Samvinnan - 01.06.1927, Blaðsíða 37

SAMVINNAN
115
ui’ hafa ekki kosningarrétt né kjörgengf til þings á Frakk-
landi.
Gerðar hafa verið tilraunir með hlutfallskosningar,
en hafa ekki þótt reynast vel. Samt er nú síðan 1919 eins-
konar vísir til hlutfallskosninga í hverju amti, en aðaltil-
gangurinn með því er að vinna á móti litlum stjómmála-
flokkum og efla stæmi flokkana.
Þingmenn beggja deilda eru hálaunaðir, fá 27,000
franka á ári. Neðri deild hefir meirí áhríf á fjárveitinga-
og þjóðfélagslöggjöf. En aftur á móti hefir efri deild öllu
meira að segja um utanríkismál. Hún er einnig hæstirétt-
ur í einstaka málum, og forsetinn getur ekki rofið neðri
deild, nema með samþykki hennar.
Þingmenn hafa jafnan rétt og stjómin til þess að
flytja fmmvörp, og þeir nota sér hann óspart. Öll frum-
vörp, er hafa fjárútgjöld í för með sér, verður fyrst að
leggja fyrir neðri deild. Deilur um tekjur, og þó einkum
um gjöld ríkisins, eru miklu meiri í franska þinginu en í
Parlamentinu. Yfirleitt má segja, að Frakkar, eins og
rnargar aðrar þjóðir, hafi rekið sig á sker, sem Englend-
ingar með sinni margra alda reynslu, komast klakklaust
framhjá.
Á Frakklandi hefir ekki verið barátta milli tveggja
stórra þingflokka eins og á Englandi. Hinir eiginlegu
íhaldsmenn (konungssinnar) hafa verið áhrifalausir síðan
1877. Lýðveldissinnar hafa ráðið ríkinu, en þeir hafa
skifst í marga flokka. Nú sem stendur eru 10 stjórnmála-
flokkar í Frakklandi. Þetta hefir í för með sér, að ein'n
flokkur getur aldrei, eða sjaldan, náð algerðum meirihluta
í þinginu. Stjómin verður ætíð að styðjast við tvo, eða
fleiri flokka. Hún er því jafnan völt í sæti, ef flokkamir,
sem stvðja hana, eru ekki þeim mun samrýmdari.
Nú er það gild regla á Frakklandi, að stjórnin verður
að víkja úr völdum, ef hún fær meirihluta neðri deildar á
móti sér. Hversu lítilfjörlegt, sem það kann að vera.
Frakkar skifta ekki frumvörpunum í „Public Bills“ og
„Private Bills“ eins og Englendingar. Stjórnin verður
8*