Réttur - 01.10.1980, Blaðsíða 32

Á árinu 1922 skaist í odda milli komm-
únista og krata í Jafnaðarmannafélaginu
(Rvíkur), eina stjórnmálafélagi Alþýðu-
flokksins, er Komintern bauð því að
senda fulltrúa á 4. þing sitt 1922. Var
samþykkt með miklum meirihluta að
taka því boði, Ólafur Friðriksson sendur,
en allmargir kratar sögðu sig þá úr félag-
inu og stofnuðu „Jafnaðarmannafélag Is-
lands“. En bæði féiögin voru áfram í Al-
þýðuflokknum (ASÍ).
Þetta sama ár, 23. nóvember 1922, á
degi „hvíta stríðsins“, var stoínað Félag
ungra kommúnista í Reykjavík og voru í
stjórn þess: Hendrik Ottósson, Árni Guð-
laugsson, Haukur Björnsson, Jafet Ottós-
son og Vilhjálmur S. Vilhjálmsson (VSV).
Gaf það út „Ávarp til ungra alþýðu-
man,na“ í 1000 eintökum. Síðan voru
stofnun nokkur slík félög og svo „Sam-
band ungra kommúnista“ á árinu 1924.
Stjórn þess skipuðu Ársæll Sigurðsson,
Brynjólfur Bjarnason, Haukur Björns-
son, VSV og Hendrik Ottósson. Gaf
það út „Rauða fánann“, og komu út 7
tölublöð af honum.
Eftir 1924 tekur kommúnistahreyfing-
unni á íslandi að vaxa mjög fiskur um
hrygg.
í Vestmannaeyjum er að frumkvæði,
Isleifs Högnasonar komið upp prent-
smiðju og farið að gefa út „Eyjablaðið".
Þeir ísleifur, Jón Rafnsson og Haukur
Bjömsson gera verklýðshreyfinguna þar
meir og meir rauða, kommúnistar verða
í forustu verklýðsfélaganna, er eiga í hin-
um skæðustu átökum við kaupmanna- og
atvinnurekendavaldið, mörgum söguleg-
um.19 1928 er svo stofnað þar Jafnaðar-
mannafélag og var ísleifur 1 lögnason for-
maður þess. — Andrés Straumland, sem
víða vann fyrir kommúnismann á þess-
Stjórn FUK, frá hægri taliS: Hendrik, VSV, Árni,
Jafet, Haukur.
um árum, var og um skeið í Eyjum. Var
„Vikan“ þá málgagn kommúnista og rit-
stýrði Andrés því með Steindóri Sigurðs-
syni.
Á Norðurlandi varð og allmikil breyt-
ing á þessu skeiði.20 1924 var stofnað
Jafnaðarmannafélag á Akureyri, síðan á
Siglufirði, Húsavík, Sauðárkróki og víð-
ar. 1925 var stofnað Verklýðssamband
Norðurlands (VSN) er brátt endurvakti
eða stofnaði verklýðsfélög í flestum bæj-
um og þorpum Norðurlands. Var það
sjállstætt mjög og undir forustu komm-
224