Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1972, Blaðsíða 34

Erindi flutt við
Stýrimannaskólann í Vestmannaeyjum
7. marz 1972
af Jóhanni J. E. Kúld
Góðir áheyrendur.
Ég hef verið beðinn um að ræða við ykkur um
meðferð á fiski um borð í íslenzka veiðiflotanum,
eða réttara sagt, hvernig æskilegt væri, að sú með-
ferð gæti orðið í framtíðinni. Áður en ég fer að
reyna að skilgreina það efni, þá vil ég segja þetta.
Þið áheyrendur mínir eruð sjómenn, sem ákveð-
ið hafið að gera sjósókn og sjómennsku að lífs-
starfi, um það -vitnar vera ykkar og nám hér í
stýrimannaskólanum. Það er einmitt um starf
ykkar sem yfirmanna á íslenzka veiðiflotanum að
skólavist lokinni og þau vandamál sem þá bíða
ykkar um borð í skipunum, sem ég mun koma inn
á hér. Hvert einasta skip og bátur hvort sem
er í höfn eða á hafi, við veiðar eða á siglingu,
vitnar um yfirmenn sem þar stjórna og þá skips-
höfn sem þar er við störf. Og ég veit að það hefur
oft vakið athygli ykkar hve skipin eru misjöfn
í útliti, sum vel máluð og vel þrifin án undan-
tekninga, hvort sem þau eru í höfn eða á hafi,
en önnur miður vel útlítandi og sum illa þrifin.
Flestir ungir menn eru metnaðargjarnir og glæsi-
mennska er þeim í blóð borin þó í misstórum mæli
sé. Ég hel'd að við getum verið sammála um það,
því það hefur reynslan sannað fyrir löngu, að
glæsileg og vel þrifin skip, þau laða til sín betur
dugandi menn, heldur en hin sem illa líta út og
mikið skortir á um þrifnað. Það er því mikils
um vert, að yfirmenn skipa geri sér þetta ljóst,
því góð skipshöfn er undirstaða velgengni á sjón-
um. Þegar þið eruð orðnir stýrimenn eða skip-
stjórar þá kemur í ykkar hlut, að þjálfa upp
óvaninga og gera þá að góðum sjómönnum. Þetta
er mikið vandaverk og krefst mikillar kunnáttu.
Þið verðið því að reyna eftir föngum að tileinka
ykkur þá þekkingu, sem hinar ýmsu veiðiaðferðir
krefjast. Og þið þurfið líka að kunna rétta með-
ferð á fiskinum eftir að hann er kominn um borð
í skipið. Ef þið kunnið þetta hvoru tveggja, og
leggið ykkur fram um að gera eins vel og hægt
er undir hinum margbreytilegu kringumstæðum
á sjónum, þá mun ykkur famast vel í starfi, því
ungir menn sem með ykkur verða, munu líta upp
til ykkar og sækjast eftir að læra störfin af ykkur
og láta þau fara vel úr hendi. Hér á eftir ætla
ég að rifja upp nokkur af veigamestu atriðunum
sem ég vil að þið reynið að festa í minni og til-
einka ykkur, þegar út í starfið kemur. Ég vil þá
byrja á byrjuninni, sem eru þrif og viðhald skips-
ins, með tilliti til geymslu á nýjum fiski um borð.
Þilfar og fislcilest.
Þegar þið komið um borð í skip sem stýrimenn
eða skipstjórar, þá eru þilfar og fiskilest meðal
þess sem athuga þarf áður en haldið er úr höfn
á veiðar.
Sé þilfarið úr tré þá verður að athuga ná-
kvæmlega þrif þess og viðhald. Því hafi þrifum
og viðhaldi verið í einhverju ábótavant gæti hafa
komizt í það slagvatnsgerill, þegar slagvatnsgerill
kemst í tré þá dökknar það og meyrnar og getur
orðið svart á litinn. Komi svo fiskur nálægt slíku
tréverki hvort sem er á þilfari eða í fiskilest þá
eiga menn á hættu að hann mengist og verði ó-
hæfur til manneldis. Sé slagvatnsgerill kominn í
við, hvort sem er í þilfari eða fiskilest, þá verður
að uppræta hann tafarlaust. Sé aðeins um byrjun-
arvott að ræða, þá er stundum hægt að drepa
gerilinn með því að strá þurru klórdufti yfir
skemmda blettinn. Annars hefur norska fúavarn-
arefnið „Solingin" reynzt vel til þessara nota.
Þegar svona stendur á, þá er bezt að ráðfæra sig
strax við Fiskmat ríkisins eða skipaeftirlitsmenn
þess, því þeir eru manna fróðastir um hvað bezt
er að gera. Tréþilför þarf að þurrka minnst einu
sinni á ári, en síðan smyrja þau með réttum efn-
um. Á harðviðarþilför má nota fernisolíu bland-
aða að einum þriðja með fúavarnarefni. En sé
um furuþilfar að ræða, þá gólfviðarlakk eða
„Blakkfernis Spesial" Öll þessi efni eiga að verja
viðinn gegn skemmdum. Alla skilrúmsplanka á
þilfari þarf að lakkbera eða mála úr ljósri máln-
ingu. Samkvæmt gildandi reglugerð þarf bæði
málning og málmhúðun, sem fiskur liggur við
að vera viðurkenndur af Rannsóknarstofnun fisk-
iðnaðarins. Þetta ákvæði er sett til að fyrirbyggja
að skaðleg efni geti mengað fiskinn. Sé þilfar úr
járni, verður að verja það gegn ryði og tær-
ingu, með málningu. En tryggt verður að vera að
sú málning, sem notuð er innihaldi engin skað-
leg efni fyrir fiskinn. Þetta gildir jafnt um þilfar
og fiskilest. Sé innrétting fiskilestar úr tré, þá
þarf að halda henni við, þetta er gert með því
að þurrka lestina vel með hæfilegu millibili, en
VÍKINGUR
146