalfundi Land-
verndar hefði stofnunin verið gagn-
rýnd fyrir að koma að mati á um-
hverfisáhrifum
Kárahnjúkavirkjunnar. „Einnig hef
ég heyrt þetta frá Vegagerðinni og
meira að segja frá þingmönnum sem
ættu að vita betur,“ segir Jón Gunn-
ar. Hann segir að Náttúrufræði-
stofnun Íslands sé vísindastofnun
sem hafi m.a. það hlutverk að meta
verndargildi náttúrunnar og gefa
ráð sem lúta að landnotkun og auð-
lindanýtingu. Það er aftur á móti
Náttúruvernd ríkisins sem er um-
sagnaraðili. Jón Gunnar segir að í
einstaka tilfellum vinni Náttúru-
fræðistofnun sérfræðiálit fyrir
Skipulagsstofnun vegna mats á um-
hverfisáhrifum framkvæmda, en það
sé einungis í tilfellum þar sem stofn-
unin hefur ekki komið að málinu áð-
ur. „Okkur finnst mjög slæmt hvað
þessi misskilningur er útbreiddur.“
Mat á umhverfisáhrifum Kárahnjúkavirkjunar
Náttúrufræðistofnun
ekki umsagnaraðili
PÓST- og fjarskiptastofnun veitti í
maíbyrjun, Íslenska útvarpsfélaginu
(ÍÚ) tilraunaleyfi til stafrænna sjón-
varpsútsendinga. Fleiri hafa ekki
sótt um slíkt leyfi, en munnlegar fyr-
irspurnir hafa þó borist frá nokkrum
aðilum.
Leyfi ÍÚ var veitt með því skilyrði,
að félagið sendi Póst- og fjarskipta-
stofnun greinargerð fyrir 1. júní. nk.
um hvernig félagið hygðist haga til-
raunútsendingunum. Félagið þarf
ennfremur að fylgja Evrópustöðlum
varðandi þann tækjabúnað sem nota
á, og lúta ákvæðum um að stöðva
strax tilraunaútsendingar leiði þær
til truflunar á annarri sjónvarps-
starfsemi. Þá fer Póst- og fjarskipta-
stofnun fram á það við ÍÚ að við til-
raunaútsendingarnar verði
hagsmunir dreifbýlisins hafðir í
huga.
ÍÚ sótti um umrætt leyfi á síðasta
ári og sendi þá Póst- og fjarskipta-
stofnun greinargerð til samgöngu-
ráðuneytisins þar sem óskað var
stefnu ráðuneytisins á þessu sviði.
Sturla Böðvarsson samgönguráð-
herra lagði síðan til við Póst- og fjar-
skiptastofnun í bréfi sínu til stofn-
unarinnar 12. mars sl., að hún veitti
tilraunaleyfi til stafrænna sjón-
varpsútsendinga hér á landi. Rök
ráðherra eru m.a. þau að vaxandi
áhugi sé á dreifingu fræðslu- og af-
þreyingarefnis með stafrænum miðl-
um.
Nýta þarf nýjustu tækni
Einn þátturinn í því að gera Ísland
allt sigurstranglegt í samkeppni um
búsetu, sé öruggur og greiður að-
gangur að menningu og fréttum alls
staðar að úr heiminum. Til að ná
verulegum árangri í þessu efni sé
þörf á að nýta nýjustu tækni, en víð-
tækt samstarf þeirra sem selja sjón-
varpsþjónustu og þeirra sem reka
fjarskiptanet hér á landi, er til þess
fallið að efla útbreiðslu sjónvarps-
sendinga. „Stafrænt sjónvarp er á
næsta leiti og núverandi tækni við
útbreiðslu sjónvarps því væntanlega
á undanhaldi,“ segir í bréfi ráðherra.
„Með stafrænu og gagnvirku sjón-
varpi mun verða mikil breyting á nú-
verandi hlutverki framleiðslu- og
dreifingaraðila sjónvarpsefnis og
dreifingaraðila annars konar gagna-
flutnings.“
ÍÚ veitt tilraunaleyfi
til stafrænna sjón-
varpsútsendinga
EGGERT Haukdal, fyrrum oddviti í
Vestur-Landeyjahreppi, hyggst
krefja hreppinn um greiðslu á millj-
ónum króna sem hann telur sig eiga
inni hjá hreppnum.
Eggert segir að í lok árs 1998 hafi
hann greitt hreppnum 2,8 milljónir að
kröfu KPMG endurskoðunar, sam-
kvæmt skýrslu fyrirtækisins. Hann
hafi síðar verið ákærður á grundvelli
þessarar skýrslu. Nú hafi hann hins-
vegar verið sýknaður af flestum
ákæruatriðum þótt eftir standi sak-
felling fyrir fjárdrátt í opinberu starfi
upp á 500.000 krónur.
Hann eigi því milljónir inni hjá
hreppnum vegna þessarar greiðslu
með vöxtum og ógreiddum launum.
Hæstiréttur staðfesti á fimmtudag
niðurstöðu Héraðsdóms Suðurlands
um sakfellingu fyrir ofangreindar
500.000 krónur. Áður hafði Hæsti-
réttur ómerkt fyrri dóm héraðsdóms
og sent hann til nýrrar meðferðar hjá
héraðsdómi. „Í fyrri dómnum var ég
sakfelldur fyrir ákæruatriðin. Í seinni
dómi héraðsdóms er ég hins vegar
sýknaður af öllum meginatriðum
ákærunnar en eftir stendur að ég er
dæmdur fyrir að draga mér 500.000
krónur. Þessum dómi áfrýjaði ég til
Hæstaréttur sem síðan staðfesti
þessa niðurstöðu,“ segir Eggert.
Dæmdur án fullnægjandi
sannana
Eggert hafnar því alfarið að hann
sé sekur um fjárdrátt og segir að
Hæstiréttur hafi dæmt sig án þess að
fullnægjandi sannanir hafi legið fyrir.
Því hafi bæði héraðsdómur og Hæsti-
réttur í raun dæmt hann fyrir hand-
vömm endurskoðanda síns. Eggert
gagnrýnir mjög vinnubrögð ríkissak-
sóknara og ríkislögreglustjóra. Hann
segir embættin hafa tekið gagnrýn-
islaust upp niðurstöður rannsóknar
sem KPMG endurskoðun gerði á bók-
haldi Vestur-Landeyjahrepps og not-
að þær til að útbúa ákæru á hendur
sér. Eggert segir niðurstöður rann-
sóknar KPMG endurskoðunar hafa
verið alrangar. Reyndar hafi Héraðs-
dómur Suðurlands og Hæstiréttur
staðfest að þær hafi verið rangar í öll-
um meginatriðum.
Eggert Haukdal, fyrrverandi oddviti
Vestur-Landeyjahrepps
Neitar sök og hyggst
krefja hreppinn
um milljónir
KÖNNUN sem Verslunarmanna-
félag Reykjavíkur lét gera meðal
félagsmanna sinna leiðir í ljós að á
mörgum vinnustöðum VR hefur ekki
verið mótuð jafnréttisstefna. Í könn-
uninni sem Félagsvísindastofnun HÍ
vann, var spurt hvort starfsmenn
teldu að jafnréttisstefna hefði verið
mótuð á vinnustað þeirra og hvort
þeir teldu að kynin hefðu jafnmikla
möguleika til starfsframa.
Að jafnaði töldu bæði kynin, allir
aldurshópar sem spurðir voru,
stjórnendur og almennir starfsmenn
að karlar hefðu meiri möguleika en
konur til að ná lengra í starfi. Því
eldri sem starfsmennirnir eru þeim
mun frekar töldu þeir að karlar
hefðu betri möguleika til starfs-
frama. Yngsti hópurinn, 18–25 ára,
taldi svo síst vera.
Einnig töldu starfsmenn stórra
fyrirtækja frekar að karlar hefðu yf-
irburði yfir konur hvað þetta varðar,
en starfsmenn minni fyrirtækja.
Þetta er athyglisvert þar sem að
könnunin leiðir einnig í ljós að jafn-
réttisstefna hefur frekar verið mót-
uð á stærri vinnustöðum, þar sem 50
eða fleiri VR-félagar starfa, en þeim
minni. 20% starfsmanna stærri fyr-
irtækja töldu að jafnréttisstefna
hefði verið mótuð, en 11 prósent
starfsmanna á minni stöðum.
Konur og karla greinir á
Konur töldu almennt frekar að
jafnréttismálum væri ábótavant á
vinnustöðum sínum en karlar. 69%
kvenna töldu að jafnréttisstefna
hefði ekki verið mótuð á vinnustað
sínum, en 58% karla. 22% karlanna
segja jafnréttisstefnu vera til staðar,
en einungis 15% kvenna.
Athygli vekur að stjórnendur telja
almennt frekar en almennir starfs-
menn að jafnréttisstefna hafi verið
mótuð. 26% hærri stjórnenda telja
svo vera en einungis 14% almennra
starfsmanna eru á sama máli.
Könnun meðal félagsmanna VR
Karlar hafa meiri
möguleika til starfs-
frama en konur
AÐFARANÓTT föstudagsins 18.
maí bar hreinkýrin Snotra, og
eignaðist hún myndarlegan tarf. Í
lok vetrar er það svo að kelfdar
kýr eru einu hreindýrin sem ekki
eru búin að fella hornin, en þær
fella síðan hornin á 1.–11. degi
eftir burð. Voru starfsmenn
garðsins því komnir í viðbragðs-
stöðu vegna þess að Snotra var
nýbúin að fella bæði hornin og
farin að draga sig frá hinum dýr-
unum.
Burður gekk mjög vel og heils-
ast þeim báðum eins og best verð-
ur á kosið, að sögn starfsmanna
garðsins. Venjulega bera kýrnar
fyrstu dagana í maí, en þær
ganga aðeins lengur með tarfana,
einhverra hluta vegna, og þess
vegna gerist þetta núna, í áliðn-
um mánuðinum.
Fyrstu hreindýr komu í Hús-
dýra- og fjölskyldugarðinn í des-
embermánuði 1992. Þetta voru
dýr af Fljótsdalshéraði – þrjár
kýr, sem allar voru kálffullar, og
einn tarfur. Í dag eru einnig
þrjár fullorðnar kýr og einn tarf-
ur þar – Snotra, Kólga og Dögun,
og svo Draupnir, en það eru ekki
sömu dýr og komu af Héraði.
Nýfæddi kálfurinn er ekki enn
kominn með nafn, en eflaust fær
hann það von bráðar.
Hreindýrskálfur fæddist í Húsdýragarðinum í fyrrinótt
Morgunblaðið/Ásdís
Er brattur
þrátt fyrir
nafnleysið