Morgunblaðið - 16.05.2002, Blaðsíða 13

hann verði örugglega mjög gott í
framtíðinni.
Tveggja daga utanríkisráð-
herrafundi NATO og samstarfs-
ríkja þess í Reykjavík lauk síðdegis
í gær.
Dr. Bernd Goetze, fram-
kvæmdastjóri hjá Atlantshafs-
bandalaginu, sem hafði með hönd-
um yfirstjórn skipulagningar
fundarins á vegum bandalagsins,
sagði í samtali við Morgunblaðið
að Reykjavíkurfundurinn hefði
tekist afburða vel og bar hann
mikið lof á framkvæmd og skipu-
lagningu fundarins, sem hann
sagði að hefði óneitanlega verið
mjög krefjandi og stórt verkefni.
,,Ég hef tekið þátt í undirbúningi
fjölda funda af þessum toga á und-
anförnum 7–8 árum og ég get full-
yrt að íslensk stjórnvöld hafa svo
sannarlega unnið frábært starf við
skipulagningu og framkvæmd
fundarins,“ sagði hann.
Aðspurður um öryggisgæslu
sagði hann ekki vita til þess að
nein vandamál hefðu komið upp.
333 starfsmenn fjölmiðla
fylgdust með fundinum
Á ellefta hundrað erlendir gestir
og fulltrúar erlendra fjölmiðla
komu til landsins vegna fundarins.
Hannes Heimisson, skrifstofustjóri
í utanríkisráðuneytinu, segir allt
hafa gengið eins og best varð á
kosið við framkvæmd fundarins.
Fjölmiðlar sýndu fundinum mik-
inn áhuga, en þeir höfðu vinnuað-
stöðu í fjölmiðlamiðstöð í Tækni-
garði HÍ. Alls voru 333 blaða-,
frétta- og tæknimenn skráðir á
fundinn, þar af voru um 255 starfs-
menn erlendra fjölmiðla. Erlendir
fréttamenn komu frá 24 fréttastof-
um, 48 dagblöðum, 18 útvarps-
stöðvum og 55 sjónvarpsstöðvum.
Halldór Ásgrímsson átti fjölda
tvíhliða funda með erlendum
starfsbræðrum sínum og í gær
veitti hann erlendum fjölmiðlum
einnig viðtöl. Var hann m.a. í 15
mín. viðtali á sjónvarpsstöðinni
CNN og hélt einnig sérstakan fund
með fréttamönnum nokkurra
stærstu dagblaða í Evrópu.
,,Allir sem við höfum talað við
hafa lýst mikilli ánægju með þenn-
an undirbúning og utanríkisráðu-
neytið er sérstaklega ánægt með
gott samstarf við iðnaðar- og
tæknimenn sem unnu að undirbún-
ingi og framkvæmd,“ segir Hann-
es.
,,Ég er sérstaklega ánægður
með samstarfið við Tæknigarð og
Endurmenntunarstofnun og starfs-
fólk þess, sem varð að víkja úr húsi
á meðan á þessu stóð,“ sagði hann,
og tók einnig fram að allt samstarf
við öryggisverði og ríkislög-
reglustjóraembættið varðandi ör-
yggisgæslu hefði verið mjög gott.
189 ISDN-línur og
farsímastöð stóðust álagið
180 vinnustöðvar fyrir frétta-
menn voru settar upp í fjölmiðla-
miðstöðinni og önnuðust RUV og
Landssíminn þjónustu vegna fjar-
skipta og fjölmiðlasendinga. Þann-
ig voru t.a.m. lagðar 189 ISDN-
línur í miðstöðina og sérstakri far-
símastöð komið upp. Bergþór
Halldórsson, framkvæmdastjóri
fjarskiptanets Símans, segir að
sérstök vakt hafi fylgst með þegar
álagið var mest á kerfið en allt
hefði gengið vel. Aðspurður sagði
hann þetta verkefni þó lítið í sam-
anburði við leiðtogafundinn 1986,
en þá hafi Landssíminn nánast ver-
ið á öðrum endanum alla fund-
ardagana vegna mikilla sjónvarps-
sendinga af fundinum, enda sé
símkerfið í dag miklu betur búið
en þá var.
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 2002 13
BRÝNT er að ná sam-komulagi um tengslvæntanlegrar Evr-ópustoðar varnarsam-
starfsins í Atlantshafsbandalaginu,
NATO, við bandalagið sjálft og
nýtingu stoðarinnar á varnarbún-
aði NATO við að leysa verkefni á
sviði friðargæslu í álfunni, að sögn
Jan Petersen, utanríkisráðherra
Noregs. Ljóst er að væntanleg
Evrópustoð verður hluti af sam-
vinnu ríkja Evrópusambandsins,
ESB. Hann segir að þótt Norð-
menn séu utan Evrópusambands-
ins hafi þeir fullan hug á að taka
þátt í friðargæslu með liðsafla frá
Evrópustoðinni. En þá verði að
vera búið að setja reglur um sam-
starfið.
Ráðherrann tók þátt í fundi ut-
anríkisráðherra NATO, sem fram
fór í Reykjavík. Hann er leiðtogi
Hægriflokksins norska sem styður
inngöngu Noregs í ESB. Kjell
Magne Bondevik, forsætisráðherra
og leiðtogi Kristilega þjóðarflokks-
ins, er hins vegar andvígur aðild.
– Benda deilurnar um samstarf
Evrópustoðarinnar og NATO til
þess að samskipti ESB og NATO,
þar sem Bandaríkjamenn eru öfl-
ugastir, geti orðið stirð í framtíð-
inni?
„Við óskum þess eindregið að
samkomulag náist í málinu. Það
þarf enginn að efast um að NATO-
þjóðir sem ekki eru í Evrópusam-
bandinu vilja af einlægni að sam-
skiptin séu sem best. Við höfum
lagt áherslu á að við viljum taka
þátt í aðgerðum þar sem ESB-
ríkin eru í forsvari fyrir verkefnum
á sviði öryggis- og friðargæslu.
Sambandið hefur yfirumsjón með
aðgerðum á sviði lögreglumála í
Bosníu og þeir hafa boðið okkur að
vera með í þeim. Ef ESB tekur við
verkefnum gæsluliðsins í Bosníu
viljum við einnig taka þátt í þeim
en samningar um samstarfið milli
Evrópustoðarinnar og NATO
þurfa að vera á hreinu.“
Norðmenn afskiptir?
– Ertu smeykur um að Norð-
menn verði afskiptir í mótun varn-
arstefnu í Evrópu ef svo fer að
Evrópustoðin verður að veruleika
og Norðmenn áfram utan ESB?
„Slík hætta verður að sjálfsögðu
ávallt til staðar, að við verðum af-
skiptir í þeim skilningi að takist
ESB og Bandaríkjamönnum vel að
leysa ágreininginn lendum við á
hliðarlínunni. En við höfum sjálf
tekið ákvörðun um að vera ekki í
sambandinu og getum ekki kvartað
undan því að aðrir semji um deilu-
mál sín. Þessi staða er því afleiðing
af okkar eigin afstöðu og við horf-
umst í augu við hana. Það verðum
við að búa okkur undir.“
– Norðmenn miðuðu varnir sínar
í kalda stríðinu aðallega við að
verjast árás af hálfu Sovétríkj-
anna. Hvaða áhrif hefur nýtt sam-
starf Atlantshafsbandalagsins og
Rússlands á stefnumótun, hverjar
verða áherslurnar?
„Hugsunarháttur okkar hefur
breyst á þann veg að við tökum til-
lit til fleiri atriða en áður. Viðbún-
aður okkar er að sjálfsögðu til
staðar um allt landið og það finnst
okkur afar mikilvægt, einnig að
hafsvæði okkar sé varið. En jafn-
framt vitum við að mikilvægir
þættir í framlagi okkar í allra
næstu framtíð verða langt utan
landsins, við erum svo að dæmi sé
nefnt með hermenn í Afganistan
núna.
Við teljum ekki að þetta tvennt
þurfi að stangast á heldur þurfi að
sinna hvorutveggju samtímis. Það
gerum við vegna þess að við vitum
vel að ef Norðmenn lenda í vanda
og þurfa aftur á aðstoð banda-
manna að halda verðum við að
leggja fram hermenn annars stað-
ar þegar þeirra er þörf, eins og
núna í Afganistan.
Við erum nú að fjalla um nýja
varnaráætlun og ég held að þar sé
tekið tillit til allra helstu markmið-
anna. Útgjöld okkar til varnarmála
eru nú hærri en nokkru sinni síðan
í kalda stríðinu og það endur-
speglar að verkefnin eru fjöl-
breyttari en áður.“
Varnir gegn hryðjuverkum
– Þið hyggist ekki leggja niður
ákveðna hefðbundna þætti eins og
rætt hefur verið um að geti orðið
ef NATO ákveður að skipta verk-
um milli aðildarþjóða með mark-
vissari hætti en hingað til?
„Við tökum á vissan hátt mið af
þeim hugmyndum. Varnarstefnan
sem nú er rædd er gerð til langs
tíma og flotinn, sem ræður yfir öfl-
ugu landherliði, verður styrktur.
Flotinn fær fimm nýjar freigátur
og síðar tundurskeytabáta af nýrri
og mjög fullkominni gerð, þessi
skipakostur mun efla mjög varn-
armátt flotans.
Síðar á áratugnum munum við
taka ákvörðun um það hvaða nýjar
gerðir af orrustuþotum við munum
kaupa. Þessar tegundir af herafla
munu því verða til staðar í vörnum
Noregs í framtíðinni og ekki er
stefnt að því að leggja neinn þátt
niður.“
– Hvernig er hægt að verjast
hryðjuverkum? Er hægt að nota
hefðbundin varnarvopn gegn
þeim?
„Varnarviðbúnaður Norðmanna
er margvíslegur og getur tekist á
við ógnir af ýmsu tagi, við erum
einnig með öflugt heimavarnarlið.
Það er því enginn vafi á því að við
ráðum yfir þeim búnaði og skipu-
lagi sem þarf til að fást við þá sem
gætu ógnað öryggi okkar.“
Aðild að ESB og
stjórnarmyndun
– Umsókn um aðild að ESB er
ekki á dagskrá norskra stjórnvalda
þótt Hægriflokkurinn eigi aðild að
stjórninni. Hvernig rökstyður þú
þetta?
„Ég hef varið þá málamiðlun
með því að ég hafi ekki áhuga á að
vera í stjórnarandstöðu þangað til
Noregur sé kominn inn í Evrópu-
sambandið,“ segir Petersen.
„Stefna ríkisstjórnarinnar er
óbreytt, aðildarumsókn er ekki á
döfinni og í skoðanakönnunum hef-
ur heldur ekki orðið umtalsverð
breyting á afstöðu fólks. Sumar
kannanir hafa að vísu sýnt aukið
fylgi við aðild en ekki svo mikið að
hægt sé að segja að umskipti hafi
orðið.
Staðan er því svipuð og hún hef-
ur nokkuð lengi verið. Ef við
stuðningsmenn aðildar eigum að
hefja aftur máls á því að sótt verði
um aðild að sambandinu verða að
vera umtalsverð líkindi á að til-
lagan verði samþykkt í þjóðar-
atkvæðagreiðslu.
Ekki er hægt að tilgreina ná-
kvæmlega hvernig aðstæður þurfi
að vera. Jafnvel þótt við færum af
stað núna myndu líða nokkur ár
áður en atkvæðagreiðsla yrði hald-
in.“
Aðspurður segist Petersen ekki
hræddur um að smáþjóðunum
verði ýtt til hliðar í ESB. „En allir
verða að gera sér ljóst að í Evr-
ópusambandi með um 400 milljónir
íbúa geti þjóð 4,3 milljóna manna
ekki ráðið ferðinni. Við verðum að
sætta okkur við að deila áhrifum
með hinum 400 milljónunum,“ seg-
ir Jan Petersen, utanríkisráðherra
Noregs.
Brýnt að semja um samskipti
NATO og Evrópustoðar
Utanríkisráðherra Nor-
egs, Jan Petersen, segir
Norðmenn vilja taka
þátt í sameiginlegum
aðgerðum í álfunni á
vegum Evrópusam-
bandsins en rætt hefur
verið um að sambandið
taki við friðargæslu í
Bosníu.
Morgunblaðið/Sverrir
Utanríkisráðherra Noregs segir að Norðmenn geti orðið afskiptir í
varnarmálum vegna þess að þeir séu utan við varnarsamstarf ESB.
SAFNAÐARHEIMILI Neskirkju
var leigt út til ríkislögreglustjóra
meðan á utanríkisráðherrafundi Atl-
antshafsbandalagsins (NATO) stóð,
og var safnaðarheimilið notað sem
mötuneyti fyrir lögreglumenn sem
gættu öryggis fundarmanna.
Safnaðarheimilið er í kjallara Nes-
kirkju. Gísli Árnason kirkjuvörður
segir að sú starfsemi sem að öllu
jöfnu fari fram í heimilinu hafi ekki
raskast vegna NATÓ-fundarins.
Drengjakór Neskirkju og Sinfóníu-
hljómsveit áhugamanna, sem höfðu
bókað safnaðarheimilið eða kirkjuna
til æfinga meðan á fundinum stóð,
hafi t.d. fundið sér annað húsnæði
vandræðalaust. Í tilefni af fundinum
stóð Neskirkja fyrir tveimur helgi-
stundum þar sem beðið var fyrir friði
í heiminum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Um 350 lögreglumenn komu að öryggisgæslu vegna NATO-fundarins. Það má því gera ráð fyrir að stundum
hafi verið erilsamt í mötuneytinu en því hafði verið komið fyrir í safnaðarheimili Neskirkju.
Lögreglan fékk að borða
í safnaðarheimilinu