Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1951, Blaðsíða 78

Andvari - 01.01.1951, Blaðsíða 78
74 Barði Guðmundsson ANDVARI í sameign hinna heiðnu söfnuða og meðlimir þeirra til skiptis annazt hið opinbera helgihald. Þess er því ekki að vænta, að finna minjar urn norska goða- eða gyðjustétt. I heiðni eru dísarnöfn algeng á íslandi, og þau finnast einnig í Eddukvæðum, en í Noregi verður þeirra næstum ekki vart fyrr en á 14. öld, nema í ættum þeirra, sem fluttu út til íslands. Lind telur upp 15 dísamöfn með mismunandi forliðum, sem íslenzkar konur bám í heiðni, en fjögur á norskum konum, og em þau dæmi miklu yngri. Auk þess eru hin norsku dísarheiti af hverri tegund svo fá, að telja má óvíst, hvort þessi nafnaflokkur hafi verulega fest rætur í Noregi á miðöldunum. Dísarnafnafæð Noregs samanborin við dísarnafnafjölda íslands er mikilvægt menningarsögulegt atriði. Það er engin hending, að blótgyðjan Freyja bar einnig heitið Vanadís. Orðin dís og gyðja tákna hvorttveggja í senn guðlegar kvenverur og kven- presta. í þeim ættum, sem kynslóð eftir kynslóð önnuðust hinar opinberu helgiathafnir, hefur starfsheitið dís smám saman orðið að skímarheiti með hinum margvíslegustu forliðum, svo sem raun ber vimi um á íslandi að fomu. Það eru slíkar dísaættir, sem sett hafa hinn sérkennilega svip á þá hreppa, sem Saurbæi höfðu. Einnig kemur í ljós, að dísanöfnin frá landnámsöld falla mjög oft á hreppa með Hof-bæjum. Þetta er ofur eðlilegt. Hof- bæir og Saurbæir eru fornir helgistaðir. Miðað við hina einstöku bæjarnafnaflokka á íslandi eru hlutfallslega flestar kirkjur reistar á Hof-bæjum og Saurbæjum. Næstir í röðinni koma Fell-bæimir og fer það að vonum, því í heiðni höfðu rnenn átrúnað á felluin, svo sem sagnir og örnefni sýna. Samt eru þó kirkjur Saurbæj- anna hlutfallslega helmingi fleiri en Fell-bæjanna. Svo sem áður var getið, er eitt af höfuðeinkennum Saurbæja- hreppanna hinn mikli kvennastaðafjöldi þeirra. Það er sama, hvort miðað er við bæjatalið í manntalsskýrslunum frá 1703 eða jarða- talið frá 1847, útkoman verður nálega hin sama. Þegar svo litið er á þá Saurbæjarhreppa, sem höfðu dísir samkvæmt fyrmefndu dísatali, kemur í ljós, að þar er fjórði hver „staðir“-bær kenndur
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.