Morgunblaðið - 16.05.2002, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
KRISTIINA Ojuland, sem er 36ára, tók við embætti utanrík-isráðherra Eistlands í janúar síð-astliðnum þegar ný ríkisstjórn
tók þar við völdum. Fundur utanríkis-
ráðherra Atlantshafsbandalagsins (NATO)
og samstarfsríkja þess, sem lauk í Reykja-
vík í gær, er fyrsti samráðsfundur á vett-
vangi NATO sem hún situr. Hún segir mik-
ilvægt að þeim löndum sem vilja ganga í
bandalagið sé boðið að ræða framtíð NATO
og segir hún umræður á fundinum hafa ver-
ið líflegar.
„Í dag erum við frekar bjartsýn á að Eist-
land hafi mikla möguleika á að verða boðin
aðild að NATO á leiðtogafundi bandalagsins
í Prag í haust. Við höfum undirbúið okkur
vel og eru komandi mánuðir mjög mik-
ilvægir fyrir Eistland til að undirbúa aðild
að bandalaginu,“ segir Ojuland. „NATO er
hernaðarbandalag sem krefst ákveðinna
skuldbindinga af hálfu aðildarlandanna. Við
erum tilbúin til að taka þátt í alþjóðlegum
aðgerðum á vegum bandalagsins ef þess
gerist þörf. Við höfum þegar þó nokkra
reynslu af friðargæslu frá Bosníu-Herzegóv-
ínu og Kosovo. Um þessar mundir erum við
einnig að undirbúa þátttöku í friðargæslu-
verkefni á vegum NATO með Dönum,“ segir
Kristiina Ojuland.
Hún segir að undirbúningur aðildar hafi
staðið yfir í nokkur ár. Öll lönd sem vilja
gerast aðilar að bandalaginu þurfa að ganga
í gegnum ákveðið undirbúningsferli. Skilyrði
fyrir inntöku í bandalagið eru m.a. að lýð-
ræði sé traust í sessi í landinu auk þess sem
markaðskerfi sé frjálst og dómstólar og fjöl-
miðlar sjálfstæðir.
„Við höfum góðar ástæður til að halda að
okkur verði boðin aðild í Prag. Ég vil nota
tækifærið og þakka Íslendingum allan þann
stuðning og samstöðu sem þeir hafa sýnt
okkur síðustu ár í þessu undirbúningsferli.
Ísland varð fyrst landa til að viðurkenna
sjálfstæði Eistlands árið 1991 og var vegna
þess ákveðið að kalla torgið þar sem utan-
ríkisráðuneytið stendur Íslandstorg,“ segir
Ojuland.
Hún segist eiga von á því að í framtíðinni
taki lönd, sem vilja fá aðild að Atlantshafs-
bandalaginu, samvinnu Eystrasaltslandanna
til fyrirmyndar. Löndin hafi staðið saman að
eftirliti og stjórnun landamæra og landhelg-
innar svo dæmi séu tekin. Fjármunir séu
takmarkaðir í litlum löndum og því hafi
löndin náð meiri árangri með því að vinna
saman. Telur hún líklegt að löndunum þrem-
ur verði boðin aðild að NATO samtímis.
Meiri stuðningur við aðild
að NATO en ESB
Kristiina Ojuland segir Eista ekki ein-
ungis vilja aðild að NATO vegna öryggis-
ástæðna. „NATO er mikið meira en öryggis-
bandalag. NATO byggist á sameiginlegum
gildum og við deilum þessu gildismati. Við
viljum tilheyra einni og frjálsri Evrópu.
Eistland er hluti af Evrópu, hvort sem litið
er á það í landfræðilegu, sögulegu eða
menningarlegu samhengi. Því er það ein-
faldlega eðlilegt að við gerumst aðilar að
bæði NATO og ESB.“
Ojuland segir að undirbúningur fyrir aðild
Eistlands að Evrópusambandinu sé langt á
veg kominn. „Við erum á lokastigum samn-
ingaferlisins. Við vonumst til að ljúka því í
lok þessa árs. Við höfum lokið við 24 kafla af
30 og verður bráðum lokið við tvo í viðbót. Á
næsta ári stefnum við að því að hafa þjóð-
aratkvæðagreiðslu um aðild að ESB og trú-
um því að ríkin í ESB samþykki aðild okkar
á næsta ári. Þannig að í byrjun ársins 2004
ættum við að geta gerst aðilar að Evrópu-
sambandinu,“ segir Ojuland.
Hún segir 70% af eistneskumælandi íbú-
um landsins fylgjandi því að gerast aðilar að
NATO, en minni stuðningur hafi verið við
aðild að Evrópusambandinu meðal þeirra
sem ekki tala eistnesku. Stuðningurinn hafi
þó verið að aukast og sé nú um 59% á lands-
vísu. „Eistland er lítið land, með 1,4 millj-
ónir íbúa. Margir eru efins hvernig svo litlu
landi reiði af innan bandalagsins. Síðustu ár
hefur stuðningur við aðild þó aukist, líklega
gerir fólk sér betur grein fyrir því hversu
mikilvægt það er, bæði efnahagslega og fé-
lagslega, að gerast aðili að sambandinu.
Eistar sjá líklega einnig að aðild þýðir efna-
hagslegt, félagslegt og pólitískt öryggi.“
Fagnar samstarfsráði
Rússlands og NATO
Kristiina Ojuland segir fund Atlantshafs-
bandalagsins og samstarfsríkja þess, sem
lauk í Reykjavík í gær, sögulegan þar sem
gengið var frá nýju samstarfsráði Rússlands
og NATO, sem veitir Rússum aðild að
ákvörðunum bandalagsins. Hún segist fagna
samkomulaginu, segist viss um að sam-
komulagið styrki öryggi landanna á þessu
svæði þótt samningurinn feli ekki í sér fulla
aðild Rússlands að Atlantshafsbandalaginu.
Aðspurð segir Ojuland nýja ríkisstjórn
Eistlands ekki hafa breytt um stefnu er
varðar samskiptin við Rússland. „Mörg mik-
ilvæg mál bíða úrlausna er varða samskipti
landanna. Landamærasamningur, sem lönd-
in undirbjuggu í sameiningu, er tilbúinn til
undirritunar en Rússar hafa síðustu ár ekki
viljað undirrita samninginn. Eistar þurfa að
greiða tvöfalda tolla af öllum vörum sem
fluttar eru inn til landsins og viljum við fella
það fyrirkomulag úr gildi,“ segir hún.
Eistland var í tæp fimmtíu ár undir her-
valdi Sovétríkjanna, en Ojuland segir Eista
ekki líta á Rússland sem ógn. „Eistar styðja
mjög þróun lýðræðis í Rússlandi. Persónu-
lega tel ég að það mjög jákvætt að Rússar
skuli eiga aðild að Evópuráðinu, en ráðið
hefur unnið við endurbætur á löggjöfinni í
Rússlandi og hlökkum við til þess að frjálst
markaðskerfi þróist í Rússlandi, sem mun
gera umhverfið öruggara.“
Bjartsýn á að
Eystrasaltsríkj-
unum verði boð-
in aðild í haust
Kristiina Ojuland, utanríkisráðherra Eistlands, segist
bjartsýn á að Eystrasaltsríkjunum verði boðin aðild að
Atlantshafsbandalaginu á leiðtogafundi bandalagsins í
Prag í haust. Hún segir eðlilegt að Eistland gerist aðili að
NATO og ESB þar sem landið sé hluti af Evrópu, bæði í
landfræðilegu, sögulegu og menningarlegu samhengi.
Morgunblaðið/Sverrir
Kriistina Ojuland, utanríkisráðherra Eist-
lands, segist mjög þakklát Íslendingum
fyrir þann stuðning sem þeir hafi sýnt
Eistum á leið þeirra til sjálfstæðis. Ísland
var fyrst allra landa til að viðurkenna
sjálfstæði Eystrasaltslandanna, Eistlands,
Lettlands og Litháens, árið 1991.
HALLDÓR Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra er sérstaklega ánægður
með hvað NATO-fundurinn í
Reykjavík undanfarna tvo daga
gekk vel fyrir sig og hvað allir
þátttakendur voru ánægðir.
Hann segir að Louis Michel, ut-
anríkisráðherra Belgíu, sem var
fluttur á Landspítala – háskóla-
sjúkrahús við Hringbraut vegna
aðsvifs á þriðjudag, hefði í gær
verið yfir sig þakklátur fyrir með-
höndlunina, sagt að spítalinn væri
einstakur sem og starfsfólkið. Allir
hafi lokið miklu lofsorði á Íslend-
ingana sem hafi komið að fram-
kvæmd fundarins, en margir hafi
lagt mikið af mörkum og lögreglan
hafi staðið sig sérstaklega vel.
„Allt hefur gengið upp og allir
kveðja Ísland mjög ánægðir og
með miklar og góðar minningar
héðan auk þess sem efnið, sem hér
var fjallað um, var mjög mik-
ilvægt.“ Í því sambandi nefnir
Halldór fyrst samstarfssamning
Atlantshafsbandalagsríkjanna við
Rússa. Þar hafi verið lagður
grunnur að ákvörðunum um
stækkun bandalagsins í haust.
Jafnframt hafi verið lagður grunn-
ur að endurskoðun á starfsemi
bandalagsins. „Ég hef verið á
fundum Atlantshafsbandalagsins í
sjö ár og ég man ekki eftir jafn
góðum anda og hér, en ég tel að
þessi fundur hafi gengið á allan
hátt mjög vel. Ég er mjög þakk-
látur öllu því fólki sem hefur kom-
ið að málum og þannig aukið veg
og virðingu Íslands.“
Ánægjulegt að halda fund
í íþróttahúsi fyrir börn
Utanríkisráðherra segir að Colin
Powell, utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, hafi hrifist af fundinum.
Hann hafi sérstaklega talað um
hvað allt hafi verið einfalt og
skemmtilegt hefði verið að halda
hluta af fundinum í íþróttahúsi
barna og unglinga. „Ég tel að
heimsókn hans hingað til lands
hafi verið mjög gagnleg,“ segir
Halldór og bætir við að tækifæri
hafi gefist til að útskýra fyrir hon-
um stöðu Íslands og sjónarmið,
sem komi til með að reynast vel í
framhaldinu. Powell sé mjög góð-
ur bandamaður og samstarfið við
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra að afloknum utanríkisráðherrafundi NATO
Allt gekk upp og allir eru ánægðir
Morgunblaðið/Kristinn
Utanríkisráðherrarnir og fulltrúar þeirra 46 ríkja sem sóttu fundinn stilltu sér upp til myndatöku í lok fundarins. Fundirnir í Reykjavík þóttu takast vel í alla staði.