Samvinnan - 01.06.1927, Blaðsíða 53

S A M V I N N A N
131
um leyft að kjósa frambj óðendur af tveimur listum, og
skifta þannig atkvæðum sínum milli tveggja flokka.
Stjórnmálalífið komst ekki í fastar skorður á ftalíu.
Óeirðir mögnuðust í landinu, svo brátt horfði til borgara-
styrjalda. Haustið 1922 hófu Fascistar undir forustu
Mussolinis uppreisn og tóku stjómina í sínar hendur og
hafa farið með völdin síðan.
Mussolini fór að líkt og Cromwell á Englandi. Hann
vildi stjórna landinu með aðstoð þingsins, en hann vildi
ráða gerðum þess. Stjómarskráin er enn í gildi og þing
er kosið með almennum kosningarrétti (um 30% af þjóð-
inni eru kjósendur), en 18. nóv. 1923 var gerð sú breyt-
ing á kosningarlögunum, að sterkasti flokkurinn fær
ávalt mikið meira en helming allra þingsæta. Þessi til-
högun er einsdæmi í þingstj órnarsögu vorra tíma, en með
henni hefir Fascistum tekist að tryggja völd sín um
stundarsakir. Þingið situr enn, og ekkert verður að lög-
um nema með samþykki þess, en það er viljalaust verk-
færi í höndum Mussolinis og félaga hans. Stjómin styðst
fyrst og fremst við hersveitir Fascistanna og hún hefir
beitt hörðu við pólitíska andstæðinga sína. Það má segja
með sanni, að hún situr á byssustingjum, en það getur
varla orðið örugt sæti til lengdar.
Það er ekki ástæða til að skýra nánar frá þingstjórn-
inni í Suður- og Austur-Evrópu. Öll ríki þar eiga sam-
merkt í því, að seint á 19. öld eða snemma á þessari öld
var stjórnarfarinu breytt frá einveldi eða öflugri stjórn
aðals og kirkju, í þingstjóm. En þjóðimar hafir skort
pólitískan þroska til þess að taka við svo snöggri breyt-
ingu. Hinar miklu styrjaldir og þjóðernisdeilur hafa líka
átt sinn þátt í því, að stjórnin hefir farið í ólestri. Þó
liefir engin stjórnartilhögun komið fram, sem búast má
við, að geti til lengdar komið í stað þingræðisins. Her-
mannastjómin á Spáni og Ítalíu getur ekki staðist nema
um stundarsakir.
Kosningalög Belgíu frá 1893 og 1899 eru merkileg í
sögu þingræðisins. Þá var almennur kosningarréttur lög-
9*