Fréttablaðið - 29.08.2009, Síða 26

26 29. ágúst 2009 LAUGARDAGUR
Þ
ótt veldi Kennedy-
ættarinnar hafi langa
hríð varla verið svip-
ur hjá sjón, og alls
ekki miðað við gullöld
hennar í bandarískum
stjórnmálum á öndverðum sjöunda
áratugnum, þykir fráfall Edwards
Kennedy marka viss tímamót í sögu
Bandaríkjanna.
„Land okkar hefur misst mikinn
leiðtoga, sem tók upp kyndil fall-
inna bræðra sinna og varð mikil-
hæfasti öldungadeildarþingmaður
okkar tíma,“ sagði Barack Obama
Bandaríkjaforseti.
Fjölmiðlar og ráðamenn víða
um heim hafa tekið undir þetta
og margir benda á þá sérstöðu
sem Kennedy hafði vegna þeirrar
áherslu sem hann lagði á velferð-
armál á þingi þar sem meirihlutinn
hefur jafnan verið afar tregur til
að samþykkja aukin ríkisútgjöld,
nema þá helst til hernaðarmála.
Kennedy var nefndur „frjálslynda
ljónið“ á þinginu, í landi þar sem
„frjálslyndur“ er nánast skammar-
yrði, og þótti að mörgu leyti minna
meira á evrópskra sósíaldemókrata
en bandarískra demókrata.
Missti af slag
Heilbrigðismálin voru honum ekki
síst hugleikin, en hann hafði ára-
tugum saman verið í fararbroddi
þeirra demókrata sem börðust fyrir
því að ríkið tryggði öllum lands-
mönnum heilbrigðistryggingar,
allt fram á þennan dag gegn harðri
andstöðu bæði frá Repúblikana-
flokknum og mörgum demókröt-
um sem vilja ekki skuldbinda ríkið
til slíkra útgjalda.
Nú í sumar hefur einmitt þetta
baráttumál Kennedys verið í
brennidepli á þinginu í Washing-
ton. Barack Obama forseti hafði
lagt fram frumvarp um endurbæt-
ur á heilbrigðiskerfinu, þar sem
loks átti að tryggja almenningi í
landinu heilbrigðisþjónustu. Von-
aðist forsetinn til að sátt næðist um
málið í byrjun ágúst.
Sú sátt hefur þó ekki náðst enn,
og víst er að Kennedy hefði vilj-
að taka þátt í þessum slag. Aðeins
fáeinum dögum áður en hann lést
sagði sonur hans, fulltrúadeildar-
þingmaðurinn Patrick Kennedy, að
föður sínum þætti það afar pirrandi
að þurfa að vera fjarri þinginu ein-
mitt á meðan átökin um heilbrigð-
ismálin stæðu hvað hæst.
Maður málamiðlana
Kennedy lést af völdum krabba-
meins í heila og hafði verið frá
störfum mánuðum saman þegar
hann lést síðastliðinn þriðjudag, 77
ára gamall. Hann hafði setið á þingi
síðan 1962, í nærri hálfa öld.
Miklar breytingar hafa orðið
á starfsháttum þingsins og and-
rúmsloftinu þar þessa áratugi
síðan Kennedy tók þar fyrst sæti.
Þeir dagar eru liðnir að repúblik-
anar og demókratar skiptust í hópa
eftir málefnum, oft þvert á flokks-
línur, og þá skipti meira máli að
finna málamiðlanir en að standa
við flokksaga.
Þrátt fyrir að halda fast við vel-
ferðaráherslur sínar meðan sívax-
andi harka færðist í skotgrafahern-
að flokkanna hélt Kennedy alla tíð
áfram að leita sáttaleiða með mála-
miðlunum þvert á flokkslínur, með
misjöfnum árangri reyndar.
Fyrir vikið naut hann þó ákveð-
innar virðingar, einnig meðal
margra andstæðinga sinna í Rep-
úblikanaflokknum. Þannig sagði
repúblikaninn John McCain, fyrr-
verandi keppinautur Obamas um
forsetaembættið, sem sjálfur er
reyndar gamall jaxl á þinginu, að
fjarvera Kennedys frá umræðunni
um heilbrigðismálin hefði getað
skipt sköpum um það, hvort sættir
tækjust um málið í þinginu.
Fjölskylduveldi
Þegar Edward Kennedy settist
fyrst á þing var fjölskyldan tví-
mælalaust sú valdamesta í Banda-
ríkjunum. Bróðir hans John var
forseti og þriðji bróðirinn Robert
dómsmálaráðherra í ríkisstjórn
Johns.
Árið eftir var John forseti myrt-
ur og fimm árum síðar var Robert
einnig myrtur, skömmu eftir að
hafa tryggt sér útnefningu sem
frambjóðandi Demókrataflokksins
í næstu forsetakosningum.
Smám saman minnkuðu áhrif
Kennedy-ættarinnar í bandarísk-
um stjórnmálum, þótt áfram hafi
hún verið áberandi í þjóðlífinu.
Áframhaldandi hrakfarir fjölskyld-
unnar vöktu athygli, svo jafnvel var
farið að tala um að einhver undar-
leg bölvun hvíldi á henni.
Sjálfur var Edward nærri dauð-
anum í flugslysi árið 1964 og fimm
árum síðar varð hann valdur að
dauða ungrar konu í bílslysi.
Metsölubók væntanleg
Þótt Kennedy hafi ekki tekist að
leiða baráttuna um heilbrigðis-
tryggingarnar til lykta tókst honum
þó að ljúka við ævisögu sína áður
en hann dó. Sú bók kemur út 14.
september næstkomandi og heit-
ir „True Compass“, eða „Sannur
leiðar vísir“.
Hann var búinn að semja við
útgefanda aðeins fáeinum mán-
uðum áður en hann greindist með
krabbamein í heila í maí á síðasta
ári.
„Til allrar hamingju var hann í
nógu góðu formi til að ljúka henni,“
segir Robert Barnett, útgáfufull-
trúi Kennedys, í viðtali við frétta-
stofuna AP. „Þetta er hans bók.
Hann skrifaði og samþykkti hvert
einasta orð.“
Óhætt er að gera ráð fyrir að sú
bók muni seljast vel, svona rétt í
kjölfarið á dauða höfundarins.
Maður málamiðlana fallinn frá
Síðasti Kennedy-bróðirinn verður borinn til grafar í dag í Arlington-kirkjugarði í Virginíu þar sem bræður hans hvíla. Guðsteinn
Bjarnason fór yfir feril „frjálslynda ljónsins“ sem stundum var sagður „evrópskastur“ bandarískra þingmanna. Honum sveið sárt
að hafa ekki getað leitt til lykta eitt helsta baráttumál sitt áratugum saman, heilbrigðistryggingar fyrir alla Bandaríkjamenn.
VINSÆLL MEÐAL DEMÓKRATA Þótt Ted Kennedy hafi tapað fyrir Jimmy Carter þegar Demókratar kusu sér forsetaefni árið 1980 naut hann alla tíð mikilla vinsælda og virðingar
meðal flokksmanna. Þessi mynd er tekin á flokksþinginu í júlí 2004, þegar John Kerry var valinn forsetaefni. NORDICPHOTOS/AFP
VIÐ INNSETNINGU OBAMAS Þrátt fyrir baráttu við krabbamein mætti Edward Kennedy
á innsetningarathöfn Baracks Obama í janúar. NORDICPHOTOS/AFP
BÖLVUN KENNEDY-ÆTTARINNAR
Þrátt fyrir að Kennedy-fjölskyldan hafi átt mikilli velgengni að fagna hafa hörmungarnar elt hana. Fjögur af níu börn-
um ættforeldranna, þeirra Rose og Josephs Kennedy, og nokkur barnabörn að auki, dóu voveiflegum dauðdaga.
1941
Rosemary
Kennedy,
elsta dóttir
Josephs
og Rose
Kennedy, var lögð inn
á stofnun vegna mis-
heppnaðrar heilaskurð-
aðgerðar. Þar dvaldi hún
til dauðadags árið 2005.
1948
Kath-
leen
Kenn-
edy
Cavend-
ish, fjórða barn Kenn-
edy-hjónanna, fórst í
flugslysi í Frakklandi 28
ára gömul.
1963
John F.
Kennedy
Banda-
ríkja-
forseti,
næst elsti sonurinn, var
myrtur í bifreið sinni á
götu í Dallas í Texas, 46
ára gamall.
1964
Edward
Kennedy
öldunga-
deildar-
þingmaður, yngsti
sonurinn, sá sem nú er
nýlátinn, slapp naum-
lega á lífi úr flugslysi.
1968
Robert
Kennedy,
öldunga-
deildar-
þingmað-
ur, var myrtur í í Los
Angeles, 42 ára gamall,
skömmu eftir að hafa
tryggt sér útnefningu
Demókrata sem for-
setaefni flokksins.
1969
Edward
Kennedy
ók út af
brú á
Chappaquiddick-
eyju nýkominn úr
veisluskemmtun þar.
Farþegi hans, Mary Jo
Kopeche, drukknaði.
1984
David
Kenne-
dy, eitt
af ellefu
börnum
Roberts Kennedy, lést
af völdum fíkniefna-
misnotkunar, 28 ára
að aldri.
1997
Michael
Kenn-
edy,
annar
sonur
Roberts, fórst á
skíðum í Aspen í
Colorado, 39 ára.
1999
John
Kennedy
yngri,
sonur
Johns F.,
fórst ásamt eiginkonu
sinni og mág konu í
flugslysi rétt hjá sumar-
húsabyggð á eyjunni
Martha’s Vineyard.
1944
Joseph
Kennedy
yngri,
elstur níu
barna
þeirra Josephs og Rose,
fórst 29 ára gamall
í flugslysi í seinni
heimsstyrjöldinni,
meðan hann gegndi
hermennsku.
MYNDIR: GETTY IMAGES, AP