Réttur - 01.10.1974, Qupperneq 43

ÖRLAGARÍKUSTU MISTÖKIN
Kommúnistaflokkurinn hafði 1935 að fullu yfir-
unnið barnasjúkdóma sína og tók nú upp víðfeðma
samfylkingarstefnu og vildi koma á nánu samstarfi
við Alþýðuflokkinn.
Á flokksþingi Alþýðuflokksins haustið 1936 voru
Framsóknarflokknum settir úrslitakostir um „upp-
gjör Kveldúlfs" o. fl. („þriggja mánaða víxillinn").
Vinstri armurinn var raunverulega ofan á í flokkn-
um (Héðinn, Sigfús, Finnbogi, Vilmundur o.fl.).
Finnbogi hafði úrslitaáhrif á þessu þingi að sögn
Héðins,4) sem sjálfur kom ekki fyrr en á síðasta
degi á þingið. Grunur minn er sá að Finnbogi hafi
með baktjaldamakki fengið hægri mennina til þess
að samþykkja „þriggja mánaða víxilinn" gegn þvi
að um leið yrði samþykkt i stjórnmálaályktuninni
að hafna „eindregið og í eitt skipti fyrir öll öllum
samfylkingar- og samninga-tilboðum Kommúnista-
flokks Islands" eins og það var orðað.
Einmitt nú þegar allt var í húfi fyrir alþýðuna og
möguleikarnr mestir að sameina hana, var slegið
á útrétta hönd kommúnistanna og öllu samstarfi
hafnað. Og „herfræðilega" séð var þetta eins vit-
laust frá sjónarmiði Alþýðuflokksins og hægt var:
að óska eftir stríði á tveim vígstöðvum, þegar
hægt var að einbeita aflinu á einar.
Hinn sjúklegi andkommúnismi í Alþýðuflokknum
hafði nú í ÞRIÐJA SINN valdið sundrungu alþýð-
unnar.
Þessi örlagaríka afstaða varð upphafið að hnign-
un Alþýðuflokksins.
Dómfelling íslenskrar alþýðu lét ekki á sér
standa:
I þingkosningunum 1937 vinnur Kommúnistaflokk-
urinn mikinn sigur, fær í fyrsta sinn fulltrúa á Al-
þingi: 3 þingmenn (4932 atkv. 8,5%), en Alþýðu-
flokkurinn missir 2 þingmenn, fær 8 þm. (11084
atkv., 19%). K.F.I. hafði háð kosningabaráttuna
fyrst og fremst sem samfylk’ngarbaráttu gegn fas-
ismanum, fyrir vinstri meirihluta á Alþingi. Komm-
únistaflokkurinn hafði sýnt sig sem skynsamari og
ábyrgari forusta fyrir verkalýðnum i baráttu hans
en Alþýðuflokkurinn — og hlaut vaxandi traust
fyrir.
Nú var sem hægri öflin í Alþýðuflokknum misstu
allt taumhald á sér. Sjúklegt hatur á kommúnist-
um réð öllum misgerðum þeirra.
Þegar Héðinn Valdimarsson, varaformaður Al-
þýðuflokksins, dregur réttar ályktanir af ósigrinum
og tekur upp þaráttu fyrir einingu, svarar hægri
armurinn með því að lokum að reka hann og sjálft
Jafnaðarmannafélag Reykjavikur, stærsta flokks-
félagið, úr flokknum, — 7 miðstjórnarmenn reka
7001
Með þessari örlagaríkustu klofningsaðgerð hinna
ofstækisfullu hægri manna í Alþýðuflokknum eru
framtiðarörlög flokksins ráðin. Andkommúnisminn
er sem álög á honum. Eftir þetta verður sá Sósí-
alistaflokkur, sem KFl og vinstri armur Alþýðu-
flokksins myndar, ætíð stærri flokkur en Alþýðu-
flokkurinn.
ÚT í ÞJÓÐSTJÓRNARFENIÐ
Þessar klofningsaðgerðir hægri foringjanna
hröktu þá enn lengra í afturhaldsátt. Þeir leituðu
aðstoðar borgaraflokkanna og urðu þeim háðari,
svo og að þvi er virtist dönsku sósíaldemókröt-
unum. Alþýðuflokkurinn fer í þjóðstjórnina vorið
1939, þrátt fyrir að meirihluti flokksstjórnar væri
á móti því, — þingflokkurinn var foringjanum þæg-
ari.r,) Og rétt á eftir er beitt einu gerræðinu enn:
Byggingafélag alþýðu, er byggt hafði gömlu verka-
mannabústaðina við Hringbraut, var undir forustu
Héðins og hélt áfram að vera það. Átti það nú
sumarið 1939 að hefjast handa með byggingar
nýrra verkamannabústaða, — á þeim slóðum, sem
Austurbæjarbíó er nú. En þá gefur ráðherra Al-
þýðuflokksins út bráðabirgðalög, til þess að hindra
starfsemi félagsins og stofnar siðan nýtt félag,
sem fær aðstoð ríkisins til að byggja. Jafnvel sum-
um ihaldsmönnum hraus hugur við að samþykkja
þessi gerræðislög á næsta þingi, svo augljós var
h'n pólitíska misnotkun valdsins. En ofsóknaræðið
gegn sósíalistum sameinaði þó alia hersinguna þrátt
fyrir öll samviskunnar mótmæli!
Ekki tók betra við, ef litið var á sjálfstæðismál
þjóðarinnar:
Alþýðuflokkurinn hafði á flokksþingi sinu 1938
samþykkt stefnuskrá, sem var með örfáum undan-
tekningum að heita má orðrétt hin sama og Sósial-
istaflokksins. (Var það samkvæmt breytingartillögu
Vilmundar Jónssonar, er vildi með þessu reyna að
ná ýmsum róttækum fulltrúum frá fylgi við Héðinn
og samein'ngu við K.F.I.). I þessari stefnuskrá var
m.a. ákvæði um að stofna lýðveldi á Islandi þegar
gildistími sambandslagasáttmálans rynni út.
235