Morgunblaðið - 16.05.2002, Blaðsíða 50

UMRÆÐAN
50 FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
É
g setti perlu í eyr-
að,“ datt upp úr
snáðanum mínum
einn dag fyrir
tveimur árum þeg-
ar ég spurði hann hvað hann
hefði verið að bedrífa í leikskól-
anum. Við vorum nýkomin inn úr
dyrunum og byrjuð að klæða
okkur úr skónum þegar ég snar-
stansaði við þessa vitneskju.
„Núúú,“ sagði ég mátulega
óróleg. „Og hvað svo, náðu fóstr-
urnar henni út?“
Ekki varð svarið til að létta á
áhyggjum mínum því sá stutti,
sem þá var þriggja ára, upplýsti
skýrt og greinilega: „Neinei, og
hún er rauð!“
Innst inni
vonaði ég að
líflegt
ímyndunar-
afl erfingj-
ans hefði
hlaupið með
hann í gön-
ur en skyndieyrnaskoðun varð til
að staðfesta áreiðanleika orða
hans því lengst inni í hlustinni
glitti í eitthvað rautt sem ber-
sýnilega átti ekki heima þar. Það
þurfti ekki langa rannsókn hjá
undirritaðri til að komast að
þeirri niðurstöðu að ef ég færi að
reyna að ná perluskömminni út
upp á eigin spýtur myndi barnið
sjálfsagt aldrei bíða þess bætur.
Því varð heimsókn á slysavarð-
stofuna ekki umflúin og þangað
brunuðum við mæðginin í snatri.
Þegar á spítalann var komið
innritaði sjúklingurinn sig sjálfur
með bravúr og lét fylgja með lit
og lögun aðskotahlutarins. Og
ekki stóð á svarinu þegar hann
var spurður að því hvers vegna
perlan hefði endað á þessum
undarlega stað: „Af því að ég
fann hana á gólfinu,“ sagði hann
eins og ekkert væri sjálfsagðara
en að troða henni þá inn í nær-
tækasta gat.
Það gekk ekki alveg þrauta-
laust að ná perlunni út úr höfði
barnsins. Fyrst spreytti lækna-
kandídat sig á verkefninu og
reyndi að moka henni út úr
hlustinni með sérstakri töng en
eitthvað var dýpra á þeirri rauðu
en í fyrstu var talið svo kandídat-
inn afréð að hóa í sér reyndari
lækni. Sá átti einnig í mesta basli
við þessa óstýrilátu perlu og var
þó ýmsum brögðum og tólum
beitt, meðal annars kröftugri
eyrnaryksugu en allt kom fyrir
ekki. Það þarf varla að taka fram
að allt var þetta gert við litla
hrifningu eiganda eyrans og var
hann orðinn röndóttur í framan
af bræði áður en yfir lauk.
Þegar ég var farin að óttast að
skurðaðgerð væri eina leiðin út
úr þessum ógöngum ákváðu
læknarnir að gefast upp og vís-
uðu okkur inn á biðstofu á meðan
sérfræðingur á eyrnadeild spít-
alans var ræstur út og deildin
opnuð, en þetta var fyrir utan
hefðbundinn opnunartíma henn-
ar. Það tók nokkurn tíma að bíða
eftir eyrnadoktornum en hvílík
frelsun þegar hann loks birtist.
Með einu handtaki, og öllu sér-
hæfðara tæki en þeim sem slysa-
varðstofufólkið hafði yfir að ráða,
var perlunni vippað út eins og
ekkert væri. Þrátt fyrir orgin var
ungi maðurinn leystur út með
verðlaunum og látinn lofa að
gera þetta aldrei, aldrei, aldrei
aftur. Og þunginn í loforðinu var
mikill enda hafði þessi lífsreynsla
verið frekar óskemmtileg fyrir
litla manninn, svo ekki sé meira
sagt.
Þetta heit hélt prýðilega … í
tvö ár!
Það var síðan um daginn þegar
ég var á laugardagsvakt í
vinnunni að eiginmaður minn
hringdi í mig og var hálfgert fát í
röddinni. „Ég veit þú trúir þessu
ekki, en við erum á leiðinni niður
á slysó. Ekkert alvarlegt en
strákskrattinn var að troða steini
í eyrað á sér.“
Eftir stutt samtal við betri
helminginn fékk ég að heyra í
kauða og var ekki annað að
heyra en hann væri bara nokkuð
hróðugur með afrekið. „Þetta er
nú svolítið sniðugt mamma,“
sagði hann. „Nú er ég nefnilega
búinn að setja eitthvað í bæði
eyrun, manstekki perluna?“
Jújú, ég mundi sko perluna og
með alvöruþunga reyndi ég að
gera viðmælanda mínum grein
fyrir að þetta væri nú ekki nógu
gott, hann hefði lofað síðast og
svo hefði það nú ekkert verið
skemmtilegt að láta sækja perl-
una. Var hann kannski búinn að
gleyma því?
Hugsanlega hefur steinninn í
eyranu komið í veg fyrir að
strákurinn heyrði almennilega í
mér, allavega virtist sem skamm-
irnar hrinu lítið sem ekkert á
honum. Fullur tilhlökkunar var
hann á leiðinni niður á slysó og
þar hlaut nú að vera ansi gaman.
En ég vissi sko betur … hélt ég
að minnsta kosti.
Seinna frétti ég nefnilega hjá
sjúkrahúsförunum að þetta hefði
verið hin ánægjulegasta reisa
enda gekk ákaflega snurðulaust
að ná grjótinu út. Reyndar höfðu
þeir feðgar þurft að bíða svolítið
eftir aðstoð en það sakaði ekki
því meðan á biðinni stóð var
þeim vísað í vel útbúið dóta-
herbergi þar sem sökudólgurinn
gat dundað sér í PlayStation-
tölvuleik að vild, sem var algert
ævintýri þar sem svoleiðis trylli-
tæki er ekki að finna á heimili
okkar. Og að fumlausri aðgerð-
inni lokinni var hann leystur út
með plastsprautu í verðlaun fyrir
góða frammistöðu.
Eftir á lýsti sá fimm ára þessu
atviki fjálglega fyrir hverjum
sem heyra vildi: „Ég setti líka
stein í eyrað og fór á spítalann,
liggaliggalá, og fékk að leika mér
og það var líka ekkert vont og
svo fékk ég verðlaun …“
Ég veit að það er ljótt að segja
það en ég vildi óska að það hefði
verið svolítið vont að ná stein-
inum út. Nú er það ég sem geng
um með stein, reyndar í mag-
anum, yfir því að enn eru nokkur
göt á haus erfingjans sem ekki er
búið að setja neitt sérstakt í. Og
því skyldi sá stutti ekki finna sér
eitthvað lauslegt til að troða í
þessi göt ef vera skyldi að það
yrði til þess að útkoman yrði
önnur skemmtiferð á slysó?
Perlur
og grjót
„Hugsanlega hefur steinninn í eyranu
komið í veg fyrir að strákurinn
heyrði almennilega í mér, allavega
virtist sem skammirnar hrinu
lítið sem ekkert á honum.“
VIÐHORF
Eftir Bergþóru
Njálu
Guðmundsdóttur
ben@mbl.is
FYRIR okkur öllum
á það að liggja að eld-
ast og ljúka starfsdegi
á vinnumarkaði og
setjast í helgan stein.
Á síðustu árum hefur
orðið mikil breyting á
þeim möguleikum sem
aldraðir hafa til af-
þreyingar og í hvers-
konar félagsstarfsemi
á vegum félagasam-
taka aldraðra.
Kópavogur var eitt
fyrsta sveitarfélagið
hér á landi til að til-
einka sér nýjungar á
þessu sviði en fé-
lagsstarf aldraðra í
Kópavogi hófst snemma á áttunda
áratug síðustu aldar.
Í Kópavogi eru nú reknar tvær
félagsmiðstöðvar aldraðra og að
auki dagvist fyrir aldraða í Sunnu-
hlíð. Á þessum stöðum ríkir góður
andi og þar fer fram blómlegt fé-
lagsstarf, föndur, söngæfingar og
margskonar annað félagsstarf.
Lífið getur líka verið leikur
Eins og sjá má af þessari upp-
talningu er engin ástæða til að láta
sér leiðast þótt aldurinn færist yfir
enda má sjá að í hópi aldraðra eru
margir sem geta og vilja nýta sér
þá möguleika sem afþreying og
föndur í félagsmiðstöðvum aldraðra
býður upp á.
Það hefur verið venja hjá fé-
lagsmiðstöðvunum að halda sýning-
ar á þeim munum sem unnir eru á
afmæli Kópavogsbæjar 11. maí. Í ár
var einnig sett upp leikrit í sam-
vinnu við Hana-nú sem er fé-
lagsskapur Kópavogsbúa 60 ára og
eldri og nokkurra félaga úr fé-
lagsmiðstöð aldraðra í Gjábakka.
Söngvinir, kór aldraðra í Kópa-
vogi, hefur farið um víðan völl og
farið í heimsóknir til félaga sinna í
öðrum sveitarfélögum.
Aðstaða til félagsstarfsins hefur
verið byggð upp í Kópavogi frá 1990
í Gjábakka sem er á
miðbæjarsvæðinu og í
Gullsmára sem er í
Smárahverfinu.
Í stefnuskrá okkar
Sjálfstæðismanna er
tillaga um að efla
Sunnuhlíðarsvæðið
sem miðstöð öldrunar-
þjónustunnar, byggja
nýtt dvalar- og hjúkr-
unarheimili á Hörðu-
völlum sem er milli
Salahverfis og Vatns-
endahverfis og þar
verði einnig þriðja fé-
lagsmiðstöðin fyrir
aldraða Kópavogsbúa.
Heimaþjónustu
og heimahjúkrun
Miklu máli skiptir að félagsstarf
aldraðra bjóði upp á fjölbreytta
möguleika sem allir geta nýtt sér
meðan heilsa leyfir. Þá er ekki síður
mikilvægt að þeir aldraðir sem eru
sjúkir og geta ekki nýtt þessa þjón-
ustu fái góða aðhlynningu og að
boðið sé upp á slíka þjónustu af
hálfu bæjarfélagsins. Kópavogsbúar
hafa sýnt frumkvæði á þessu sviði
og má þar nefna stofnun Sunnuhlíð-
arsamtakanna sem í lok áttunda
áratugar síðustu aldar byggðu
Sunnuhlíð. Í samvinnu við Sunnu-
hlíðarsamtökin hefur Kópavogsbær
stutt byggingu á nýrri viðbyggingu
sem var í upphafi þessa árs tekin í
notkun. Þessi nýju hjúkrunarrými
við Sunnuhlíð verða fullbúin á næst-
unni en þar eru 28 rúm fyrir hjúkr-
unarsjúklinga.
Þessi viðbygging leysir úr mjög
brýnum vanda sem hér hefur verið
hvað hjúkrunarrými fyrir aldraða
Kópavogsbúa snertir.
Heimahjúkrun í Kópavogi er á
vegum heilugæslu Kópavogs en
önnur heimaþjónusta á vegum fé-
lagsþjónustunnar. Þessa þjónustu
vilja Sjálfstæðimenn efla og að hún
verði öll á vegum Kópavogsbæjar.
Í Kópavogi eru nú liðlega 2.300
bæjarbúar 67 ára og eldri. Með
bættri heilbrigðisþjónustu og að-
búnaði ná enn fleiri Íslendingar því
að lifa lengur en áður eftir að
starfsdegi á vinnumarkaði lýkur.
Því er ljóst að við Kópavogsbúar
verðum að hafa frumkvæði að því að
þjónusta við aldraða verði aukin og
ríkisvaldið leggi sitt af mörkum til
uppbyggingar á nýrri þjónustu.
Kópavogsbær hafði frumkvæði að
því að efla félagastarfsemi eldri
borgara og fá þá sjálfa til liðs við
bæjarfélagið með því að auka fjöl-
breytni þjónustunnar og að þeir
sjálfir stýri þessu starfi og taki
virkan þetta í stefnumótun fé-
lagsstarfsins.
Til að bæta þessa þjónustu viljum
við Sjálfstæðismenn í Kópavogi
flýta byggingu á sambýli fyrir heila-
bilaða og MS-sjúklinga og að Kópa-
vogsbær taki heilsugæsluna að sér
sem tilraunaverkefni og samþætti
enn betur þá þjónustu sem aldraðir
fá í dag. Þá viljum við byggja nýtt
dvalar- og hjúkrunarheimili í sam-
vinnu við félagasamtök og ríkisvald-
ið til að draga úr þeirra bið sem í
dag er eftir þessari þjónustu.
Kópavogur er og á að vera fyr-
irmyndarbæjarfélag og bjóða öldr-
uðum bæjarbúum upp á gott fé-
lagsstarf og góða þjónustu á
ævikvöldi. Nái stefnumarkmið Sjálf-
stæðismanna fram að ganga náum
við Kópavogsbúar þessu markmiði.
Starfsemi aldraðra
í Kópavogi
Bragi
Michaelsson
Kópavogur
Kópavogsbær,
segir Bragi Mich-
aelsson, rekur öflugt
félagsstarf og afþrey-
ingu fyrir aldraða.
Höfundur er forseti bæjarstjórnar
og skipar sjötta sæti á lista
Sjálfstæðisflokksins.
VIRKJUN við Vill-
inganes mun hafa
óafturkræf og skaðleg
áhrif á atvinnulíf,
mannlíf og náttúru
Skagafjarðar. Þegar
rætt er um virkjun
með ekki meiri fram-
leiðslugetu og fyrir-
huguð er við Villinga-
nes, 33 megavött, með
öllum hennar áhrifum,
þarf að taka afstöðu
til fjölmargra atriða.
Í kvöldfréttum Rík-
issjónvarpsins 30. apr-
íl síðastliðinn birtist
fréttamynd af 10.
bekkingum Haga-
skóla, sem höfðu verið að ljúka
samræmdum prófum. Fram kom í
fréttinni að nú yrði stefnan tekin
norður í Skagafjörð, þar sem fara
ætti í flúðasiglingar, reiðtúr og
bjargsig.
Mér varð hugsað til þess hvernig
fréttin hefði hljóðað ef búið væri að
virkja Héraðsvötn við Villinganes.
Flúðasiglingar á Jökulsánum eru
einn angi af fjölbreyttum afþrey-
ingarmöguleikum héraðsins og sá
sem verið hefur í hvað örustum
vexti undanfarin ár. Þarna eru um
margt einstakar aðstæður, þar sem
saman fara miserfiðar flúðasigling-
ar og stórbrotin náttúra á einu og
sama svæðinu, sem tvímælalaust á
sinn þátt í aðdráttarafli héraðsins
fyrir ferðamenn.
Einnig verður að hafa í huga
sameiginlega hagsmuni annarra
aðila, sem veita ferðamönnum
þjónustu, má þar nefna sölu veit-
inga, gistingu, akstur, sjósiglingar,
söfn héraðsins og
fleira.
Er ekki í þessu
sambandi verið að
fórna meiri hagsmun-
um fyrir minni?
Benda má lesendum á
grein í Viðskiptablaði
Morgunblaðsins 9.
maí síðastliðinn, sem
fjallar um Villinganes-
virkjun og ferðaþjón-
ustu.
Meginforsendur
nýrrar virkjunar
hljóta auðvitað að
vera að þörf sé fyrir
orkuna frá henni, en
svo er ekki varðandi Villinganes-
virkjun. Iðnaðaruppbygging í
Skagafirði er ekki háð orku frá
nýrri virkjun Héraðsvatna.
Ein af röksemdunum með virkj-
un Blöndu á sínum tíma var ein-
mitt uppbygging atvinnu heima í
héraði með tilstyrk raforku frá
Blönduvirkjun. Ekki er ólíklegt að
þessi rök hafi vegið hvað þyngst
með virkjun, enda skiljanlegt. Allir
vita að þetta gekk ekki eftir og
langstærstur hluti þeirrar raforku,
sem framleidd er í Blönduvirkjun,
er fluttur langar leiðir að notk-
unarstað.
Nýting raforku er hagkvæmust
sem næst virkjunarstað vegna
flutningstaps. Eftir því sem orkan
er flutt lengra, og í meira magni,
því stærri hluti hennar tapast. Sem
dæmi má nefna að sé Blönduvirkj-
un keyrð á fullum afköstum, 150
megavöttum, þá er flutningstap
hér um bil 10% af framleiðslugetu,
enda virkjunin sjaldan keyrð svo
mikið. Þetta er um helmingur fyr-
irhugaðrar framleiðslugetu Vill-
inganesvirkjunar! Það er því mun
hagkvæmara að nota orku Blöndu-
virkjunar hér á Norðvesturlandi en
flytja hana suður á Grundartanga.
Það er slæmt að hafa ekki burði til
að nýta þessa orku í héraði.
Í úrskurði Skipulagsstofnunar
um mat á umhverfisáhrifum kemur
fram að áhrif orkuframboðs Vill-
inganesvirkjunar á byggða- og at-
vinnumál í Skagafirði séu mjög
óljós. Ennfremur kemur þar fram
að nokkur störf í ferðaþjónustu og
tengdum greinum geti tapast,
óljóst hve mörg!
Getum við látið ógrundaðar hug-
myndir um notkun orkunnar hafa
áhrif á aðra eins ákvörðun og
virkjun Héraðsvatna við Villinga-
nes, sem óhjákvæmilega breytir
ímynd og ásýnd héraðsins til fram-
búðar?
Virkjun eða ferðaþjónusta
Gísli
Árnason
Skagafjörður
Getum við látið ógrund-
aðar hugmyndir um
notkun orkunnar, spyr
Gísli Árnason, hafa
áhrif á aðra eins ákvörð-
un og virkjun Héraðs-
vatna við Villinganes?
Höfundur er rafvirkjameistari og
skipar 4. sætið á lista VG í
sveitarfélaginu Skagafirði.