Náttúrufræðingurinn - 2002, Blaðsíða 18

Náttúrufræðingurinn
6. mynd. Fullorðinn górillukarl getur vegið allt að 200 kíló. Hann
getur náð hátt í tveggja mctra hæð uppréttur og faðmurinn er
nærri 2,5 metrar. Þrátt fyrir þessa miklu líkamsburði eru górill-
ur alla jafna friðsamar jurtaætur. Ljósm. Tómas G. Gíslason.
7. mynd. Þegar karldýrin verða kynþroska byrja þau að grána á
bakinu, enda eru fullorðnu karlarnir nefndir silfurbakar. Hérna
liggur górillukarlinn Marcel á maganum á skógarbotninum og
sjást þá vel silfurlit hárin á baki hans. Ljósm. ]ón Gcir Pétursson.
og fjölga þær sér iðulega með 3 ára
millibili eða sjaldnar. Mökun getur
átt sér stað hvenær ársins sem er. Al-
gengt er að karlarnir verði kyn-
þroska um 15 ára aldur en kerling-
arnar nokkru fyrr, en þær eignast
yfirleitt ekki unga fyrr en 10-12 ára.
Meðgöngutíminn er svipaður og hjá
mönnum, eða um 9 mánuðir, og gór-
illukerlingar eignast yfirleitt einn
unga sem fylgir móðurinni fyrstu
árin.
Unginn var, ólíkt pabbanum,
mjög áhugasamur um heimsóknina
og kom til okkar og sýndi mynda-
vélunum mikinn áhuga. Urðum við
að gæta þess að koma ekki við hann,
því bannað er að snerta górillurnar
vegna sjúkdómahættu. Sakir þess
hve skyldar þær eru okkur mönnum
geta margir sjúkdómar borist í þær
sem ónæmiskerfi þeirra þolir ekki.
Því er fólki bannað að heimsækja
górillurnar ef það er með einhvern
kvilla sem górillumar gætu hugsan-
lega smitast af. Fengju þær til dæm-
is lungnabólgu, kíghósta eða misl-
inga gæti það haft ófyrirsjáanlegar
afleiðingar fyrir stofninn.
Aðrar górillur úr hópnum vom
allt í kringum okkur og af ýmsum
stærðum: ungar, kvendýr og
hálfstálpuð karldýr. Með ólíkindum
var hve hreyfingar þeirra em líkar
okkar, fingurnir, augun og andlits-
hreyfingar, allt gefur þetta svo sterkt
til kynna skyldleika þessara teg-
unda. Ohjákvæmilega finnur maður
til samkenndar með þessum risa-
vöxnu dýmm, sem þrátt fyrir ógn-
vekjandi stærð og krafta em mein-
lausar jurtaætur og eiga sér fáa
náttúrlega óvini. Samkennd er gagn-
kvæm að einhverju leyti því maður-
inn er eina dýrategundin sem górill-
urnar hleypa svo nærri sér og sýna
svona mikið traust.
Eftir að við höfðum verið hjá
hópnum í um hálftíma fór Marcel að
bæra á sér eftir blundinn. Reisti hann
sig upp, barði sér á brjóst nokkmm
sinnum en greip svo blaðstilk og fór
að éta. Þegar hann hafði reist sig upp
sáum við enn betur hversu risavax-
inn hann var. Fjallagórillukarlar geta
náð nærri tveggja metra hæð upp-
réttir og faðmurinn getur spannað
allt að tveimur og hálfum metra (6.
og 7. mynd). Hann renndi stilknum í
gegnum kjaftinn og settist niður á
skógarbotninn svo hann hefði nægi-
legt æti innan seilingar. Górillurnar
verja stómm hluta dagsins í að éta
ýmis blöð, stilka, ávexti, börk og
jafnvel skordýr, en hvíla sig vana-
lega yfir miðjan daginn. A kvöldin
búa þær sér til einskonar hreiður eða
bæli úr blöðum og greinum á skóg-
arbotninum, sem þær liggja á yfir
nóttina. Þekkjast hreiður fjallagórillu
og sléttugórillu í sundur á því að
fjallagórillur gera stykki sín í hreiðr-
in á nóttunni. Vegna þess hve kalt er
upp í fjöllunum fara þær ekki fram-
úr á nóttunni og gera því þarfir sínar
í hreiðrið. Sléttugórillan lifir hins
vegar í hlýrra loftslagi þar sem ekki
er eins kalt á næturnar. Þessi háttur
fjallagórillunnar er þó ekki eins
sóðalegur og ætla mætti því úrgang-
ur hennar er vanalega þurr og fastur
vegna þess að hún étur mest blað-
og trjákennda fæðu. Sléttugórillan
étur hins vegar mikið af ávöxtum,
sem væri miklu óþrifalegra að fá í
hreiðrið.
Eftir að hafa étið um stund fór
Marcel að verða órólegur og fengum
við á tilfinninguna að hann vildi að
fæmm að hypja okkur. Að lokum
stóð hann upp og gekk í burtu inn í
skóginn ásamt nokkmm öðmm úr
hópnum. Höfðum við þá verið hjá
hópnum í um eina klukkustund, en
það er sá tími sem ferðamannahópar
fá að staldra við hjá górillunum.
Virtist eins og Marcel vissi að heim-
sóknartíminn væri ekki lengri; best
væri að hætta þessu hangsi, eftir að
hafa setið með okkur í þennan
klukkutíma, og fara að sinna þarfari
hlutum. Tíndust górillurnar þannig
18