Andvari - 01.01.1989, Side 93

ANDVARI
PRESTAR Á VOGARSKÁLUM
91
skiljanleg. Hann verður fyrir sterkum trúarlegum áhrifum á mótunarskeiði
(sjá kaflann Umbrotaskeið) og ekki síður í framhaldsnámi í Uppsölum. Pá
kynnist hann Oxfordhreyfingunni af eigin raun (bls. 123) og heillast af þeirri
stefnu í guðfræði sem nefnd hefur verið nýrétttrúnaður (sjá kaflann í Upp-
sölum). Hins vegar höfðar díalektíska guðfræðin (stefna Karls Barths) ekki
til hans (sbr. bls. 203) né heldur önnur helsta guðfræðistefna um miðbik
aldarinnar: tilvistarguðfræðin. Guðfræðistefna hans virðist heldur ekki taka
neinum sérstökum breytingum í tímans rás enda vart við því að búast af
manni í annasömu embætti.
Sigurbjörn er ekki fjarri KFUM í guðfræðilegum viðhorfum. Það undir-
strikaði hann með því að heimsækja séra Friðrik Friðriksson aldinn þegar
úrslit í biskupskjöri 1959 lágu fyrir og biðja hann að leggja hendur yfir sig og
blessa sig (bls. 283). Einnig er það undirstrikað með upprifjun deilna um
Sigurbjörn á sömu vígstöðvum. Hinn sænskættaði nýrétttrúnaður hefur orðið
eins konar „merkimiði“ á guðfræðistefnu hans. Hér vakna spurningar eins
og: Hversu mikil hafa áhrif þeirrar guðfræðistefnu verið á íslensku kirkjuna
þann tíma sem hér er til umfjöllunar? Voru þessi áhrif á kostnað annarrar
þróunar innan kirkjunnar? Að þessu efni verður vikið örlítið aftur í þessari
grein.
Sigurbjörn var lengi í áhrifastöðu í íslensku þjóðlífi og kirkju. Far var
enginn meðalmaður á ferð. Persónuleg áhrif hans voru mikil. En hann var
umdeildur, bæði guðfræði hans, kirkjustefna og biskupsdómur. ítarlegri bók
þarf til þess að gera því efni skil. Vonandi að svo verði síðar.
Séra Rögnvaldur
Bókin um litríka sveitaprestinn séra Rögnvald er annars eðlis. Þar er engin
tilraun gerð til að taka neinn í dýrlingatölu, hér er engin hetjudýrkun á ferð.
Fyrri hluti bókarinnar sýnir tilburði sögumanns (séra Rögnvalds) til þess að
segja sálfræðilega þroskasögu en síðari hlutinn dettur á köflum niður í
hversdagslegan endurminningagraut sem þekktur er í íslenskum endur-
minningar Rögnvalds sem út eru komnar ná aðeins til fyrstu ára hans í
út úr skelinni en leiti þess í stað að fyndnum sögum til þess að komast frá
viðfangsefninu. Vandinn er kannski skortur á sambandi höfundar, Guðbergs
Bergssonar, við þann sem verið er að fjalla um. Þess ber að geta að endur-
minningar Rögnvalds sem út eru komnar ná aðeins til fyrstu ára hans í
prestsskap.
Rögnvaldur er að eigin skilningi „alltaf dálítið utanveltu og á ská við menn