Andvari - 01.01.1999, Qupperneq 143

BIRNA BJARNADÓTTIR
Endurfæðing harmleiks
Um skapandi mörk lífs og listar
í skáldœvisögu Guðbergs Bergssonar
Það fyrsta sem ég man greinilega að gerðist í lífi mínu var að eina nótt, skömmu eftir
að við komum, rukum við upp með andfælum vegna þess að einhverjir höfðu hellt
yfir okkur köldu vatni úr fötu inn um opinn gluggann. Lak hafði verið breitt fyrir
hann og pabbi tók það frá, leit út en sá ekki hverjir höfðu gert þetta en það var birta
yfir öllu og farfuglarnir komnir. Þarna var þá enginn ofn og hvorki hægt að elda mat
né annað, ekki einu sinni þurrka föt. Það gerði ekkert til, við höfðum eignast gas-
maskínuna og fengum gefins vatn sem við geymdum í þvottabala. Við vorum tals-
verðan tíma að þurrka okkur í sólskini næturinnar og reyndum síðan að sofna eftir að
glugganum hafði verið lokað og það heyrðist hvorki í sjónum né fuglunum.1
Þetta er ekki byrjun á ævisögu. Þetta er ekki heldur byrjunin á fyrsta bindi
skáldævisögu Guðbergs Bergssonar Faðir og móðir og dulmagn bernskunn-
ar, heldur má finna þetta brot í öðru bindi hennar, Eins og steinn sem hafið
fágar. En hvar á fyrsta minningin heima ef ekki í byrjun ævisögu? Getur
hugtakið skáldœvisaga eitt og sér rutt úr vegi aldagömlum hefðum ritlistar
hvað varðar frásögn af ævi manns? Eða gusturinn af hafinu í innra lífi fjöl-
skyldu sem húkir holdvot á nóttunni suður með sjó rétt fyrir miðbik 20.
aldar?
En ef kalda vatnsgusan er lífið og sólskin næturinnar skáldskapurinn um
það, getur lesandi þá haldið af stað í fylgd þessa höfundar og nálgast óskilj-
anleg en um leið skapandi mörk lífs og listar?
Maður í lífinu
Maðurinn er kominn í hús foreldra sinna sem stendur við sjávarsíðuna í
þorpinu Grindavík á suðvesturhorni íslands. Það gengur á með hviðum og
hann segist finna til öryggis við að heyra átök stormsins við viðinn í húsinu.
Þar vill hann leita að upprunanum og ganga að eigin vild inn í hvaða at-
burð fortíðarinnar sem er. En er það hægt? Hver er þessi maður?