Samvinnan - 01.06.1927, Side 91

Aðstaða til skuldaima
Skuldir, einkum verslunarskuldir, hafa lengl verið
eitt hið mesta mein Islendinga. Skuldahneigðin er vitan-
lega ekki sérstaklega íslenskt fyrirbrígði. En á íslandi
eru sérstakar ástæður, sem gera baráttuna fyrir skuld-
lausri verslun erfiða. Hér á landi hafa menn frá ómuna-
tíðtíð orðið að lifa á lánum hálft árið eða meira til. Fisk-
urinn og kjötið, aðalframleiðsluvörur útvegsmanna og
bænda seljast ekki fyr en seint á árinu, þegar varan er
framleidd, og meginþorri þess fólks, er lifir af þessari
framleiðslu, hefir tekið lán fyrir lífsnauðsynjum sínum
frá því um áramótin næst á undan.
Islensk verslun er í einu bæði óvenjulega áhættusöm
og veltufjárfrek. í næstu löndum geta flestir framleið-
endur fengið fljótt andvirði vöru sinnar. Danskir bændur
fá svo að segja vikulega verð fyrir afurðir sínar bæði á
ínnlendum og útlendum markaði. Það er þessvegna jafn-
auðvelt fyrir slíka bændur, að versla skuldlaust, eins og
fyrir menn á föstum launum. Þá getur sami peningurinn
notast í versluninni mörgum sinnum á ári. Þess vegna
þurfa danskir bændur hlutfallslega minna veltufé heldur
en stéttarbræður þeirra hér á landi.
Kaupfélögin hafa leitast við að finna ráð bæði móti
skuldunum og veltufjárskortinum. Öll viðleitni kaupfélag-
anna hefir stefnt að því að bæta framleiðsluvöruna og
verð hennar. Að auka tekjur bændanna er vitaskuld stórt
spor til að vinna móti skuldasöfnun.
I öðru lagi er skuldatryggingarfyrirmynd sú, er
Hallgrímur Kristinsson fann upp, afbragðs úrræði á