Andvari - 01.01.1999, Síða 26

24
VÉSTEINN ÓLASON
ANDVARI
auðvitað verið mikill léttir fyrir Einar Ólaf þegar hann fékk prófess-
orsembætti árið 1945, enda segir hann uin það sjálfur í ræðu þeirri
sem hér hefur oft verið vitnað til: „Má kalla að ég þættist hafa himin
höndum tekið, enda varð það tímabil mér mjög ánægjulegt.“ Um
kennslu sína segir hann á sama stað: „Ég fór yfir efnið í fyrirlestrum,
en tók einstök mikil verk fyrir í æfingum og samtölum. Sérstaklega
hafði ég gaman af æfingum í eddukvæðum.“
Af kennarastóli í Háskóla íslands fjallaði Einar Ólafur um bundið
og laust mál frá öndverðu og fram um 1350, allan kveðskap fram að
Lilju og rímunum, sem féllu í hlut prófessors í bókmenntum síðari
alda, og alla hina fornu sagnaritun, einnig það sem kann að hafa til
orðið á seinni hluta 14. aldar og á þeirri 15.
Sá sem þetta ritar varð aðnjótandi kennslu Einars Ólafs tvö síð-
ustu árin sem hann kenndi auk þess að skrifa svo kallaða fyrri hluta
ritgerð í bókmenntasögu undir hans handleiðslu. Fyrirlestrar hans
voru fullsamdir en fluttir frjálslega eftir handriti, ekki með þeim
hætti, sem ýmsir aðrir tíðkuðu þá, að lesið væri upp og gerðar þagnir
til að menn gætu náð að skrifa orðrétt upp, heldur hljómaði fyrirlest-
urinn oft eins og Einar hugsaði upphátt og væri að komast að niður-
stöðu, sumt var vafasamt, annað vissara, og þegar hann sagði frá
niðurstöðum annarra varð oft að ráða af hljómfalli hvernig honum
líkaði. Nemendum féll misvel þetta fyrirlestralag, og mörgum þótti
hann fara fullhratt yfir sögu, en kæmust menn upp á lag með að
skrifa hjá sér aðalatriðin og láta ekki svipbrigði og hljómfall fyrir-
lesarans fram hjá sér fara, var hægt að læra mikið af honum. Æfingar
eða yfirferð eddukvæða var með öðrum hætti. Þá voru nemendur
‘teknir upp’ en Einar Ólafur las oft erindi sjálfur eða leiðbeindi um
áherslur og bætti við þær skýringar sem fram voru færðar. Þetta voru
ágætir tímar og flutningur Einars Ólafs á kvæðunum svo eftirminni-
legur að rödd hans getur enn komið upp í hugann ef hugsað er um
hrynjandi og hljóm þessa kveðskapar.
í kennslustundum var Einar Ólafur nokkuð fjarlægur okkur nem-
endum og við honum, enda komum við sjálfsagt flest eða öll inn í
Háskólann mótuð af þeirri miklu virðingu sem borin var fyrir honum
vegna fræðistarfa hans og flutnings fornra bókmennta í útvarpi, sem
við höfðum sjálf fylgst með. Sem leiðbeinandi við rannsóknarefni var
hann hlýr og þægilegur, gaf góðar ábendingar og veitti viðurkenn-