Réttur - 01.05.1933, Page 6

sjá vígið, sem fátækir bændur sköpuðu sér með dæma-
fárri fórnfýsi og hreysti, lagt undir auðvaldið á ís-
landi og notað til að pína gersamlega óréttmæta vexti
og afborganir út úr fátækum bændum, sem neita sér
um brýnustu lífsnauðsynjar. Okkur blöskrar að sjá
Guðjónsen á Iiúsavík rétta við eftir 50 ára baráttu
kaupfélagsins — og okkur finnst hámarki svívirðing-
arinnar náð, þegar „Dagur“, „samvinnublaðið“, flytur
greinar til að hæla Guðjónsenunum og verja þá gegn
réttmætum kröfum verkalýðsins. Og við getum ekki
dulið þá skoðun, að við álítum þá menn, sem ekki finna
til þessarar niðurlægingar, vera svikara við þá hug-
sjón, sem samvinnustefnan vill berjast fyrir.
Við viðurkennum fyllilega að samvinnuhreyfingin
getur — eins og nefna mætti mörg dæmi um — sigrast
á einstökum kaupmönnum, útrýmt þeim jafnvel sum-
staðar, — en þar með er bara ekki nærri allt fengið.
Auðvaldið á vorum tímum er ekki lengur fyrst og
fremst kaupmannaauðvaldið — og höfuðandstæðingur
íslenzku bændastéttarinnar er ekki lengur kaupmanna-
valdið, þó það sé það kúgunarvaldið, sem mest lætur
á sér bera og á opinberasta málsvarana. Hið drotn-
andi auðvald á íslandi nú er fjármálaauðvaldið („fin-
anskapital“), þ. e. a. s. hið sameinaða banka- og stór-
útgerðarauðvald, sem hér á landi stendur í alveg sér-
staklega nánu sambandi við ríkisvaldið sjálft og er-
lenda, einkum brezka auðvaldið. Og aðalfjandmaður
íslenzku bændastéttanna nú er einmitt bankaauðvald-
ið, — þetta okurauðvald, sem lánar þeim 1927—30
peninga út á jarðir þeirra og eignir og krefst þeirra
nú aftur, þegar afurðirnar eru fallnar svo í verði, að
hver peningur er þrefalt meira virði en þá. Það er
þetta okurvald, sem heimtar nú 3 peninga fyrir hvern
einn, sem liggur eins og mara á íslenzku bændunum,
auðvitað einkum smábændum og miðlungsbændum. —
Það er þetta auðvald, sem þrælbindur samvinnufélögin,
og spillir samvinnuhreyfingunni. Og í höfuðvígjum
70