Morgunblaðið - 16.05.2002, Blaðsíða 71

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 2002 71
þurfum ekki annað en að nefna nafnið
hans og ekki þarf frekari skilgrein-
ingar við.
Öllum þessum hlutverkum gegndi
Einar gagnvart einhverjum úr okkar
hópi.
Hann Einar var góður vinur og
hlýr. Það skipti engu máli hvort liðu
dagar, mánuðir eða jafnvel ár á milli
þess sem við sáumst, alltaf var hægt
að ganga að vinskap hans og hlýleika
vísum. Hann var ekki mikið fyrir að
trana sér fram hann Einar. Hann var
því sífellt að koma okkur á óvart með
hæfileikum sínum og frábærum húm-
or eins og hann á ættir til. Sum okkar
voru svo lánsöm að vinna með honum
t.d. í Leikfélagi Menntaskólans á Ak-
ureyri, aðrir spiluðu með honum í
ýmsum hljómsveitum og enn aðrir
nutu þess að hlusta á hann spila. Fyr-
ir þetta erum við svo afar þakklát. Við
erum ekki síður þakklát fyrir frábær-
ar samverustundir í sumar sem leið
þegar við héldum upp á að 25 voru lið-
in frá því að við útskrifuðumst frá
Menntaskólanum á Akureyri. Þá var
Einar orðinn veikur en mætti samt og
lék á als oddi. Þær samverustundir
gleymast aldrei. Nú er komið að
kveðjustund svo alltof, alltof fljótt.
Þakka þér samfylgdina kæri vinur,
við hittumst síðar.
Ég sakna þín, ég syrgi farinn vin,
í sálu þinni fann ég dýpsta hljóminn,
er hóf sig yfir heimsins dægur-glys.
Á horfna tímans horfi ég endurskin,
ég heyri ennþá glaða, þýða róminn,
frá hreinni sál með hárra vona ris.
(Steinn Steinnarr.)
Sendum aðstandendum samúðar-
kveðjur.
Skólafélagar úr Mennta-
skólanum á Akureyri.
Í dag er til moldar borinn Einar
Einarsson gítarleikari eftir langvinn
veikindi. Einar var feikilega vinmarg-
ur maður en fyrir hönd okkar sem
þekktum hann frá barnaskóla, gagn-
fræðaskóla og menntaskóla norður á
Akureyri langar mig að minnast upp-
vaxtarára hans í fáeinum orðum.
Við sem náðum að kynnast Einari
komumst í gegnum hann í snertingu
við ótal menningarstrauma, allt frá
rótgróinni norður-þingeyskri bænda-
menningu til helstu nýjunga innan
samtímatónlistar. Einar opnaði fyrir
okkur heim tónlistarinnar, fræddi
okkur um bókmenntir, kveðskap,
lausavísur, persónueinkenni manna
og tilsvör, og ótal margt annað. Hann
kom jafnvel inn hjá manni þónokkr-
um áhuga á sauðfjárrækt við að segja
frá kynbótum á fjárstofninum ágæta
frá Holti í Þistilfirði, þar sem Einar
var í sveit á sumrin hjá móðurfólki
sínu. Og það sem maður ekki drakk í
sig af fróðleik frá Einari, það gleypti
maður í sig á heimili hans. Við að lesa
bækur föður hans, Einars Kristjáns-
sonar frá Hermundarfelli, og með því
að hitta skáldbræður föður hans; eða
þá við að hlusta á Einar eldri leika
fyrir okkur á harmónikku og Einar
yngri spila undir á píanó. Einnig
reyndum við að hlera eftir hinum
ódauðlegu tilsvörum Óttars bróður
Einars, og slá okkur upp með því að
hafa þau eftir við ýmis tækifæri og
þykjast hafa fundið upp sjálfir. Heim-
ili Einars var glæsilegt dæmi um
þingeyska bændamenningu, enda
smitaði Einar frá sér gleði, gáska og
hlýju og var ávallt drifkrafturinn við
að koma af stað skemmtilegum at-
burðum.
Guðrún móðir Einars var fádæma
gestrisin kona. Þegar við mennta-
skólanemendurnir komum inn úr
dyrunum á Þingvallastrætinu eftir
fremur átakalítinn skóladag voru
móttökurnar og kræsingarnar samt
eins og héraðshöfðingja bæri að
garði. Guðrún studdi alltaf dyggilega
við bakið á syni sínum og samband
þeirra mæðgina var náið. Eitt það síð-
asta sem við Einar rifjuðum upp fyrir
andlát hans var hvernig Guðrún sagði
okkur stundum frá því hvaða popp-
hetjur okkar hefðu verið spilaðar í út-
varpinu meðan við vorum í skólanum.
En það skemmtilegasta við að vera
heima hjá Einari var að það var alltaf
ætlast til þess að allir væru með, það
þekktist ekkert kynslóðabil, hvorki
gagnvart eldri systkinum Einars né
gagnvart foreldrum hans og kunn-
ingjafólki þeirra. Unglingar voru full-
gildir einstaklingar á þessu heimili og
nutu sömu stöðu og virðingar og full-
orðna fólkið. Það kom sér vel því að
oft voru veislur góðar og glatt á hjalla
á Þingvallastrætinu. Okkur fannst
sem öll veröldin (þ.e.a.s. Akureyri)
ætti þarna leið um.
Í þessu gróskumikla umhverfi ólst
Einar Einarsson upp, hann bergði á
nægtabrunninum og miðlaði áfram til
vina sinna. Þarf engan að undra að
hann varð brátt meistari í tónlist.
Samt var það ekki fyrir neðan virð-
ingu hans að berja inn í kunningjana
vinnukonugripin, verklaunin voru
sjaldnast annað en einn sopi af kók
eða fáeinar franskar kartöflur. Þó var
sú ein skýlaus krafan, að meistaran-
um væri fullkomlega treyst og skil-
yrðislaust hlýtt. Kom það fyrir að ein-
staka lánlausum nemendum var vísað
úr Gítarskóla Einars fyrir þras, mót-
þróa og uppreisnaranda. Þeir reyndu
þá að egna okkur hlýðnu og auðsveipu
nemendurna til stúdentauppreisna
eins og þá voru í tísku, en varð aldrei
kápan úr því klæðinu. Og ég veit að ég
mæli fyrir munn okkar flestra kunn-
ingjanna þegar ég segi að við værum
ekki þeir gítarleikarar sem við erum í
dag ef Einars hefði ekki notið við! Hið
næma auga Einars fyrir mannlegum
sérkennum, ásamt ánægjunni af að
kynnast nýju fólki, gerði Einar að ein-
hverjum félagslyndasta manni sem
ég hef nokkurn tímann hitt. Við Ak-
ureyringanir sem minnumst hans í
dag eigum það flest sammerkt að hafa
kynnst hvert öðru í gegnum Einar.
Hann var eins og símaskiptiborð, og
þá á ég við svona gamaldags skipti-
borð með slöngum og snúrum sem
tengir alla einhvern veginn saman
uppá nýtt. Í dag höfum við kvatt Ein-
ar, hann er búinn að gera sitt. Nú er
komið að okkur sem eftir lifum að
halda verki hans á lofti, nefnilega að
kippa ekki símasnúrunum úr sam-
bandi. En það er samt erfitt að yf-
irvinna þá tilfinningu, að við missi
Einars hafa orðið einhver erfið kafla-
skipti í lífi okkar, eitthvað gott, per-
sónulegt og áhyggjulaust er horfið og
kemur ekki aftur. En sorg okkar vina
hans er samt léttvæg samanborið við
hvað aðstandendurnir mega reyna.
Við vottum Önnu eiginkonu hans,
Guðrúnu móður hans, Hildigunni
dóttur hans og þeim Bergþóru, Ang-
antý og Óttari systkinum hans okkar
dýpstu samúð.
Andrés Magnússon,
Ósló.
Einar vinur okkar er fallinn frá
langt fyrir aldur fram og er stórt
skarð höggvið í líf margra.
Einar var einstaklega sterkur per-
sónuleiki sem setti svip á umhverfi
sitt með nærveru sinni og störfum.
Hann var bæði gáfaður og skemmti-
legur.
Fjölbreyttar gáfur Einars nutu sín
vel í tónlistinni og var hann í fremstu
röð íslenskra tónlistarmanna. Hann
var jafnvígur á klassískan gítar og
rafmagnsgítar, klassíska tónlist, nú-
tímatónlist, rússíbanatónlist og dans-
músík. Leikur hans var ávallt skýrt
mótaður af músíkölsku innsæi og
djúpum skilningi á viðfangsefninu.
Afköst Einars voru mikil og var hann
ætíð með ný verkefni í bígerð. Gít-
arkennska var stór hluti af starfi hans
og bar hann mikla umhyggju fyrir
nemendum sínum og lagði alúð í
kennarastarfið. Ævistarfið var því
umfangsmikið og innihaldsríkt og
hann skilur eftir sig mikilvæg spor í
íslensku tónlistarlífi, þó að honum
hafi ekki auðnast lengra líf.
Einar var mikill húmoristi og það
var alltaf gaman að vera í návist hans.
Hann var fljótur að hugsa og tilsvör
hans og viðbrögð voru oft afar fyndin
og hvatskeytisleg. Einar var með
ógrynni af vísum á takteinum sem
pössuðu við öll möguleg og ómöguleg
tækifæri, þetta voru mikið til vísur
eftir norðlenska frændur hans og
sannaðist þar að vísnahefðin lifir enn
góðu lífi.
Það eru margar minningar sem
sækja á hugann nú þegar Einar er
horfinn, minningar um samstarf í tón-
listinni, minningar um Einar að
kenna manni hvernig hægt er að
stytta sér leið um bakgarða á Akur-
eyri, Einar að túlka norðlensku fyrir
Reykvíkinga á Akureyri, ómur af gít-
arleik utan af tröppum þar sem Einar
reyndist vera að spila, Einar að halda
tónleika, hófin eftir tónleika, Einar að
spila bítlalög á síðkvöldum og svo
ótalmargt skemmtilegt og dýrmætt í
minningunni.
Einar var ástríkur eiginmaður, fað-
ir og sonur og er missir þeirra Önnu,
Hildigunnar og Guðrúnar mikill.
Við kveðjum góðan vin okkar með
söknuði, minningin um hann mun lifa
í hjörtum okkar. Við vottum Önnu,
Hildigunni, Guðrúnu, systkinum Ein-
ars og öðrum aðstandendum hans
okkar dýpstu samúð.
Karólína Eiríksdóttir,
Þorsteinn Hannesson.
Ég kynntist Einari þegar hann var
langt kominn í gítarnámi sínu við
Tónskóla Sigursveins. Við urðum
góðir vinir. Hann var stundum gestur
minn í Barcelona og margar góðar
stundir áttum við saman í Reykjavík,
London, Manchester og ekki síst á
Akureyri. Þar hitti ég hann oft á
heimili foreldra hans sem voru bæði
gestrisin og skemmtileg. Það var Ein-
ar líka. Hann var mikill gleðimaður og
oft óviðjafnanlega orðheppinn og
fyndinn. Hann var afbragðstónlistar-
maður, fjölhæfur og heiðarlegur.
Hetjulund Einars og æðruleysi
komu best fram í hans erfiðustu bar-
áttu. Ég hitti hann í Þjóðleikhúsinu
um áramótin eftir frumsýningu á
Cyrano sem hann tók þátt í þótt hann
gæti varla gengið. Hann kvartaði
aldrei og kunni að njóta þeirra stunda
sem hann átti ólifaðar.
Ég sendi eiginkonu hans, dóttur,
aldraðri móður og öðrum vanda-
mönnum mínar innilegustu samúðar-
og vinarkveðjur.
Arnaldur Arnarson.
„Læknarnir eru smeykir um að
þetta sé stóra Káið.“ – Þannig komst
Einar að orði við mig í síma rétt fyrir
jólin árið 2000. Við sem þekktum
hann vitum að stundum þurfti að
skyggnast á bak við orðin. Hann átti
það nefnilega til að tala í gátum, eða
að tala þvert um hug sinn, og mein-
ingin í orðunum vó stundum salt á
hinni örfínu egg sem skilur að glettni
og alvöru.
Þrátt fyrir að Einar væri hálflasinn
þetta haust var hann aldrei virkari;
hélt tónleika víða um land af slíkri
atorku að undrum sætti. Það var engu
líkara en honum fyndist tíminn naum-
ur, nú þyrfti að nýta hverja stund sem
gæfist. Nú er Einar allur og ekki
nema nokkur misseri síðan hann ferð-
aðist um landið til að gleðja okkur og
fékk okkur til að líta upp frá dagsins
önn og njóta þess besta úr bókmennt-
um gítarsins. Við, vinir og samstarfs-
menn, erum hljóðir og hnípnir og eig-
um erfitt með að sætta okkur við hinn
kalda veruleika. Með þetta í huga sest
ég niður að pára á blað fáeinar línur
um Einar Kristján Einarsson.
Einar hóf gítarnám við Tónskólann
haustið 1977 hjá Gunnari H. Jónssyni.
Framfarir hans voru skjótar og
hann skipaði sér strax í sveit dugleg-
ustu nemendanna. Það er til marks
um árangur Einars í náminu að hann
lauk fullnaðarprófi eftir aðeins fimm
ára nám. Einar var þriðji gítarleik-
arinn sem útskrifaðist frá Tónskólan-
um, en um þetta leyti hafði skólinn
starfað í þrettán ár. Gítarinn var, og
er enn, ein sterkasta grein skólans og
einarður hópur gítarnemenda sem
stunduðu nám sitt á eigin forsendum
samrýmdist vel markmiði brautryðj-
andans, Sigursveins D. Kristinsson-
ar, að móta skóla til að efla almenna
músíkþekkingu en sem gerði jafn-
framt kröfur um námsárangur. Það
hve margir nemendur náðu góðum
árangri í náminu styrkti forráðamenn
skólans í þeirri trú að þeir væru á
réttri braut. Það kom líka í ljós að
nemendur skólans áttu, að burtfarar-
prófi loknu, greiðan aðgang að fram-
haldsnámi við erlenda tónlistarhá-
skóla. Kapp Einars í náminu var
eftirtektarvert. Jafnframt því að
vanda verk sín var hann jafnan gagn-
rýninn, og við kennararnir höfðum
ekki alltaf svör á reiðum höndum við
skörpum athugasemdum hans. Þessi
eiginleiki var samofinn hreinskilni og
skopskyni sem hvort tveggja var
Einari eðlislægt. Á lokaprófi frá Tón-
skólanum lék Einar m.a. gítarkonsert
eftir Castelnuovo Tedesco. Fjöldi
áhugasamra nemenda myndaði
hljómsveitina, blásarar, strengir og
slagverk, en Einar tók þátt í þessari
liðssöfnun af lífi og sál.
Konsertinn var síðast á efnis-
skránni og jafnframt hápunktur tón-
leikana en þeir voru haldnir í Bú-
staðakirkju 12. maí 1982. Í tilefni
tónleikanna gerðu foreldrar hans,
systkini og frændfólk sér ferð hingað
suður og buðu til samverustundar í
sal Tónskólans í Hellusundi eftir tón-
leikana. Þar þáðu menn veitingar og
skemmtu sér við fjöldasöng og gam-
anmál. Í þessum mannfagnaði kynnt-
umst við fólkinu hans Einars, norð-
lensku alþýðufólki með meitlað
tungutak, sönnu menningarsamfélagi
þar sem þjóðlegur fróðleikur og orðs-
ins list var í hávegum höfð. Við þessi
kynni skildum við betur hið góða
veganesti sem Einar hafði tekið með
sér að heiman og hve auðvelt hann
átti með að tjá hugsanir sínar og
skoðanir á ljósu og kjarngóðu máli.
Það var mikill fengur að því að fá
Einar aftur að skólanum eftir að hann
hafði lokið framhaldsnámi í Bretlandi.
Jafnframt kennslu sneri hann sér í
vaxandi mæli að hljóðfæraleik með
mjög góðum árangri. Um það vitna
fjölmargir tónleikar og hljóðritanir.
Meðal nemenda Einars við Tónskól-
ann var Kristján Eldjárn Þórarins-
son, gítarleikari. Hann naut hand-
leiðslu Einars og útskrifaðist frá
skólanum árið 1996. Þeir félagarnir
veiktust um svipað leyti, og örlögin
höguðu því þannig að Einar fylgdi
nemanda sínum til grafar fyrir liðlega
tveimur vikum, en Kristján lést 22.
apríl sl.
Vissulega er raunveruleikinn kald-
ur og harðneskjulegur. En hlýjar
minningar um góðan vin, og einlægan
samstarfsmann, munu fylgja okkur
um ókomin ár.
Við vottum móður, eiginkonu, dótt-
ur, systkinum og vinum okkar dýpstu
samúð.
Sigursveinn Magnússon og
Sigrún Valgerður Gestsdóttir.
Það er með sorg og hryggð í hjarta
sem ég rita þessi orð um vin minn og
kollega Einar Kristján Einarsson.
Einar var hlýr og góður drengur, ljúf
sál og hvers manns hugljúfi enda vin-
sæll og vinmargur. Hann var manna
skemmtilegastur með frábæra kímni-
gáfu og gat séð flesta hluti í skoplegu
ljósi. Hann var viðkvæmur í lund með
sterkar listrænar taugar enda einn
fremsti gítarleikari þjóðarinnar.
Hann var hugsjónamaður í listinni og
unni listagyðjunni af líf og sál og hafði
mikinn áhuga á öllum listgreinum og
var afar vel lesinn. Einar var stál-
minnugur og það var sama um hvað
var spurt, aldrei var komið að tómum
kofunum, enda hugur hans sem al-
fræðisafn. Oft lét hann kviðlinga
flakka sem hann átti kyn til, eða vitn-
aði í hinar eða þessar bókmenntir, oft
í hinu hnyttilegasta samhengi. Einar
var höfðingi heim að sækja, dyr hans
stóðu ávallt opnar og það var alltaf
veisla þegar maður heimsótti hann.
Einar var frábær tónlistarmaður með
hárfínt tóneyra, mikla tækni á hljóð-
færið og persónulegan stíl. Hann kom
fram við mörg tækifæri bæði einn og
með ýmsum hópum, m.a. Caput og
Rússíbönum, einnig lék hann inn á
margar hljómplötur og hljóðrit fyrir
ríkisútvarpið.
Kynni okkar Einars hófust í Tón-
skóla Sigursveins D. Kristinssonar
þar sem við vorum báðir í gítarnámi
hjá Gunnari H. Jónssyni og síðar Jos-
eph Fung. Það var oft kátt á hjalla í
tónskólanum á þessum árum, lengra
komnir nemendur héldu vel hópinn
og margt skemmtilegt var brallað. Að
loknu framhaldsnámi og eftir að heim
var komið spiluðum við m.a. saman
dúó á tvo gítara og komum víða fram
saman, bæði hérna í bænum sem og
víða um land, m.a. á gítarfestivölum
sem haldin voru árlega á fyrri hluta
10. áratugarins. Eftirminnilegir tón-
leikar voru í Hveragerði þegar við
lékum á sviði í miðri leikmynd fyrir
leikritið Dýrin í Hálsaskógi sem hafði
ekki verið tekin niður, þetta þótti
okkur óskaplega skemmtilegt. Við
komum fram sem einleikarar með
Kammersveit Reyjavíkur og lékum í
Wigmore Hall í Lundúnum með
Robin Koh semballeikara á hátíð Ís-
lenskra gítarleikara sem Jakob
Magnússon, þáverandi menningar-
fulltrúi sendiráðsins þar í borg, stóð
fyrir. Þetta eru allt mjög eftirminni-
legur viðburðir. Við Einar vorum
saman í félagi sem við kölluðum
„Skallafélagið“ ásamt Erni Magnús-
syni píanóleikara og „skallabróður“
og Gyrði Elíassyni rithöfundi, sem
var n.k. fulltrúi hærðra. Voru á skalla-
fundum bornir saman skallar og önn-
ur þjóðþrifamál rædd en aðallega var
þetta góð afsökun til að hittast og
gera sér glaðan dag. Þar reytti Einar
af sér brandara, sagði skemmtisögur
og kom með sína frumlegu sýn á lífinu
og tilverunni.
Einar háði sl. eitt og hálft ár erfiða
baráttu við sjúkdóminn sem lagði
hann að velli. Hann sýndi mikið æðru-
leysi og hugrekki í veikindum sínum,
hélt sínu striki, lék á gítarinn fram
undir það síðasta, lék m.a. bæði á upp-
tökum og tónleikum með Rússíbön-
um núna nýlega, hitti okkur skalla-
bræður reglulega og tók ávallt á móti
manni með bros á vör þótt mjög veik-
ur væri.
Miklar hörmungar hafa gengið yfir
fámenna stétt klassískra gítarleikara
á skömmum tíma. Fyrir stuttu var
góður vinur okkar Kristján Eldjárn,
frábær gítarleikari, borinn til grafar.
Tveir af okkar ástsælustu gítarleik-
urum hafa horfið á braut með
skömmu millibili.
Ég kveð í dag með sárum söknuði
góðan vin og mikinn listamann. Ég vil
votta Önnu, Hildigunni, Guðrúnu,
Angantý, Óttari, Bergþóru og öðrum
aðstandendum innilegustu samúð
mína á erfiðri stund.
Kristinn H. Árnason.
Með skömmu millibili hefur ís-
lenskt hljómlistarlíf orðið fyrir miklu
tjóni, þar sem tveir framúrskarandi
gítarleikarar hafa horfið úr röðum
tónlistarmanna. Fyrir örfáum vikum
lést Kristján Eldjárn, og nú fyrir
nokkrum dögum andaðist af völdum
sama sjúkdóms vinur hans og læri-
meistari, Einar Kristján Einarsson.
Ég hitti Einar Kristján fyrst haust-
ið 1988, heima hjá Erni Magnússyni
píanóleikara. Vinátta okkar Einars
fór hægt af stað, það var eiginlega
ekki fyrr en sumarið 1992, þegar við
stóðum báðir á ákveðnum tímamót-
um, að við kynntumst fyrir alvöru.
Eftir á kallaði Einar þennan tíma
„pernod-sumarið mikla“ og sú nafn-
gift var vissulega mjög lýsandi fyrir
þessa daga. Þetta sumar innsiglaði
vináttu okkar. Upp frá því leið aldrei
langur tími milli samfunda eða sím-
tala. Einar var reyndar einhver mesti
símnotandi sem ég hef þekkt, og mig
grunar fastlega að símreikningar
hans hafi oft verið með því hæsta sem
gerist hjá einstaklingum! Einsog gef-
ur að skilja var tónlistarþekking Ein-
ars mikil, en það kom mér á óvart
hvað þekking hans á bókmenntum
var sömuleiðis fjölþætt. Þetta skildi
ég að vísu betur eftir að hafa farið
með honum heim til foreldra hans, og
séð bókasafnið þar. Föður hans, Ein-
ari Kristjánssyni frá Hermundarfelli,
var margt til lista lagt, auk þess að
vera snjall harmónikuleikari var hann
ágætur rithöfundur. Einar yngri ólst
þannig upp við vangaveltur um bók-
menntir frá upphafi. Hann virtist
kunna heilu kaflana úr ritum Hall-
dórs Laxness og þó sér í lagi Þór-
bergs Þórðarsonar utanbókar, og var
alltaf jafn undrandi, að maður skyldi
ekki muna þetta eins vel og hann.
„Hva, hefurðu ekki lesið þetta, mað-
ur?“ átti hann til að spyrja með
skelmislegum svip. Af erlendum rit-
höfundum var Iris Murdoch í sér-
flokki hjá honum, og hann las verk
hennar endalaust. Honum fannst ég
aldrei lesa nóg af Iris Murdoch. „Ertu
ekki búinn að lesa þessa eftir hana? Á
ég að trúa því?“ Til stóð að við færum
saman að sjá nýju kvikmyndina um
Murdoch. Því miður gat ekki orðið af
því.
Þeir sem fylgjast með tónlist vita
hversu heill og vandaður gítarleikari
Einar var. Þeir sem þekktu hann per-
sónulega vita að þessir eiginleikar
einkenndu hann í daglegu fari, ásamt
óbrigðulum húmor, sem náði yfir öll
svæði tilverunnar. Ekki var hægt
annað en dást að því hvernig hann fór
að því að halda óskertri kímnigáfu