Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.1966, Síða 86

Andvari - 01.06.1966, Síða 86
84 SVERRIR KRISTJÁNSSON ANDVARI Þessi stétt, sem stóS svo föstum fótum í sveitabyggðum og her Prússlands og sat í flestum háembættum skrifstofuveld- isins, skipaði sér einhuga í órofa svin- fylkingu um konungsvaldið og alræSi þess og stóS vörS um forréttindi og fríS- indi sjálfrar sín og konungsveldisins þeg- ar öldur þeirrar byltingar, sem Metternich hafSi óttazt mest, fóru eins og syndaflóS um Þýzkaland vestan frá Rín austur aS landamærum Rússaveldis. Örlög þýzkq byltingarinnar voru undir því komin, hvort takast mætti aS brjóta á bak aftur þetta hervædda þjóSfélagsafl Prússlands. Prússland varS síðast allra ríkja Þýzka bandalagsins til að efna heit 13. gr. skipu- lagsskrárinnar um lögstéttaþing. Þó hafði konungur þess, FriSrik Vilhjálmur III., heitið þegnum sínum fulltrúaþingi eftir heimkomu Napóleons frá Elbu þegar alls þurfti viS til að sigra hinn hættulega Korsíkumann . Árið 1823 var að vísu kom- ið á lögstéttaþingum í 8 stjórnarumdæm- um Prússlands, fullkomlega valdalausum, en þetta voru ekki efndir á gefnu loforði. Árið 1840 urSu konungaskipti í Prúss- landi, er Friðrik Vilhjálmur IV. settist í hásæti, einn af þessum kynlegu kvistum, sem stundum hafa sprottið á meiði Hohenzollernættarinnar. Hann var ekki hermannlega vaxinn og sat illa hest, prússneskum herforingjum til mikilla von- brigða og hneykslunar, en hann var að mörgu leyti góðum gáfum gæddur, allra manna málglaðastur, og svo sem þeim mönnum hættir til, sem hlotið hafa mælskulistina í vöggugjöf, varð hann svo bergnuminn af flaumi sinna eigin orða, að hann sagði oft það, sem hann meinti ekki, og hafði sérstakt lag á að láta áheyr- endur misskilja sig. í upphafi ríkisstjómar hans hugSust menn hafa himin höndum tekiS, hér væri konungur, er mundi upp- fylla vonir þýzku þjóðarinnar um frjáls- lyndara stjórnarfar og sameiningu Þýzka- lands. En þar misskildu þeir hann hrapal- lega: hann var Prússi af lífi og sál og ein- valdskonungur, sem í bókstaflegasta skilningi trúði því, að vald hans væri frá guði og hann bæri engum ábyrgð gerða sinna nema almættinu einu. Snemma árs 1847 kvaddi hann til SameinaSs lögstéttaþings, sem skipað var fulltrúum allra þinga prússnesku stjórn- arumdæmanna. Ástæðan var sú, að Prúss- land þurfti að taka ríkislán. I boðskap konungs til þingsins tók hann af allan vafa um það, aS hann mundi ekki gefa landinu stjórnarskrá né slaka á konung- legu einveldi sínu, gaf engin loforð um framhaldslíf þessa sameinaða fulltrúa- þings. Þingið felldi öll frumvörp stjórnar- innar og í júnímánuði var því slitið án þess að nokkurt samkomulag hefði orðið með konungi og þingfulltrúum. Margir, sem voru staddir á þessu þingi, minntust þeirra tíma, er Frakkakonungur kvaddi stéttir ríkisins til þings vorið 1789. Loft allt var lævi blandiS, enda dró nú brátt til stórtíðinda. Febrúarbylting Frakklands 1848 varð marzbylting Þýzkalands. Þessi bylting var í fyllsta skilningi orðsins bylting hinnar menntuðu þýzku borgarastéttar. Kröfur hennar um samfellt þýzkt ríki og frjáls- lynt stjórnlagabundiS þjóðfélag voru að vísu stéttarkröfur. En þær voru annaS og meira: hún gat í þessu efni talað fyrir munn langsamlega meirihluta þjóðarinn- ar, smáborgara, handiðnamanna, verka- manna og bænda. ÞaS var aðeins hin gamla forréttindastétt lénskra aðalsmanna, einvaldra fursta og þeirra fylgiliðs, sem átti á hættu að missa völd, áhrif og eignir, ef þessi borgaralega bylting yrði sigursæl. Borgarastétt Þýzkalands var akademískari en títt var í öðrum löndum, bar í ríkum mæli brag háskólagenginna manna og því er þaS engin tilviljun, að prófessorar skipa svo mikinn sess í pólitísku foringja-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.