Samvinnan - 01.06.1927, Blaðsíða 20

98
SAMVINNAN
samvinnufélaga hafi byrjað með samábyrgð og ekki haft
annan fjárhagslegan grundvöll að styðjast við. Hinsveg-
ar sé það alþekt, að kaupfélögin safni með ári hverju
stórum sjóðum, og stefni að því takmarki, að hafa nægi-
legt veltufé sjálf, án þess að þurfa að grípa til lána, nema
að litlu leyti eða í sérstökum tilfellum.
Gott dæmi um bardagaaðferð danskra kaupmanna
gegn félögunum er saga ein, sem tilgi’eind er í pésanum.
Prófastur nokkur var svo ógætinn að ganga í kaupfélag,
en verslaði þar ekki nema það, að hann keypti þar eina
flösku af templaradrykk. Síðan deyr prófastur. Ekkja
hans flytur til Hafnai’ og verður þá að borga 70—80 kr.
af skuldum þessa kaupfélags. Þetta átti að sýna skað-
semi samábyrgðarjnnar. En sannleikurinn var sá, að á
þessum stað var stórt og gott kaupfélag, sem altaf hefir
gengið vel. En veitingamaðurinn í þorpinu og nokkrir
aðrir samkepnismenn mynduðu smáfélag með sér, til höf-
uðs hinu, og í þann sjóð varð ekkja prófastsins að borga.
Svo staðlausa stafi notar kaupmannasambandið gegn
kaupfélögunum. Ólag á samtökum andstæðinga kaupfé-
laganna, á að vera dauðasök sjálfra félaganna.
Næsta aðalröksemd kaupmannafélagsins er sú, að
tekjuafgangur félaganna sé enginn veruleiki. Gróði af
verslun falli ekki í skaut venjulegum kaupmönnum. „Hinn
eiginlegi gróði“, segir kaupmannafélagið, „kemur aldrei til
greina nema þar sem er um framúrskarandi kaupmensku
að ræða. Þeir gera djörf og framsýn kaup, sem að vísu
líkjast áhættuspih um verðmæti. Hver sá kaupmaður, sem
vill græða meir en hversdagsleg verkalaun, verður að taka
þátt í þessum hættulega leik“. Höf. pésans bætir við að
kostnaður við þetta áhættuspil lendi aldrei á neytendum,
heldur komi á einhvern leyndardómsfullan hátt niður á
„heimsmarkaðinum“. Hr. Voigt er á annari skoðun. Hann
segir að þrengingar Danmerkur í fjármálaefnum komi
nær eingöngu af mishepnuðu starfi þessara áhættuspilara
kaupmannastéttarinnar um verðmæti landsins. Hr. Voigt
bendir ennfremur á, að skýring höf. ritlingsins um að