Andvari - 01.01.1951, Page 21

andvari
Guðmundur Finnbogason
17
flutti í samsæti því, sem vinir hans héldu lionum, þegar hann
var sextugur:
,,En þegar ég hugsa um það, hvað helzt hafi einkennt mig
frá því að ég man fyrst eftir mér, þá held ég, að það sé þetta,
að mér hefir alltaf þótt gaman að fræðast og hugsa og að tala
og rita um það, sem ég varð hrifinn af, hvort sem það var smátt
eða stórt. Mér finnst skilningsgleÖin og gleÖin af að kynnast
því, sem bezt hefur verið hugsaÖ og gert, vera meðal æðstu
hnossa tilverunnar, og svo að finna, að maður getur með eigin
áreynslu orðið hluttakandi í einhverju þessu og ef til vill fundið
nýja útsýn yfir eitthvert atriði."
Engum, sem þekkti Guðmund Finnbogason, gat dulizt, að
gleðin yfir gróðraröflum lífsins og samhygðin með þeim var
höfuðþáttur eðlis hans, driffjöðrin í störfum hans og mestu ráð-
andi um viðhorf hans til samstöðu og andófs. Hjá honum bar
avallt eitthvað slíkt á góma, og sjaldan minntist hann á neitt,
sem honum var ömun að, án þess að það kæmi í ljós, að hann
hefði leitað leiða til úrbóta eða hefði tilhneigingu tií þess. Hann
var raunar svo gáfaöur og rökskyggn, að hann lokaði engan
veginn augunum fyrir því illa og skaðlega. Hann segir:
,,Hvar halda menn að óeinlægni, undirhyggja, óréttlæti og
lygar séu meðul til sigurs'? Þar sem menn gleyma því, að sann-
leikurinn einn gerir menn frjálsa, sterka og góða . . . Sé það nú
synt, að það er hverju góðu málefni til bölvunar, að hið illa sé
tekiÖ í þjónustu þess, þá er það ein hin fyrsta skylda hvers
manns að standa þar á verÖi, bæði um sjálfan sig og aðra.“
Hann talar og um það, að „hezta vopnið gegn óvættum
ntannlífsins, lygum, rógi, svikum og ofbeldi", sé „að nefna þau
undir eins réttum nöfnum“, en svo er eðli hans jákvætt, að
hann segir, þegar hann er að tala um störf kvenna, að hann
v>þi heldur orða þaÖ svo, að þær berjist fyrir hreinleikanum,
beldur en gegn óhreinindunum. Hið sama sýna þessi orð hans
1 Lyðmenntun:
„Allt of oft láta menn sér eingöngu annt um að uppræta