Morgunblaðið - 16.05.2002, Blaðsíða 37

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 2002 37
BLÓMASKEIÐ sembalsins var
barokktíminn og var hann þá eitt eft-
irsóttasta einleiks- og hljómsveitar-
hljóðfærið. En lítill hljóðstyrkur og
skortur á að leika sterkara með fast-
ari áslætti varð til að píanóið og ham-
raklaverið, sem bjó yfir þessum
kosti, náði að uppfylla þær kröfur
sem tónskáld klassíkur og rómantík-
ur gerðu í verkum sínum. Á síðari
tímum hefur orðið mikil vakning í
heiminum að koma sembalnum aftur
til vegs og virðingar. Á tímabili var
reynt að byggja stór og hljómmikil
hljóðfæri, en nú er stefnan sú að leita
upprunans frá gullskeiði hljóðfæris-
ins og búa þannig að hljómgæðum að
tónleikahúsakynni endurhljómi vel
þessa fallegu og lágróma rödd sem
semballinn býr yfir. Tónskáldin okk-
ar hafa einnig leitað eftir nýjum tján-
ingarþáttum hljóðfærisins og mörg-
um tekist vel. Enda þótt salurinn í
Laugarborg sé góður tónleikasalur
almennt, þá fannst mér hann ekki
skapa tónleikum Guðrúnar þá um-
gjörð sem ég hefði kosið. Ugglaust
hefðu Ketilhúsið, kirkjurnar eða
Gamli Lundur hentað betur. Guðrún
er ágætur sembalisti og efnisskráin
þjónaði bæði hennar listræna metn-
aði og einnig mætti hún þörfum
áheyrenda fyrir létt og glaðlegt efni.
Þannig lék hún verk eftir banda-
ríkjamanninn Dan Locklair (f. 1949),
sem byggði á djass- og popplegum
endurteknum bassagangi með lífleg-
um mótröddum. Ásamt Ground eftir
Purcell voru þessi verk eins konar
smápassakalíur, áheyrileg og létt.
Francois Couperin er tvímælalaust
eitt af stærstu tónskáldum sembals-
ins. Hann fékk góða þjálfun við hirð
Frakkakonungs að verða að skila
einu nýju verki hvern sunnudag.
Þegar hann hafði samið og gefið út
250 hljómborðsverk var hann nefnd-
ur konungur hljómborðsins. Hans
stóra fyrirmynd var Corelli, en síðar
átti hann sjálfur eftir að verða hin
stóra fyrirmynd sinna sporgöngu-
manna. Svítan í F-dúr var hrífandi í
flutningi Guðrúnar. Hún kann vel þá
list að bæta sembalnum upp styrk-
leikaskortinn með því að teygja
mátulega tóna og hendingar. Síðasti
þátturinn, Tombeau de Mr. De
Blancrocker varð mikið eyrnayndi í
túlkun hennar. Antoine Forqueray
var mikill snillingur á bassvíólu og
eiginkonan lék undir á sembal. Þrátt
fyrir skilnað síðar hélt hann ástfóstri
við sembalinn og samdi fyrir hann
mörg verk. Sonur hans gaf þau út að
föðurnum gengnum árið 1747 og
báru þau titla ýmissa þekktra sam-
tíðarmanna eins og hér voru flutt.
Áhugaverð tónlist í góðum flutningi.
Frönsku svítuna nr. 2 samdi Bach
árið 1722 og er sú svíta tvímælalaust
eitt vinsælasta sembalverk allra
tíma. Áheyrilegt og skemmtilegt
verk, sem vel var til skila haldið af
Guðrúnu. Verk Leifs Þórarinssonar
AD sem hljómaði í lokin sýndi enn
einu sinni hve frábært tónskáld Leif-
ur var og þökk sé Guðrúnu og öðrum
sem með vönduðum flutningi minna
þjóðina á þessa staðreynd.
Kröftug miskunnarbænTÓNLISTLaugarborg
Einleikstónleikar Guðrúnar Óskarsdóttur
á sembal á vegum Tónlistarfélags Ak-
ureyrar.
Á efnisskrá: Svíta í F-dúr eftir Couperin,
Rag og Cluster’s last stand eftir Dan
Locklair, La Rameau/La Montigni/La
Sylvia og La Boisson eftir Antoine Forq-
ueray, Ground í c-moll eftir Purcell. DA
fantasia eftir Leif Þórarinsson og Frönsk
svíta nr. 2 eftir J.S. Bach. Sunnudagur 5.
maí.
SEMBALTÓNLEIKAR
Jón Hlöðver Áskelsson
ÞAÐ ætti að vera flestum ljóst að
lífið er yfirleitt enginn dans á rósum.
Frekar röð vandamála að leysa úr,
einsog karlinn sagði. Sami karl (að ég
held) sagði líka að hver væri sinnar
gæfu smiður, og því eru vandamálin
víst misstór hjá fólki, af ólíkum toga
og svo er auðvitað álitamál hvað er
yfirhöfuð vandamál – og hvað ekki.
Þessi óvenjulega kvikmynd fjallar
um tvö ólík systkini, Sammy og
Terry sem misstu foreldra sína ung í
bílslysi. Þótt þau hafi hvort farið sína
leið í lífinu, hafa þau alltaf verið í
sambandi og treyst á hvort annað.
Þau sjá lífið í ólíku ljósi og þegar
Terry kemur að heimsækja Sammy
og ungan son hennar Rudy á eftir að
ganga á ýmsu.
Átökin í myndinni eru ekki mikil.
Með ýmsum uppákomum og aðstæð-
um takast systkinin á um ólíka sýn
sína á lífið. Sumir eru meira fyrir að
horfast í augu við vandamálin og
koma hreint fram á meðan aðrir vilja
sópa undir teppið. Málið er bara að
hver hefur sinn háttinn á og það
verður að virða. Maður á ekki sífellt
að reyna að stjórna annarra manna
lífi.
Þótt boðskapur myndarinnar sé
frekar alvarlegur er andi hennar
mjög léttur og mörg mjög fyndin at-
riði. Hún rennur skemmtilega áfram
og manni finnst varla einsog þetta sé
bíómynd. Hún er svo látlaus, og eig-
inlega venjuleg. Hún hefur yfir sér
einfalda mannlega ljóðrænu, sem
snertir auðveldlega við hjarta fólks.
Þetta er eitthvað svo satt. Þetta gæti
svo auðveldlega komið fyrir náung-
ann, og ekki síst mann sjálfan.
Aðalleikararnir allir standa sig
frábærlega. Laura Linney, sem leik-
ur Sammy, var tilnefnd til Óskarsins
fyrir sína frammistöðu. Mark Ruff-
alo leikur bróður hennar, Terry, og
mér fannst hann alveg frábær. Fleir-
um hefur fundist það því hann hefur
fengið margar viðurkenningar fyrir
leik sinn í þessari mynd, og er vænt-
anlegur í mörgum fleiri á næstunni.
Á háðskum hasartímum er næst-
um furðulegt að álíka mynd skuli yf-
irleitt vera gerð. En það er framleið-
andinn hans Scorsese, hún Barbara
de Fina, sem hefur komið auga á lát-
lausa ljóðrænuna inn á milli lína
handritsins sem síðar var tilnefnt til
Óskarsverðlauna.
Hver er
sinnar
gæfu
smiður
KVIKMYNDIR
Háskólabíó
Leikstjórn og handrit: Kenneth Lonergan.
Kvikmyndataka: Stephen Kazmierski.
Aðalhutverk: Laura Linney, Mark Ruffalo,
Amy Ryan, Michael Countryman, Adam
Leferre, Halley Feiffer og Matthew
Broderick. USA 109 mín. United Int-
ernational Pictures 2000.
YOU CAN COUNT ON ME /
TREYSTU Á MIG
Hildur Loftsdóttir