Vikan - 05.12.1968, Page 5

— Hvernig stendur á því, Etienne, sagði Jóseph, að skýin geta svifið um
himininn? Af hverju detta þau ekki niður?
Þetta var í fyrsta sinn, sem lifandi verur flugu í tæki, sem búið var til
af manna höndum. Og kóngurinn horfði á, með öllum sínum kempum og
köppum.

eða belg, í laginu eins og
kassa. Svo kyntu þeir stórt
bál, og Jóseph hélt belgnum
yfir bálinu, svo að reykurinn
færi inn í hann.
— Pokinn er að léttast,
þegar reykurinn fer inn í
hann, það finn ég, sagði
Jóseph. Svo hélt hann pokan-
um lengur, og viti menn, eft-
ir svolitla stund sveif pok-
inn af stað upp í Ioftið, fullur
af reyk. En hann datt bráð-
um til jarðar aftur.
— Það er af þvi, að reyk-
urinn hélt ekki áfram að
rjúka inn í hann, sagði
Jóseph. — Næst verðum við
að búa til stærri belg, svo
stóran, að það sé hægt að
binda eldstó neðan í hann og
hann hafi eldstóna með sér,
þegar hann lyft.ist, og þannig
haldi reykurinn áfram að
streyma upp í hann, þegar
hann er kominn upp í loftið.
Svo gerðu þeir þetta, og
það tókst mætavel. Allt fólk-
ið í nágrenninu kom og horfði
á, þegar Etienne og Jósepli
sendu loftbelginn sinn upp í
loftið. Og kóngurinn frétti af
þessu. Hann hét Lúðvík og
var 16. kóngurinn með því
nafni í Frakklandi. Og þess
vegna var hann kallaður
Lúðvík sextándi. Hann kall-
aði á ráðgjafa sinn og sagði
við hann:
— Ég hef heyrt, að Jóseph
og Etienne Montgolfier í
París hafi búið til belg, sem
getur svifið upp í loftið.
Láttu þá koma hingað og búa
til stóran og góðan belg og
sýna mér, hvað þeir geta.
Ráðgjafinn gerði það, og
nú komu bræðurnir til Ver-
sala, þar sem kóngurinn átti
heima. Þar fóru þeii- að búa
til stóran og góðan belg og
kóngurinn borgaði allt efnið
í hann. En rétt þegar belg-
urinn var að verða tilbúinn,
kom ofsarok og hann fauk á
tré og ílengrifnaði. Svo þeir
urðu að setjast við á nýjan
leik og búa til nýjan belg. Þá
dauðlangaði að binda körfu
neðan í belginn og vera sjálf-
ir í körfunni, þegar belgurinn
svifi upp í loftið, en það
harðbannaði kóngurinn. Því
allir vísindamenn í Frakk-
landi sögðu að það væri ekki
hægt að búa til svona loft-
belg, sem svifi upp í loftið,
það væri á móti öllum nátt-
úrulögmálum. Og Lúðvík 16.
var handviss um, að allir
menn, sem færu upp í loftið
með svona svifbelg, myndu
deyja. Þess vegna bannaði
hann þeim að fara með.
En þeir bundu nú samt
körfu neðan í svifbelginn og í
körfuna settu þeir eina kind,
eina önd og eina hænu. Svo
þegar dagurinn kom, að þeir
skyldu sýna kónginum hvern-
ig belgurinn gæti svil'ið, voru
þessi dýr í honum. Þetta var
19. september 1783, klukkan
eitt eftir hádegi, og það var
í fyrsta sinn, sem lifandi ver-
ur flugu í tæki, sem búið var
til af manna höndum. Og allir
kóngsins kappar og kempur
horfðu á, þegar belgurinn
sveif upp í loftið og var þar
meðan eldiviðurinn í eldkatl-
inum entist, en þegar eldur-
inn kulnaði, seig belgurinn
aftur hægt til jarðar. Þá
flýttu allir sér þangað, til að
vita hvort dýrin væru ekki
dauð, en það voru þau al-
deilis ekki, kindin fór strax
að bíta gras, hænan að róta
mold en öndin að synda, eins
og þau hefðu aldrei farið
neitt.
Sá, sem mest lijálpaði
bræðrunum að búa til svif-
belginn, hét Pilatre de Rozier,
og hann langaði óskaplega til
að svífa í lcörfunni neðan í
svifbelgnum. Hann skrifaði
kónginum bréf og bað hann
að leyfa sér það, en hann gat
ekki farið sjálfur að tala við
kónginn af því að liann var
bara venjulegur maður en
ekki greifi eða hertogi. En
kóngurinn sagði alltaf nei.
Þá sagði Pilatre við bræð-
urna, að kóngurinn hefði bara
bannað, að maður færi upp
með svifbelgnum, ef hann
væri alveg laus, en hann hefði
aldrei bannað, að maður
mætti vera í körfunni, ef
belgurinn væri bundinn við
jörðina með löngu bandi. Og
það var alveg satt. Þess
vegna bundu þeir nú langt
band við belginn og festu það
í sterkan staur í jörðinni og
svo létu þeir belginn svífa
með Pilatre í körfunni. Hon-
um fannst það óskaplega
gaman, en eitt fannst honum
leiðinlegt: Að bandið skyldi
ekki vera lengra. Þess vegna
var hann alltaf að láta lengra
og lengra band í belginn, og
einu sinni, þegar bandið var
orðið ógurlega langt, bauð
hann með sér vini sínum, sem
hét d’Arlandes. Hann var
markgreifi, og þess vegna vin-
ur kóngsins og mátti tala við
hann. Hann skemmti sér
mjög vel, og þegar þeir komu
aftur niður á jörðina, fór
hann til kóngsins og sagði við
hann:
— Mig langar að biðja yð-
ur, herra, að leyfa mér að
svífa lausum ásamt Pilatre.
Við höfum svifið í belgnum
bundnum, og það er engin
hætta. Nú langar okkur að
svífa i honum lausum.
Kóngurinn gaf honum leyfi
til þess af því d’Arlandes var
vinur hans, og nokkrum dög-
um seinna lögðu þeir af stað
Framhald á bls. 101
VIKAN-JÓLABLAÐ 5