Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.1966, Síða 94

Andvari - 01.06.1966, Síða 94
92 SVERRIR KRISTJÁNSSON ANDVARI skæruliðastríð við Austurríki, gert því allt til bölvunar sem hann gat, reynt að einangra það innan Þýzka ríkjabanda- lagsins og draga úr áhrifum þess. Þrisvar hafði Austurríki skipt um sendiherra í Frankfurt á þessum átta árum, og Bis- marck hafði blóðmarkað þá alla. Þeir voru meira eða minna lamaðir menn eftir viðskiptin. Honum var ljóst, að Þýzka ríkjabandalagið var dauðadæmt sem stofnun, og sjálfum sér treysti hann manna bezt til að framkvæma á því dauðadóminn. Hann hafði nú verið skip- aður sendiherra í Pétursborg og á leið- inni hitti hann að máli gamlan pólitísk- an andstæðing sinn, fyrrverandi forseta prússneska Þjóðfundarins, Viktor von Unruh. Bismarck mælti við þetta tæki- færi: Eini öruggi og varanlegi banda- maður; sem Prússland getur eignazt, ef það hegðar sér skynsamlega, er þýzka þjóðin. Von Unruh leit á hann undrandi, við þessu hafði hann ekki búizt úr munni þessa manns, sem hann hafði kynnzt á byltingarárinu 1848. En Bismarck bætti við: Eg er sami junkarinn og eg var fyrir tíu árum, en eg mætti vera sjónlaus og vitlaus, ef eg skildi ekki hvernig hlut- unum er farið. Um mörg ár hafði þýzka þjóðin verið bannorð í munni Bismarcks. 'Hann hafði átt sinn þátt í að kæfa byltingu þessarar þjóðar, hann hafði í ræðu og riti kallað sameininganronir hennar froðusnakk og hégilju. Sjálfur var hann Prússi og þegar honum varð það á að tala um ætt- jarðarást var hún jafnan prússnesk. En eftir að hafa troðið marvaðann á Sam- bandsþinginu í átta ár minntist hann þess loksins, að til var þýzk þjóð. En það kennir alls ekki þýzkrar þjóðerniskenndar í ummælum hans. Það er athyglisvert, að hann gerir aðeins ráð fyrir þýzku þjóð- inni sem bandamanni Prússlands á sama hátt og hann væri að tala um erlent ríki, sem gæti orðið hugsanlegur aðili að bandalagi. Bismarck er enn sami Prúss- inn og hann jafnan hafði verið: hags- munir Prússlands eru honum fyrir öllu. Og sú varð einnig reyndin, er hann á næsltu árum gekk eftir undarlegum krákustígum til fundar við þýzka þjóð. Hvergi varð ósigur marzbyltingarinn- ar meiri né afdrifaríkari en í Prússlandi. Hin frjálslynda prússneska borgarastétt var ofurliði borin í átökunum við junk- ara, sem höfðu herinn á valdi sínu og úrslitaaðstöðu í embættakerfinu. Kon- ungur valdbauð nýja stjórnarskrá, setti kosningalög, sem skipti kjósendum í þrjá flokka eftir efnahag á þá lund, að báðir efri kjósendaflokkarnir fengu hvor um sig jafnmarga þingfulltrúa og lægsti kjósendaflokkurinn. Þingið skiptist í tvær málstofur, Höfðingjadeild (Herrenhaus) og Fulltrúadeild. I Höfðingjadeildina var ekki kosið og sátu menn þar ýmist fyrir erfðir eða að konungsboði. Við þetta stjórnarfar bjó Prússland síðan fram til loka fyrri heimsstyrjaldar. Junkararnir neyttu sigurs síns með því að tryggja enn betur með lögum vald sitt yfir bænd- um í pólitískum og atvinnulegum efnum. 1 sama mund voru ofsóknir hafnar gegn öllum, sem grunaðir voru um fjandsam- lega afstöðu gegn ríkisstjórninni. Prúss- land varð ósvikið lögregluráki, þar sem njósnað var um allt og alla, jafnvel krón- prins Prússlands hafði spæjara á hælum sér. Dómendur landsins voru sveigðir til hlýðni við framkvæmdarvaldið og hvers kyns spilling gróf um sig meðal embættis- manna. En á þessum áratug pólitískra þreng- inga óx prússneskri borgarastétt ásmegin í atvinnu- og efnahagsmálum. Iðnaður hennar og verzlun taka risaskref fram á veg á þessum árum og þegar á líður fer hún aftur að vakna til pólitískrar vitund-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.