Samvinnan - 01.06.1927, Blaðsíða 34

112
SAMVINNÁN
vallarsetningum. Þeir vildu finna lögmál, sem öll pólitísk
þróun ætti að hlýða. Þetta reyndist auðvitað ókleift, en
sumar af setningum þeirra hafa orðið kjörorð frjálslyndra
manna um allan heim.
Þann 26. ágúst 1789 samþykti Þjóðsamkoman hátíð-
lega yfirlýsingu um almenn réttindi og borgaraleg réttindi
einstaklinganna. Þessi yfirlýsing, sem átti að verða eins-
konar grundvöllur undir stjórnarskrár framtíðarinnar, er
j afnan nefnd Mannréttindayfirlýsingin frá 1789 (Déclar-
ation des droits de l’homme). Hún er að nokkru leyti
sniðin eftir yfirlýsingunni í Fíladelfíu 4. júlí 1776 (sjá
19. ár, bls. 229), en kenningar hennar eru einnig sóttar
tii Rousseau’s og enskrar löggjafar.
Mannréttindayfirlýsingin er í 17 greinum, en kjarni
innihaldsins er í 6 fyrstu greinunum, sem hljóða á þessa
leið:
„Mennimir fæðast og lifa frjálsir og jafnir að rétt-
indum. Stéttamismunur getur aðeins verið til vegna al-
menningsheilla".
„Takmark sérhvers stjómmálaflokks er að varð-
veita eðlileg og sjálfsögð mannréttindi. Þau eru: frelsi,
eignarréttur, öryggi og réttur til varnar gegn kúgun“.
„Valdið er hjá þjóðinni. Hvorki stétt né einstakling-
ur getur framkvæmt nokkurt valdboð, nema það sé
runnið frá þjóðinni“.
„Frelsið er í því fólgið, að hafa rétt til þess að gera
alt, sem ekki bakar öðrum tjón. Þess vegna þarf ekki að
setja eðlilegum mannréttindum hvers einstaklings önnur
takmörk en þau, sem tryggja öðrum einstaklingum þjóð-
félagsins sömu réttindi. Þau takmörk geta lögin ein
ákveðið“.
„Lögin hafa aðeins rétt til að banna þau verk, sem
eru skaðleg fyrir þjóðfélagið. Það má ekki hindra neitt,
sem ekki er bannað í lögunum, og það má ekki neyða
neinn til þess að gera neitt, sem lögin ekki bjóða“.
„Lögin eru sýnilegt tákn almenningsviljans. Allir
borgarar eiga rétt til þess að taka þátt í löggjöfinni. Ann-