Andvari

Volume

Andvari - 01.01.1999, Page 118

Andvari - 01.01.1999, Page 118
116 ÞÓRIR ÓSKARSSON ANDVARI koma neinum á óvart þótt kvæði hans «hverfi nú óðum úr gildi fyrir bætt- um smekk og bjartari lífsskoðun» (266). Ekki er ólíklegt að fagurfræðilegir dómar Sigurðar Nordals hafi orðið til að breyta afstöðu almennings til þessara tveggja skálda og annarra sem orðaðir voru við rómantík, svo sem Steingríms Thorsteinssonar og Gísla Brynjúlfssonar, draga úr vinsældum þeirra og mikilvægi í bókmenntalegu hefðarveldi okkar íslendinga þar sem «samhengið» og «hið þjóðlega» hafa jafnan verið í hávegum höfð. Á tímabili voru lýsingarorðin rómantískur og íslenskur jafnvel notuð sem nokkurs konar andheiti. Þetta kemur vel fram í bókmenntasögulegu yfirliti Einars Ólafs Sveinssonar frá 1929. Þar fór hann m.a. nokkrum orðum um Þjóðsögur Jóns Árnasonar og benti á að róman- tíska stefnan ætti heiðurinn af því að hafa dregið þennan fjársjóð fram í dagsljósið: En það er hér ef til vill sérstaklega vert að minnast þess, að íslenzka rómantíkin gerði þetta, án þess að setja nokkur rómantísk fingraför á sögurnar. Þjóðsögur Jóns Árna- sonar eru með öllu órómantískt rit. Þær eru aðeins íslenzkar.44 í sömu ritgerð skýrði Einar Ólafur einnig það hve lítið ber á «rómantískum öfgum» í íslenskum bókmenntum með orðunum: «ísland er ekki vel til þess fallið, að vera vagga sjúklegra drauma» (143). Hljóta ekki þeir sem skoða rómantíkina frá þessu þjóðernislega sjónarhorni líka að vænta þess að raunveruleg þjóðskáld okkar íslendinga séu með öllu órómantísk, - og jafnvel reyna að sýna fram á að svo sé? Um önnur skáld er engin þörf að ræða. Þegar íslenskar bókmenntasögur og bókmenntasöguágrip eru lesin kem- ur líka í ljós að Bjarni Thorarensen er nánast eina skáldið sem menn virð- ast ekki hika við að kalla rómantíker. í grein frá 1942 komst Þorkell Jó- hannesson sagnfræðingur t.d. svo að orði: Eigi nokkurt íslenzkt skáld skilið að kallast rómantískt í anda og sannleika, þá er það Bjarni Thorarensen. Mér er næst að halda, að það verði ekki sagt um neinn annan ís- lenzkan höfund.45 Tengsl Bjarna Thorarensens við þessa bókmenntastefnu eru þó alls ekki fortakslaus. Þótt bæði hann og Jónas Hallgrímsson njóti erlendra áhrifa «finna [þeir] brátt hinar íslenzku frumlindir og taka þær fram yfir útlenda rómantík», sagði Sigurður Nordal í íslenzkri lestrarbók (xxv). Síðar í sömu bók fullyrti hann líka að Bjarni væri «arfþegi Eddukvæðanna í nútíðar- bókmentum vorum» (108). Þegar Þorleifur Hauksson skoðaði svo skáld- skap Bjarna út frá skilgreiningum René Welleks á rómantískum skáldskap- areinkennum, komst hann að þeirri niðurstöðu að slíkra einkenna yrði naumast vart í kvæðum hans eftir u.þ.b. 1827.46
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.