Samvinnan - 01.06.1927, Blaðsíða 36

114
SAMVINNAN
til að gera uppreisn gegn hverri stjóm, eða yfirvaldi, sem
misbeitti valdi sínu.
Þessi stjórnarskrá, sem samþykt var með þjóðarat-
kvæðagreiðslu, komst þó aldrei í framkvæmd. Hinar
miklu styrjaldir, sem nú hófust, ollu því, að í stað lýðræð-
is kom fámennisstjóm. En hún hefir haft mikil áhrif á
stjórnarskrár margra ríkja Norðurálfunnar.
Stjómarfar Frakka á 19. öldinni, gekk í öldum eins
og kunnugt er. Keisaradæmi, konungsstjórn og lýðveldi,
skiftust á, og að lokum sigraði lýðveldið.
Þingstjóm Frakka nú á dögum er allmjög frábrugðin
stjómarfari Englendinga, eins og eðlilegt er. Frakkar
hafa orðið að byrja frá rótum. Hina sögulegu þróun
Parlamentsins vantaði.
Stjórnarskrá Frakka var gefin 1875, en hefir síðan
verið aukin og breytt. Höfuðatriði hennar eru á þessa
leið:
Framkvæmdarvaldið er í höndum forsetans, sem kos-
inn er til sjö ára af báðum þingdeildum sameiginlega. Til
þess að hann sé kosinn, þarf hann að fá meir en helming
allra atkvæða, hversu margir, sem kunna að vera í kjöri.
Vald hans er svipað og konunganna á Norðurlöndum.
Ilann velur sér ráðherra, en verður að taka flesta þeirra
meðal þingmanna.
Þingið er í tveimur deildum. Efii deildin (Senate)
hefir 814 meðlimi. Þeir eru kosnir til 9 ára meðal kjós-
enda er náð hafa fertugsaldri. Þriðjungur þeima er kos-
inn þriðja hvert ár. Kosningar eru óbeinar og sveita-
stjómir hafa mikil áhrif á þær. Þó kosningarrétturinn sé
rúmur að nafninu til, er þó svo í garðinn búið, með ýms-
um ákvæðum, að efri deildin getur varla sýnt rétta mynd
af pólitiskum vilja þjóðarinnar.
1 neðri deild (Chambre des deputées) eiga sæti 580
fulltrúar, kosnir til fjögra ára með beinum kosningum.
Allir karlmenn, er náð hafa 21 árs aldri og uppfylt hin
venjulegu skilyrði (óspilt mannorð, fjárforræði). Kon-