Réttur - 01.01.1979, Blaðsíða 35

þig skorti þó ekki gáfurnar - og þú gast
vel hlíft hinum frómu sálum)!
»,Og svo rakstu meira að segja braskara
og bankaherra
með svipunr út úr nrusterinu! -
Ögæfusami draumóramaður! Nú hangir
þú þarna á krossi
öðrum til viðvörunar!
VI
Hvað geta sósialistar lært af örlögum
bræöralagsboðskapar Jesú frá Nasaret?
Það er hlutverk sósíalisnra nútínrans -
i krafti þeirrar vísindalegu aðstöðu, senr
nrarxisminn veitir honunr til þekkingar
á þjóðfélagsþróuninni, með því valdi,
sem uppreisn kúgaðra stétta og þjóða
gelur honum, og sakir aðdráttarafls
þeirrar lrugsjónar, senr ein getur forðað
nrannfélaginu frá tortímingu - að gera
að veruleika þá draumsýn um afnánr
allrar kúgunar nranns á nranni, unr
bræðralag allra manna og þjóða í anda
jafnaðar og frelsis, sem öldunr sanran
liefur vakað jafnt fyrir þorra hinna þjáðu
og kúguðu sem og staðið fyrir liugskots-
sjónum ýmissa nrestu og bestu braut-
ryðjenda mannkynsins árþúsundum sam-
an.
Saga kristindómsins í tæpar tvær ár-
þúsundir hefur verið sorgarsaga slíkrar
draumsjónar.
Hvað geta sósíalistar nútímans lært af
þeirri sögu, - lrvað varast beri, - lrvað
þurfi um fram allt að vernda og varð-
veita?
Það er fróðlegt að athuga nokkuð í
þessu sambandi hvað brautryðjendurnir
gömlu hugsuðu um þetta mál, - sem og
hitt að reyna að draga nokkra ályktun út
af okkar eigin reynslu síðustu hálfrar
aldar eða svo.
a. Afstaða brautryðjendanna
Engels ritaði mjög merkilega grein, er
hann nefndi „Zur Geschichte des Ur-
christentums“ (Um sögu frumkristninn-
ar) árið 1894 og kemur svo inn á samlík-
inguna milli þessara tveggja hreyfinga í
einni af síðustu greinunum, sem hann
ritaði, í lok formála að nýrri útgáfu af
bók Marx um „Stéttabaráttuna i Frakk-
landi“ 8. mars 1895.
Það, sem snart Engels sérstaklega var
ýmislegt, sem sameiginlegt var með fyrstu
boðberum sósíalismans á 19. .öld og ýms-
um þáttunr í sögu frumkristnu safnað-
anna - og hef ég áður vitnað til þess, er
hann þá reit, í umsögn minni um bók
síra Gunnars Benediktssonar, félaga vors,
(„Stungið niður stílvopni“) í Rétti 1974,
1. hefti, bls. 12-13 ogskal ekki endurtaka
það hér.
En sá af þeim gömlu, sem mest ritaði
um kristindóminn og einnig skyldleik-
ann upprunalega við sósíalisnrann, var
Karl Kautsky. Er þar fyrst og fremst unr
að ræða nrikla og vísindalega bók lrans
unr „U ppruna kristindómsins“ („Der
Ursprung des Christentums“), sem mun
hafa komið fyrst út 1908, en árum áður
hafði lrann ritað mikið um þetta efni í
„Neue Zeit“ (Nýi tíminn), tímarit þýska
sósíaldenrókrataflokksins. (Ég- nrun hér
vitna í 10. útgáfu þessa rits, er út konr í
Stuttgart 1920).
Niðurstaða lrans af þeim kafla, er hann
kallar „lrina kristilegu Messíasar-hug-
sjón“ og fjallar mest um hvernig kristnir
35