Andvari

Volume

Andvari - 01.06.1966, Page 104

Andvari - 01.06.1966, Page 104
102 SVERRIR ICRISTJÁNSSON ANDVARI Austurríki, að öðrum kosti fannst hon- um, sem allt hefði verið unnið fyrir gýg. Bismarck varð að berjast við hinn gamla þrjózka konung sinn eins og Ijón til að fá hann ofan af þessu. Hann vildi ekki fyrir nokkurn mun eiga það á hættu að fá yfir sig styrjöld við Frakkland þessa stundina, styrjöld er hefði getað hleypt allri Evrópu í loga. Aldrei, hvorki fyrr né síðar, hafði hann háð slíka glímu við þennan prússneska þverhaus, Vilhjálm I. Þegar Bismarck gekk af fundi konungs var hann með öllu bilaður á taugum. Hann þóttist vita að það hús, sem hann var að byggja, mundi hrynja í rústir fyrir augunum á honum. Friðrik krónprins skrifaði í dagbók sína þessi orð: 1 dag grét Bismarck í návist minni. Það var að lokum krónprinsinn, sem bjargaði mál- inu og fékk talið föður sinn á að hlýða ráðum Bismarcks. Hinn aldni Prússi mátti líka vel una við sinn hlut. Fáir ættmenn hans liðnir höfðu aukið Prúss- land svo að löndum og þegnum sem hann: Þrjú hertogadæmi Slesvík, Hol- stein og Lauenburg, konungsríkið Hann- over, kjörfurstadæmið Hessen, stórher- togadæmið Nassau og ríkisborgina Frank- furt am Main. Prússland teygði sig óslitið frá Memel til Kölnar um allt Norður-Þýzkaland og að víðáttu og fólks- fjölda bar það ægishjálm yfir öll ríki í hinum þýzkumælandi heimi. Einu ári eftir sigurinn hafði Prússland sam- einað öll þýzk lönd norðan Mainfljóts í Norðurþýzka sambandsríkið, og gert leynilega hernaðarsáttmála við suður- þýzku ríkin. Því að sú styrjöld, sem Bis- marck hafði háð við Austurríki, fól í sér fræ hinnar næstu. Fjórum árurn síðar átti Bismarck eftir að hefna þess að Napóleon III. Frakkakeisari hafði sett honurn friðarkostina sumarið 1866 í Nikolsburg. Sama dag og orrustan var háð við Königgrátz fóru fram kosningar til prússneska Landsþingsins. Áhrif styrj- aldarinnar sögðu til sín í kosningaúrslit- unum: íhaldsflokkurinn fékk 142 þing- menn í stað 38 í októberkosningunum 1863, þegar stjórnarskrárdeilan stóð sem hæst. Sigrar prússneska hersins í styrj- öldinni við Dani höfðu þegar veiklað pólitískan viðnámsþrótt hinna frjálslyndu borgaraflokka. Þeir höfðu barizt gegn prússneska hernaðarandanum, reynt að ná tangarhaldi á hernum, sem var grund- völlur þess valds, er konungur og junk- araaðall studdust við. Nú hafði þessi her unnið glæsilega sigra í tveimur styrjöld- um, gert Prússland að einu voldugasta ríki meginlandsins og átti enn eftir að auka hróður þess. Frammi fyrir þessum staðreyndum bilaði siðferðisþróttur hinn- ar frjálslyndu, þýzku borgarastéttar. Það liðu nokkur ár, og þær hugmyndir um réttinn, sem fulltrúar hennar höfðu túlkað og varið af svo miklu ofstæki um áratuga skeið, viku fyrir aðdáun á valcl- inu. Junkarinn frá Schönhausen, maður- inn sem endur fyrir löngu hafði hótað að jafna borgir hennar við jörðu, ef hún yrði djarftæk til valdanna, hafði nú tamið hana til hlýðni og auðsveipni. Bismarck neyddi hana til að afsala sér pólitískum metnaði, en gaf henni að lokum það ríki, sem fullnægði efnahagsþörfum hennar og atvinnulífi. Bismarck skildi, að þetta ríki, sem hann var að skapa, yrði ekki lífvænlegt nema í samvinnu við borgarastéttina. Því var það, að eftir styrjöldina við Austurríki fékk hann Vilhjálm I. Prússakonung til að biðja þingið afláts, taka opinberar skriftir fyrir að hafa brotið stjórnarskrána á þeim árum, er ríkið fór sínu fram um útgjöld án fjárlaga. Bismarck lagði fyrir þingið frumvarp, sem fór fram á að það samþykkti ólögleg útgjöld fyrri ára. I fljótu bragði virtist Bismarck með
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.