Morgunblaðið - 23.03.2002, Síða 33

ÚR VESTURHEIMI
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. MARS 2002 33
SNORRAVERKEFNIÐ í Vestur-
heimi verður með aðeins breyttu sniði
í sumar en fyrstu vikunni verður varið
í enskunám við Manitobaháskóla í
Winnipeg.
Íslenskum ungmennum á aldrinum
18 til 23 ára gefst kostur á að taka
þátt í verkefninu sem stendur yfir í
um sex vikur, frá því í lok júní og fram
í ágúst, og er skipulagt með það í
huga að þátttakendur kynnist Nýja-
Íslandi, menningu, tungumáli og sögu
svæðisins, en einn af hápunktunum er
Íslendingadagurinn í Gimli í byrjun
ágúst. Í sumar verður hægt að taka á
móti sex ungmennum og er umsókn-
arfrestur til 15. apríl.
Nánari upplýsingar er að finna á
vefslóðinni www.snorriwest.ca, en
Ásta Sól Kristjánsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Snorraverkefnisins á
Íslandi (snorri@norden.is), Penny
Sigmundson (sigmundson20@hotma-
il.com) og Wanda Anderson (tand-
er@mts.net), tengiliðir verkefnisins,
taka á móti skráningum.
Snorraverkefnið í Vesturheimi
Enskunámi bætt
við dagskrána
DICK Ringler hefur kynnt sér
íslensku og íslensk málefni í nær
40 ár og hefur heimsótt landið
oft síðan 1964. Hann nam við Há-
skóla Íslands veturinn 1965 til
1966 og kynnt-
ist þá ljóðum
Jónasar Hall-
grímssonar.
„Mér fannst
hann strax
vera sérstak-
ur. Ég las
fyrst Ferðalok
og að mínu
mati jafnaðist
það á við
hvaða ljóð sem
ég þekkti. Það
kveikti í mér og ég hélt áfram að
lesa ljóð eftir Jónas. Á þessum
tíma hvarflaði aldrei að mér að
ég ætti eftir að þýða ljóð eftir
hann enda taldi ég það ógerlegt.
Skáldskapurinn er lýrískur og
slíkan skáldskap er erfitt að
þýða.“
Er að fylla í eyðu
Hann segir að hann hafi oft
reynt að þýða Ferðalok án ár-
angurs en fyrir um áratug hafi
hann dottið niður á lausnina. „Ég
var á Farfuglaheimilinu á Ak-
ureyri og allt í einu um miðja
nótt gerði ég mér grein fyrir
hvernig ég ætti að fara að. Ég
fór á fætur, settist við borð og
þýddi ljóðið það sem eftir lifði
nætur. Skömmu síðar sýndi ég
Sverri Hólmarssyni heitnum
þýðinguna. Hann var frábær
þýðandi, var ánægður með þýð-
ingu mína og hvatti mig til að
halda áfram á sömu braut. Ég
fór að ráðum hans en það hefði
ég aldrei gert ef ég hefði ekki
verið sannfærður um að Jónas
væri frábært ljóðskáld og mikill
stílisti.“
Dick Ringler hóf kennslu við
Wisconsinháskóla 1961 eftir að
hafa lokið doktorsprófi. Hann
kenndi m.a. Bjólfskviðu og segist
hafa gert sér grein fyrir að að
ekki væri hægt að skilja Bjólfs-
kviðu almennilega nema með því
að setja sig inn í sögu og kvæði
Skandinavíu 6. aldar. Því hafi
hann byrjað á því að læra forn-
íslensku við háskólann. Um það
leyti hafi Halldór Halldórsson,
prófessor, komið til Wisconsin til
að halda fyrirlestur um nýyrði og
hann hafi sagt sér að það væri
algjör tímaeyðsla að læra forn-
íslensku. „Ég ætti að koma til Ís-
lands, byrja að læra nútímaís-
lensku og fá forníslensku í
kaupbæti. Hann útvegaði mér,
konunni og börnunum okkar
tveimur húsnæði að Hólum í
Hjaltadal um sumarið, sagði að
ég myndi ekki læra íslensku í
Reykjavík því þar töluðu allir
ensku. Þetta er það besta sem
konan hefur gert fyrir mig, að
fara með mér til Íslands á þess-
ari stundu, en sonur okkar var
tveggja og hálfs ár og dóttirin
sex mánaða. Þetta var frábært
sumar og okkur auðnaðist að
kynnast Íslandi og íslensku lífi
sem er liðin tíð og unga fólkið nú
þekkir ekki.“
Bókin um Jónas verður 560
blaðsíður og ríkulega mynd-
skreytt, en auk verka eftir skáld-
ið er ýtarlegt æviágrip í bókinni.
Dick Ringler hefur lagt áherslu á
að fara á alla staðina sem ljóðin
fjalla um til að skilja þau betur.
„Það er þrennt sem ég reyni að
gera í tengslum við þýðingarnar.
Ég reyni að vera eins nákvæmur
og mögulegt er. Í annan stað
reyni ég að líkja eftir skáldinu
varðandi stuðlasetningu og rím
og í þriðja lagi að skrifa ensk
ljóð.“ Hann segir að erfitt hafi
verið að fylgja þessu eftir í einu
og öllu en með því að heimsækja
staðina hefði verið auðveldara að
ákveða hvað hann gæti leyft sér
mikið frjálsræði. „Jónas er alger-
lega óþekktur utan Íslands enda
hefur lítið verið þýtt eftir hann.
Íslenskir vinir mínir segja mér
að þrír mestu rithöfundarnir séu
Snorri Sturluson, Jónas Hall-
grímsson og Halldór Laxness.
Heimurinn þekkir Snorra og
Halldór en ekki Jónas og von-
andi fyllir bókin í þá eyðu.“
Heimasíða
um Jónas
16. nóvember 1997, á 190. af-
mælisdegi Jónasar Hallgríms-
sonar, opnaði Dick Ringler
heimasíðu um Jónas, Jónas Hall-
grímsson, Selected Poetry and
Prose, <http://www.library.-
wisc.edu/etext/Jonas/>, og er
þar að finna 50 ljóð eftir skáldið,
sem Dick Ringler hefur þýtt.
Hann segist hafa komið þessu
í verk til að gera áhugasömu
fólki kleift að kynnast Jónasi
Hallgrímssyni og verkum hans.
Íslenskunám
á Netinu
En Dick Ringler er ekki að-
eins á kafi í Jónasi Hallgríms-
syni. Um þessar mundir vinnur
hann að samstarfsverkefni Wisc-
onsinháskóla og Háskóla Íslands
varðandi uppbyggingu kennslu-
efnis fyrir íslenskunám á Netinu.
„Hugmyndin er að gera öllum,
hvar sem þeir eru í heiminum,
mögulegt að byrja að læra ís-
lensku og Netið er besta leiðin til
að ná til þeirra sem áhuga hafa á
málinu. Það eru margir sem hafa
áhuga á íslensku en þeir eru það
dreifðir um heimsbyggðina að
ekki er hægt að halda úti ís-
lenskudeildum alls staðar fyrir
þá.“
Verkefnið hefur verið í vinnslu
í um fimm ár og í janúar sem leið
fékk hann Karenu Rut Gísladótt-
ir, íslenskukennara, í vinnu við
það í Madison. Framgangan
ræðst af fjárframlögum en Dick
Ringler vonast til að geta boðið
fyrsta 30 tíma námskeiðið í
haust. „Þetta er viðamikið og
flókið verkefni og því er ekki víst
að við getum byrjað í september,
en við stefnum að því.“
Vill treysta
tengslin
Dick Ringler er kominn á eft-
irlaun en hann var prófessor í
ensku og við skandinavísku
deildina og kenndi námskeið um
Jónas Hallgrímsson á liðnu
hausti. Hann starfar enn við
deildina en ekki við kennslu
heldur við að treysta tengsl há-
skólans við Háskóla Íslands og
tengslin milli Madison og
Reykjavíkur. Hann segir að
margir Íslendingar hafi lært við
Wisconsinháskóla og nefnir í því
sambandi Vilhjálm Lúðvíksson,
framkvæmdastjóra Rannsókna-
ráðs Íslands, og Sigurð Guð-
mundsson, landlækni. Hann seg-
ir að tvímenningarnir ásamt
fleiri Íslendingum hafi stofnað
Hollvinafélag Wisconsinháskóla
og Madisonborgar á Íslandi á
liðnu vori og miklar vonir séu
bundnar við það. Til standi að
stofna sams konar samtök í
Madison. Hugmyndin sé að koma
á samstarfi milli háskólanna,
nemendaskiptum og svo fram-
vegis. Ennfremur sé verið að
vinna að nánari tengslum milli
Madison og Reykjavíkur. Til
standi að bjóða Páli Skúlasyni,
rektor HÍ, og Ingibjörgu Sól-
rúnu Gísladóttur, borgarstjóra,
til Madison í haust vegna þessa
en síðan sé gert ráð fyrir að
fulltrúar frá Madison fari til
Reykjavíkur í kjölfarið. Hann
segir menn vestra hafa fylgst
með hugmyndum um þekking-
arþorp á svæði HÍ og margt sé
líkt með Reykjavík og Madison,
t.d. varðandi háskóla, rannsóknir
og borgarskipulag.
Frímerki með mynd
af Geysi kveikti eldinn
Í Madison eru nú 12 íslenskir
nemendur, flestir með fjölskyld-
ur. Dick Ringler segir að und-
anfarin ár hafi verið um 40 til 50
Íslendingar í Madison en nú séu
þeir milli 20 og 30. Sjálfur á
hann ekki ættir að rekja til Ís-
lendinga en hann segir að hann
hafi fengið áhuga á Íslandi þegar
hann hafi verið barn og faðir
sinn gefið sér frímerki með
mynd af Geysi. Það hafi verið
neistinn sem kveikti bálið, þó
hann væri ekki af íslensku bergi
brotinn. „En ég skil íslensku
mæta vel og get talað hana að
nokkru leyti,“ segir hann á lýta-
lausri íslensku.
Vill koma Jónasi
á heimskortið
steg@mbl.is
Dick
Ringler
Gefur út bók um Jónas Hallgrímsson og ljóð hans
á ensku og heldur úti vefsíðu um skáldið
Í ágúst nk. gefur háskóla-
útgáfa Wisconsin-háskóla
í Madison í Bandaríkj-
unum út bók á ensku um
Jónas Hallgrímsson og
þýðingar á ljóðum hans,
Bard of Iceland, eftir
Dick Ringler. Steinþór
Guðbjartsson ræddi við
höfundinn, sem er mikill
áhugamaður um Jónas og
heldur úti vefsíðu um
hann, átti hlut að máli
varðandi stofnun Holl-
vinafélags Wisconsin-
háskóla og Madisonborg-
ar á Íslandi, kemur að því
að koma á nánari
tengslum milli Madison
og Reykjavíkur og er,
ásamt öðrum, að útbúa
kennsluefni vegna ís-
lenskunáms á Netinu.
SÝNING um íshokkílið Fálkanna
verður í þinghúsinu í Winnipeg í Kan-
ada næstu vikurnar en sýningin var
opnuð í fyrradag að viðstöddu miklu
fjölmenni.
Gary Doer, forsætisráðherra Mani-
toba, og Jennifer Botterill frá Winni-
peg og leikmaður kvennaliðs Kanada
sem varð Ólympíumeistari í íshokkí á
Ólympíuleikunum í Salt Lake City í
Bandaríkjunum nýverið, opnuðu sýn-
inguna með því að afhjúpa málverkið
af Fálkunum, sem var reyndar af-
hjúpað á Ólympíuleikunum í Salt
Lake. Þeim til halds og trausts voru
sjö dætur leikmanna og stjórnar-
manna Fálkanna, sem urðu Ólympíu-
og heimsmeistarar 1920, þegar fyrst
var keppt í íshokkí á Ólympíuleikum.
Allir leikmennirnir nema einn voru af
annarri kynslóð Íslendinga í Winni-
peg og í ávarpi sínu lagði Dan John-
son, formaður fjáröflunarnefndarinn-
ar The United Icelandic Appeal eða
Sameinað íslenskt átak, sem stendur
að sýningunni, til að nafni Huck
Woodman yrði breytt í Woodmanson,
þannig að liðið yrði alfarið íslenskt.
Sýningin um Fálkana verður í þinghúsinu í Winnipeg næstu vikurnar.
Sýning um Fálk-
ana í þinghúsinu
FARANDSÝNINGIN Heimskauts-
löndin unaðslegu: Arfleifð Vilhjálms
Stefánssonar hefur verið í Igaluit,
höfuðborg Nunavut-sjálfstjórnar-
svæðisins í Kanada, að undanförnu
og verður föstudagurinn langi síðasti
sýningardagur þar, en síðan fer sýn-
ingin til Minneapolis.
Hjálmar W. Hannesson, sendi-
herra Íslands í Kanada, opnaði sýn-
inguna en hún er í Nunatta Sunak-
kutaangit-safninu og hefur henni
verið vel tekið, að sögn Brians Lun-
gers, forstöðumanns safnsins. Sendi-
herra notaði tækifærið og afhenti
bókasafni löggjafarsamkundu
Nunavut íslensku þjóðargjöfina til
Kanadamanna árið 2000, sett Íslend-
ingasagna, en dreifing gjafarinnar
stendur enn yfir.
Í Nunavut eru um 28.000 íbúar og
eru flestir Inúítar, en um 5.000
manns búa í Igaluit. Edward Piccon,
heilbrigðis- og félagsmálaráðherra,
sagði að auka ætti samstarf Nunavut
og Íslands, en fyrirhugað er að Gísli
Pálsson, mannfræðingur, og nokkrir
aðrir íslenskir vísindamenn taki
erfðasýni í Nunavut til að rannsaka
erfðasögu Inúíta og hugsanleg
tengsl þeirra við norræna menn á
Grænlandi. Gísli fer til Nunavut í
apríl og heldur þá fyrirlestra auk
þess sem hann vinnur að því að afla
tilskilinna leyfa vegna rannsóknar-
innar.
Brian Lunger, Hjálmar W. Hannesson og Kirt Ejesiak, varabæjarstjóri
og formaður safnstjórnar, á sýningunni.
Frá Igaluit til
Minneapolis