Andvari - 01.01.1958, Qupperneq 9

ANDVARI
Guðmundur Hannesson prófessor
5
Up'pruni. G. H. var fæddur 9. sept. 1866 á Guðlaugsstöðum
í Austur-Húnavatnssýslu. Faðir hans var Hannes Guðmunds-
son, bóndi á Guðlaugsstöðum. Hannes flutti nokkrum árum
seinna að Eiðsstöðum í sömu sveit, og þar ólst Guðmundur upp,
en seinna keypti Hannes Guðlaugsstaði og fluttist þangað aftur.
A þessum árum eru þrír litlir Guðmundar að alast upp í Húna-
vatnssýslu: Guðmundur Magnússon að Holti á Ásum, Guð-
mundur Björnsson að Gröf í Víðidal og Guðmundur Hannesson
á Eiðsstöðum. Allir voru þeir svo að segja jafngamlir, fæddir
1863, 1864 og 1866. Allir urðu þeir læknar og allir forustumenn
í heilbrigðismálum þjóðar sinnar, hver á sínu sviði, svo að um
aldamótin voru engir þrír læknar eins nafntogaðir á íslandi og
þessir þrír. Allir voru þeir afreksmenn, sem mótuðu stærri spor
í heilbrigðisframförum þjóðarinnar en flestir aðrir hafa gert fyrr
og síðar. Allir voru þeir fátækir bændasynir og er næsta merki-
legt, að þessir þrír jafnaldrar skyldu þrátt fyrir fátækt og alls
kyns erfiðleika geta brotizt til mennta og lokið læknisnámi í
Kaupmannahöfn.
Vitað er, að Guðmundur Hannesson átti að verða bóndi.
Faðir hans var mikill bóndi og vildi, að elzti sonur sinn yrði
bóndi og tæki við jörðinni. En það kom brátt í ljós, að Guð-
tnundur litli hafði mikinn bug á að komast til mennta og læra
meira en hann gat lært í sveitinni sinni. Faðir hans anzaði ekki
slíkum órum sveinsins, en móðir hans, Halldóra Pálsdóttir frá
Hvassahrauni, mun hafa séð betur, hvað í syni hennar bjó, og
studdi af alefli ósk hans um að komast í menntaskólann. Fyrir
atbeina móður sinnar komst Guðmundur í skóla og taldi hann
sig eiga henni allt sitt gengi að þakka. Var auðheyrt á Guð-
oiundi Hannessyni, að honum hafði þótt svo vænt um móður
sina, að hann bar alla ævi mikla virðingu fyrir kvenþjóðinni og
kunni manna bezt að meta þau áhrif, sem góð kona getur haft.
Pað gæti jafnvel verið eftir hann, þótt það sé miklu eldra, hið
gamla máltæki: „Oft kafna kviksögur fyrir góðrar konu dyrum“.
Honum varð oft tíðrætt um góðar konur, sem liann hafði kynnzt,