Morgunblaðið - 16.05.2002, Blaðsíða 53

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 2002 53
HÖFÐABAKKI 9 112 REYKJAVÍK
SÍMI: 544 5330 FAX: 544 5335
10
11
/
T
A
K
T
ÍK
-
N
r.:
2
8
B
R-LISTINN brást
við skuldaklukku
ungra sjálfstæðis-
manna, sem sýnir
hraðann á skuldaaukn-
ingu Reykjavíkurborg-
ar, sem er rúmar 11
milljónir á dag, með
því að setja upp svo-
kallaða „fjárfestinga-
klukku“. Klukka R-
listans, sem kölluð hef-
ur verið
eyðsluklukkan, á að
sýna þá fjárhæð sem
R-listinn hefur varið til
fjárfestinga og hún
gengur hratt. Erfitt er
að koma auga á þá
miklu uppbyggingu sem R-listinn
gumar af og fjárfestingaklukkan á
að endurspegla. Enda hefur R-list-
inn ekki treyst sér til þess að leggja
fram greinargóða útlistun á því hvað
standi á bak við tölurnar. Eyðslu-
klukka R-listans virðist því aðeins
enn eitt dæmið um slaka fjármála-
stjórn og blekkingarleikina sem list-
inn hefur í frammi til þess að breiða
yfir staðreyndir um fjárhag borg-
arinnar.
Auðvitað gengur klukkan hratt
Það er hægt að finna ýmsar skýr-
ingar á hinum mikla hraða á eyðslu-
klukku R-listans. Mikið hefur verið
rætt um Línu.Net, sem hátt í annan
milljarð króna hefur verið lagt í.
Þær ,,fjárfestingar“ herða án efa
töluvert á eyðsluklukkunni. Orku-
veitan er um þessar mundir að
byggja skrifstofuhúsnæði fyrir hátt
í fjóra milljarða, en byggingin hefur
þegar farið milljarð fram úr áætlun.
Eyðsluklukkan geysist auðvitað
áfram þegar slíkar ,,fjárfestingar“
eru annars vegar. Að öðru leyti er
erfitt að skilja tölur R-listans, t.d.
hvort eðlilegar endurfjárfestingar
séu taldar með, svo allt viðhald, á
skólplögnum jafnt sem götum og
gangstéttum. Í það minnsta er ljóst
að fjárfestingarnar sem R-listinn
hreykir sér af eru að mestu leyti
framkvæmd verkefna sem borginni
er að lögum skylt að sinna og gera
verður kröfu um að hún komi í verk
án þess að hlaða upp
skuldum.
Stöðvum
eyðslufylliríið
Staðreyndin er auð-
vitað sú að skulda-
klukkan sýnir fráleita
skuldasöfnun Reykja-
víkurborgar sem R-
listinn ber ábyrgð á. R-
listanum hefur ekki
tekist að ná endum
saman í rekstri borg-
arinnar frá því hann
komst í meirihluta,
heldur þurft að taka
lán fyrir útgjöldunum.
Og skuldirnar vaxa og
vaxa. Svo einfalt er málið. Það hefur
engan tilgang fyrir R-listann að
benda á að borgin eigi eignir fyrir
skuldum því þær á væntanlega ekki
að selja upp í skuldirnar. Nema auð-
vitað að búast megi við uppboðum á
skólum og gangstígum fljótlega.
Eina leiðin til þess að snúa þessari
þróun við er að stoppa eyðslufyllerí
R-listans. Reykvíkingum gefst kost-
ur á því hinn 25. maí.
Eyðsluklukka
R-listans
Hrefna
Ástmarsdóttir
Höfundur er háskólanemi.
Reykjavík
Það hefur engan tilgang
fyrir R-listann að benda
á að borgin eigi eignir
fyrir skuldum, segir
Hrefna Ástmarsdóttir,
því þær á væntanlega
ekki að selja upp í
skuldirnar.
KARLAR halda því
fram þegar skoðana-
kannanir vegna kom-
andi borgarstjórnar-
kosninga sýna að fleiri
konur styðja R-listann
en karlar, að þetta sé
þannig vegna ábyrgð-
arleysis kvenna í fjár-
málum. Ég vil samt
ekki ætla körlum það í
dag að þeir haldi konu
sinni svo utan við fjár-
málin að þær geri sér
aðeins grein fyrir hvað
er í eldhúsbuddunni. Á
þeim vettvangi hefur
Jóhannes í Bónus veitt
góðan stuðning, sem
komið hefir heimilunum vel, en á
sama tíma hefur R-listinn hinsvegar
seilst æ dýpra ofan í vasa borgarbúa,
með hærri sköttum og ýmsum gjöld-
um.
Skattamálin
Góð fjármálastjórn hlýtur að vera
mikilvæg fyrir heimilin í borginni, en
því miður hefur mikið vantað þar á
hjá R-listanum. Skatttekjur borgar-
innar voru árið 1993 rúmlega 15
milljarðar króna en jukust í 25 millj-
arða árið 2001 og eru áætlaðar 27
milljarðar árið 2002. Þrátt fyrir þetta
hafa skuldir Reykjavíkurborgar
flogið upp í 34 milljarða króna og
hafa meir en áttfaldast í tíð R-listans.
Þetta kemur heim og saman við það
sem sjötti maður R-listans sagði í
viðtalsþætti um kosningamálin á
Skjá einum 8. maí sl. að peningar
skiptu ekki máli. Þá vitum við það!
„Greinilegt er að mikill hluti
Reykvíkinga er einstaklega ánægður
með að greiða miklu hærri gjöld til
borgarsjóðs í formi útsvara, fast-
eignagjalda, vatnsskatts, holræsa-
gjalda og svo mætti lengi telja, en
íbúar grannbæjarfélaganna þurfa að
greiða,“ segir Magnús Erlendsson
föstudaginn 8 mars s.l. í grein í
Morgunblaðinu sem ber yfirskriftina
„Heill hærri sköttum!“. Ennfremur
segir hann: „Opinberar tölur sýna
nefnilega að skattgreiðendur í
Reykjavík greiða oftast tugum þús-
unda króna, jafnvel hundruð þús-
unda, meira í gjöld til sveitararsjóðs
en t.d. skattgreiðendur á Seltjarnar-
nesi. Á flestum sviðum þjónustu
stendur samt Seltjarnarnesbær
jafnfætis eða framar Reykjavíkur-
borg. Skýringin er einföld: Í nær
fjóra áratugi hafa sjálfstæðismenn
haft meirihluta á Seltjarnarnesi.
Í grein í DV 3. maí s.l. segir Hildur
Guðmundsdóttir m.a.: „Skoðana-
kannanir eru sagðar
sýna að meirihluti
kvenna styðji R-
listann. Á vinnustað
mínum voru menn að
stríða mér á því að
skýringin væri þetta sí-
gilda ábyrgðarleysi
kvenna í fjármálum.
Þær hefðu ekki hug-
mynd um að borgin
væri sokkin í hyldjúpt
skuldafen og segðu
bara að Ingibjörg væri
svo fín og frökk sem
stjórnandi.“ Hildur
heldur áfram og segir:
„Ég mótmæli svona
karlrembu, en velti þá
upp þeirri spurningu að mikið voða-
lega væru þær ríkar konurnar í
Reykjavík að hafa efni á að halda
uppi þessu valdabandalagi kvenna
sem heitir R-listinn.“
Leikskóla- og heilsugæslumálin
Konur hafa ef til vill einblínt á það
sem borgarstjóri kallar mjúku málin.
Þar á meðal voru m.a. kosningalof-
orð hans að tryggja öllum börnum
aðgang að leikskóla, og setja á stofn
heilsugæslustöðvar fyrir Heima-,
Voga- og Sundahverfi. En í þessum
málum hefur Reykjavíkurborg ekki
komist í hálfkvisti við það sem ná-
grannabæjarfélögin hafa gert, enda
hefur ungt fólk flust unnvörpum
þangað þar sem þjónustan er betri
og skattar lægri, t.d.:
Á Seltjarnarnesi eru skólar ein-
setnir og engir biðlistar eftir leik-
skólum.
Í Kópavogi fá öll börn tveggja ára
og eldri átta tíma dagvistun. Þar
hafa verið byggðir á árunum 1998-
2002 fimm leikskólar og einn einka-
leikskóli. Sá háttur var hafður á til
sparnaðar, að alltaf var byggt eftir
sömu teikningu, en í hvert sinn sem
byggt var, var grandskoðað hvað
hefði mátt betur fara, og voru það
einu breytingarnar sem gerðar voru.
Þannig kostaði sex deilda leikskóli
Kópavogsbúa kr. 140 milljónir
króna. Á sama tíma var Reykjavík-
urborg að greiða 190 milljónir fyrir
byggingu sömu stærðar leikskóla.
Í Reykjavík eru 2.360 börn á aldr-
inum eins til fimm ára á biðlista í jan-
úar 2002. Þetta er svo þrátt fyrir
kosningaloforð R-listans 1998 um að
öll börn fengju pláss á leikskóla, en í
janúar 2002 bíða 1.390 tveggja ára
börn, 416 þriggja ára börn og 77 fjög-
urra til fimm ára börn eftir plássi.
Ljóst er samkvæmt þessu að sum
börn koma aldrei til með að fá leik-
skólapláss, og flest ekki fyrr en þau
verða a.m.k. þriggja ára.
Meira að segja fyrir kosningarnar
1994 lofaði R-listinn að öll börn
fengju leikskólapláss, en nú átta ár-
um síðar hafa biðlistar lengst þrátt
fyrir að 500 börn færri þurfi á þess-
ari þjónustu að halda. Þessi mál láta
konur sig varða, mæður og ömmur.
Margir hafa einfaldlega greitt at-
kvæði með fótunum og flust með fjöl-
skyldur sínar í nágrannabæjarfélög-
in þar sem þjónustan er betri.
Óuppfylltar væntingar
Skattamál, leikskólamál og fjár-
mál borgarinnar í heild hafa mikil
áhrif á hag heimilanna. Skattar hafa
endalaust hækkað, og orkan (raf-
magn, hitaveita og kalt vatn) hefði
getað lækkað ef skuldir borgarinnar
hefðu ekki verið fluttar á Orkuveit-
una. Það er greinilegt að það er ekki
vegna uppfylltra væntinga í leik-
skólamálum eða byggingar heilsu-
gæslustöðva sem konur eru að veita
R-listanum atkvæði sitt, en þetta eru
mjög mikilvæg mál barnafjölskyld-
um. Ekki vil ég samt ætla konum að
þær álíti að fjármál borgarinnar
skipti ekki máli.
Hver er þá skýringin á gengi R-
listans í skoðanakönnunum hvað
konur varðar? Getur verið að stór
hluti Reykvíkinga sé orðinn svo upp-
numinn af orðagjálfri borgarstjóra,
að þeir geri sér ekki grein fyrir að
loforðin hafa ekki gengið eftir og
hvað sú staðreynd hefur kostað þá
aukalega?
Áskorun til reykvískra kvenna
Mál er að linni. Konur, stöndum
saman um að velja áreiðanlega aðila
til að taka við stjórn borgarinnar. Við
látum ekki blekkjast endalaust.
Kjósum Sjálfstæðisflokkinn, þar er
ábyrgur maður í brúnni ásamt vel
valinni áhöfn.
Hafa konur ekki
vit á fjármálum?
Margrét K.
Sigurðardóttir
Reykjavík
Konur, stöndum saman,
segir Margrét K.
Sigurðardóttir, um
að velja áreiðanlega
aðila til að taka við
stjórn borgarinnar.
Höfundur er viðskiptafræðingur og
20. maður á lista Sjálfstæðisflokks-
ins.
HUGMYND um að
selja eða einkavæða
Ríkisútvarpið væri
bæði sorgleg og van-
hugsuð hugmynd. Hún
hlýtur að koma frá
þeim sem lítið eða ekk-
ert hlusta á Rás 1. Ég
er einn af þessum for-
réttinda-eftirlaunaþeg-
um sem þurfa ekki að
mæta í vinnuna á dag-
inn og get þess vegna
ráðið mínum tíma og
hlusta töluvert á út-
varpið.
Ég er oft þakklát og
undrandi yfir öllum
þeim fróðleik sem það
miðlar, bæði í samtalsþáttum og
samantektum á alls konar efni, um
það sem er að gerast í nútíð og for-
tíð. Útvarpið fylgist með því sem
fólk er að fást við vítt og breitt um
landið í atvinnu-, félags- og menn-
ingarmálum. Eins eru margskonar
áhugaverðir þættir þar sem fólk
miðlar okkur af þekkingu sinni og
fróðleik. Má þar nefna úrvals tónlist-
arþætti, þar sem fjallað er um tón-
list, tónlistarmenn og tónskáld,
þætti um bókmenntir
og heimspeki. Ekki má
gleyma leikritum,
ljóðalestri, smásögum
eða framhaldssögum.
Hver hefði viljað missa
af Halldóri Laxness
lesa Brekkukotsannál,
Gísla Halldórssyni lesa
Góða dátann Sveik eða
Arnari Jónssyni lesa
Sjálfstætt fólk og
þannig má lengi telja.
Ég fresta því oft að
skreppa frá ef það er
eitthvað í útvarpinu,
sem ég vil ekki missa
af. Auðvitað er efnið
ekki alltaf jafn áhuga-
vert og einstaka sinnum jafnvel leið-
inlegt fyrir minn smekk, en það
verður hver og einn að meta fyrir
sig, enda alltaf hægt að snúa sér að
öðru. Engin innlend útvarpsstöð
kemst í samjöfnuð við Ríkisútvarpið
og þá sérstaklega Rás 1 og væri
mikið menningarslys að einkavæða
það. Hætt er við, að ef af einkavæð-
ingu yrði, mundu eigendur hugsa
fyrst og fremst um það sem þeir
héldu að almenningur vildi helst
hlusta á. Aðaláherslan yrði á afþrey-
ingarefni í léttum dúr. Við megum
ekki undir nokkrum kirngumstæð-
um missa Ríkisútvarpið, þá rótgrónu
og góðu stofnun, – og okkur ber
skylda til að efla Ríkissjónvarpið,
sem því miður hefur ekki tekist að
skapa sér eins eftirtektarverðan
sess með menningarlegri dagskrá.
Verjum Ríkisútvarpið.
Ríkisútvarpið er ómissandi
Herdís
Þorvaldsdóttir
Höfundur er leikari.
RÚV
Engin önnur stofnun
kemst í samjöfnuð
við Ríkisútvarpið, segir
Herdís Þorvaldsdóttir,
sem varar við
hugmyndum um einka-
væðingu eða sölu
stofnunarinnar.
Bossakremið
frá Weleda – þú færð ekkert betra
Fæst í: Þumalínu, Heilsuhúsinu,
Lyfju, Lyf og heilsu og Apótekinu