Morgunblaðið - 16.05.2002, Blaðsíða 47

ndum og tel NATÓ-fundinn nú, framkvæmd
an til fyrirmyndar og þá ekki síður lítilli þjóð
ga heims bæði til sóma og uppörvunar, hvað
ður. Við lifum í lýðræðisríki og mótmælin
en flest annað.
erið haldinn í Háskólabíói sem markaði tíma-
rbasjefs með heimspressunni að fundi þeirra
r ég svo heppinn að ná eyrum sovézka leiðtog-
eirrar mikilvægu spurningar, að mér fannst,
fið ákvörðun að koma til Íslands og reyna að
ar, enda væri landið eitt af aðildarríkjum Atl-
n ekki hlutlaust.
efði á engan hátt verið erfið ákvörðun og
NATÓ engu máli í því efni. Sovétar litu ekki á
g héðan stafaði þeim engin ógn, það vissu þeir
um lagt áherzlu á vestrænt samstarf, jafnvel
styrkja undirstöður sjálfstæðis og lýðræðis,
friðsamlegrar sambúðar var þetta svar sovét-
ægt og skipti raunar sköpum. Aðild okkar að
an hátt skert orðstír okkar út á við, eða gert
m heimsbresti sem kaldastríðið var. Staðfest-
ið gátum ótrauð styrkt ímynd okkar sem
nt væri að draga friðarvilja okkar í efa.
vipuðum sporum og við um miðja síðustu öld
r eru komnir hálfa leið inn í NATÓ og hafna
m verður tekið sem jafningjum, eins og Putin
sagði í marz s.l. Engum dettur annað í hug en svo verði. Það er
sauðahús Tyrkjaránsins sem er að þrýsta þeim inn í Atlantshafs-
bandalagið. Þeir vita, ekki síður en aðrir, að þar er bezt skjól fyrir
hryðjuverkamönnum nýrrar aldar og því nauðsynlegt að vera við öllu
búinn.
Og nú hefur taflið raunar snúizt við. Það eru ekki Bandaríkjamenn
sem sækja á og heimta hervarnir á Miðnesheiði, heldur ríkisstjórn Ís-
lands. Skil vel mikilvægi varnarliðsins fyrir Íslendinga, sagði Powell,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna, eftir samtal við íslenzka utanríkis-
ráðherrann í Ráðherrabústaðnum. Íslenzk stjórnvöld leggja alla
áherzlu á að styrkja varnir landsins, en ekki veikja og á því virðist
vera fullur skilningur í Washington.
En nú eru það við sem sækjum á.
Veröldin hefur sem sagt breytzt – og þó! Það fór ekki framhjá
neinum skynibornum manni að án NATÓs hefðum við tæplega fengið
200 mílna fiskveiðilögsögu á sínum tíma, rétt eins og arfleifðin var
helzta vopnið í sjálfstæðisbaráttu okkar. Veit ég vel að margir hafa
aðra skoðun á því. En hvað sem því líður er ég í engum vafa um – og
það kenndi reynslan mér á sínum tíma – að Atlantshafsbandalagið
hafði síðasta orðið, þegar Bretar voru neyddir til að viðurkenna fisk-
veiðilögsögu okkar, en þar með var lífsbjörg okkar tryggð, ef vel væri
á málum haldið.
En það er undir okkur sjálfum komið eins og flest annað íslenzku
sjálfstæði og lýðræði til heilla og eflingar. Náttúruöflin lúta æðri
stjórn.
ðinu loknu
Matthías Johannessen
86.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 2002 47
efðu knúið
endurskil-
og með
ði vörður
Evró-Atl-
ám saman
öllur sam-
yggi þjóð-
orfa fram
töðu sem
lantshafs-
átta mán-
tt og jafn-
nda slíka
ngu. Sama
reifanlega
m banda-
tarfsríkin
mestu máli
arf hefur
pn gagn-
m nú blasa
u ekki lif-
Robertson
kipti okk-
á tímum
ryggisum-
hverfinu. Þetta á við um NATO og
þetta á alveg á sama hátt við um fé-
lagsskap okkar í Evró-Atlantshafs-
samstarfinu. Við verðum að tryggja
að allar samstarfsþjóðirnar njóti
skilvirkni og gilda þessa samstarfs,
innan NATO og utan NATO, einnig
eftir að sum samstarfsríkjanna hafa
gerst aðilar að bandalaginu.“
Í ágripi sem birt var um niður-
stöður funda Evró-Atlantshafssam-
starfsráðsins í gær segir að fundur-
inn hafi verið mikilvægur áfangi
fyrir leiðtogafundinn í Prag þar sem
stigin verði þýðingarmikil skref í
stöðugri endurnýjun bandalagsins
og samstarfsríkja þess. ,,Ráðherr-
arnir urðu sammála um nauðsyn
þess að eftir Pragfundinn haldi
EAPC og Samstarf í þágu friðar
áfram að þróast í þágu bandalags-
þjóðanna og samstarfsríkjanna,
þannig að mætt verði með skilvirk-
um og sveigjanlegum hætti mis-
munandi þörfum og séraðstæðum
allra samstarfsþjóðanna, þ.á m. í
Mið-Asíu og á Kákasussvæðinu,“
segir í ágripi um niðurstöður fund-
arins.
Þar er einnig ítrekaður ásetning-
ur allra samstarfsríkjanna að taka
fullan þátt í baráttunni gegn hryðju-
verkastarfsemi.
Rætt við fulltrúa
tíu umsóknarríkja
Fundur Evró-Atlantshafssam-
starfsráðsins fór fram við hringborð
í íþróttahúsi Hagaskóla. Auk full-
trúa NATO-ríkjanna tóku allir utan-
ríkisráðherrar samstarfsríkjanna
þátt í fundinum og var samanlagður
fjöldi þátttakenda, ráðherra og
embættismanna í sendinefndum,
um 150. Fundinum lauk skömmu
fyrir hádegi og héldu þá ráðherrarn-
ir á Grand hótel Reykjavík, til hóp-
myndatöku. Fréttamannafundi sem
halda átti að fundinum loknum var
hins vegar aflýst og þær skýringar
gefnar að fjölmiðlar sýndu honum
lítinn áhuga.
Á fundum utanríkisráðherra
NATO og samstarfsríkjanna í
Reykjavík undanfarna tvo daga
gafst ráðherrum kostur á að ræða
við fulltrúa þeirra tíu Mið- og Aust-
ur-Evrópuríkja, sem sótt hafa um
aðild að bandalaginu. Tilkynnt verð-
ur á leiðtogafundi NATO í Prag í
nóvember hvaða ríkjum verður boð-
ið að ganga til aðildarviðræðna skv.
aðildaráætlun bandalagsins.
Ríkin sem sótt hafa um aðild eru
Eystrasaltslöndin þrjú, Eistland,
Lettland og Litháen, Albanía, Búlg-
aría, Makedónía, Rúmenía, Slóvakía
og Slóvenía. Þá samþykktu utanrík-
isráðherrarnir á Reykjavíkurfund-
inum að viðurkenna Króatíu einnig
meðal umsóknarlandanna.
Hvorki liggur enn fyrir opinber
staðfesting á hvaða ríkjum úr þess-
um hópi né hversu mörgum verður
boðin aðild og Robertson lávarður
sagði á fréttamannafundi á þriðju-
dag að sennilega kæmi ekki í ljós
fyrr en mjög stuttu fyrir Pragfund-
inn hvaða ríki það yrðu sem fengju
boð um aðild að bandalaginu.
Ígor Ívanov, utanríkisráðherra
Rússa, lýsti ekki andstöðu við fyr-
irhugaða stækkun NATO til austurs
á fundinum í Reykjavík. Hann ítrek-
aði þó á þriðjudag andstöðu rúss-
neskra stjórnvalda við að ríki sem
eiga landamæri að Rússlandi gangi í
NATO, en sagði jafnframt að Rúss-
ar myndu ekki reyna að koma í veg
fyrir slíkt. George Robertson ítrek-
aði hins vegar þá skoðun, að stækk-
un bandalagsins myndi auka öryggi
á svæðinu og örva ný lýðræðisríki til
dáða.
Leiðtogar umsóknarríkjanna tíu
munu koma saman til fundar í Riga í
Lettlandi 5. og 6. júlí næstkomandi.
Skv. fréttatilkynningu utanríkis-
ráðuneytis Lettlands í gær markar
fundurinn tímamót í stækkunarferli
NATO, þar sem farið verður yfir
hvernig ríkin hafa búið sig undir
þær skyldur og ábyrgð sem felast í
aðild að NATO. Í þessum löndum
búa 57 milljónir manna.
afundi Atlantshafsbandalagsins sem haldinn hefur verið á Íslandi lauk í gær
á
-
m
Morgunblaðið/Kristinn
Colin Powell, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, á orðastað við George Robertson, framkvæmdastjóra NATO, í upphafi fundar ráðherranna 46.
SÍÐASTI fundurinn á dagskrá vor-
fundar utanríkisráðherra NATO í
gær var utanríkisráðherrafundur í
samstarfsnefnd bandalagsins og
Úkraínu. Anatoliy Zlenko, utanrík-
isráðherra Úkraínu, og Robertson
lávarður, aðalframkvæmdastjóri
NATO, sögðu á fréttamannafundi
síðdegis að ráðherrarnir hefðu
samþykkt að stefna að því að
styrkja og dýpka enn frekar sam-
starf bandalagsins og Úkraínu í ör-
yggismálum.
Zlenko var sérstaklega spurður
álits á nýju samstarfsráði NATO og
Rússlands og hvort Úkraína sækt-
ist eftir gerð samskonar sam-
komulags við NATO. Zlenko
kvaðst fagna samkomulaginu sem
skapaði nýja stöðu á svæðinu og
yrði til að auka öryggi. Ný við-
fangsefni á sviði öryggismála
krefðust nýrra viðbragða og Úkr-
aína myndi halda áfram samráði
sínu við Atlantshafsbandalagið, en
hafa eigin hátt á þeim samskiptum
og kvaðst hann vona að það sam-
starf ætti eftir að styrkjast og efl-
ast.
Neitar aðild Úkraínu að
ólöglegri vopnasölu
Fréttamenn beindu nokkrum
spurningum til Zlenko, m.a. um
stöðu mannréttindamála í Úkraínu
og var hann einnig spurður um
ásakanir sem birst hefðu um að
Úkraína hefði staðið að ólöglegri
vopnasölu til Írak. Zlenko neitaði
þessum fréttum. ,,Úkraína hefur
aldrei, og ég endurtek, aldrei átt
þátt í ólöglegri vopnasölu,“ svaraði
hann.
Opinber heimsókn Anatoliy
Zlenko, utanríkisráðherra Úkr-
aínu, til Íslands hefst í dag.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra heilsar Anatoliy Zlenko, utan-
ríkisráðherra Úkraínu. Á milli þeirra eru Robertson lávarður, aðal-
framkvæmdastjóri NATO, og Sverrir Haukur Gunnlaugsson, ráðu-
neytisstjóri utanríkisráðuneytisins.
Ræddu aukið
öryggissamstarf
NATO og Úkraínu