Menntamál - 01.08.1962, Síða 131

MENNTAMÁL
221
kennarakynslóða. Hún er samandregin reynsla lians í tæknilegum,
fræðilegum, heimspekilegum og siðfræðilegum efnum. Og þá er víst
ekki lítið sagt. Enda skal ég viðurkenna, að ég var í nokkra daga að
átta mig d því, hvernig ætti að taka þessari bók, hvort heldur ætti
að lofa hana eða lasta. Hún er óvenjuleg eins og ísak sjálfur. I
fyrsta lagi er hún ákaflega samanþjöppuð: engar málalengingar, eng-
in óþarfa mælgi. Á köflum er hún jafnvel skrifuð í eins konar sím-
skeytastíl. Hún spannar yfir ákaflega vítt svið: er í rauninni efni
í margar hækur. I þriðja lagi er hún afar iræðileg: fæst mjög við
flokkun og skýringu lyrirbæra. 1 ljórða lagi er bókin gegnsýrð af hin-
um sanna anda uppeldisfrömuðarins, og mér vitanlega fylgir hún
vel og dyggilega því sem vísindamenn nútímans kenna. I fimmta
lagi er bókin í hæsta máta hagnýt fyrir starfandi kennara. Hún er
yfirfull af hentugum leiðbeiningum og reglum. Þætti mér trúlegt að
mörgum kennara fyndist gagnlegt að hafa hana á borðinu hjá sér.
Vera má, að ísak hafi færzt liið ómögulega í fang með því að reyna
að koma öllu þessu efni fyrir á eina bók. Um [tað er ekki gott að dæma.
Bækur má skrifa á svo marga vegu. E. t. v. hefði sumum þótt þægi-
legra að hann hefði skrifað þrjár bækur í stað einnar, — eina bók um
kennslu smábarna, aðra um kennsiufræðileg etni fyrir kennaranema,
og hina þriðju um kennarareynslu sína og uppeldisleg sjónarmið. En
nú hefur ísak kosið að hafa það á hinn veginn, og er það óneitan-
lega iíkt lionum. Ég efast um, að hann liafi yfirleitt velt því mikið
fyrir sér um dagana, hvort eitthvað væri mögulegt eða ómögulegt
að annarra dómi: hann hefur ráðizt á torfærurnar og stokkið yfir
þær, ltvað sem Iiver sagði. Við getum svo liorft á eftir honum — hin-
um megin við garðinn — og lirist liiifuðið.
I nútíma barnasálarfræði er sú skoðun ríkjandi, að barnið sé í
upphafi mjög sjálflægur einstaklingur. Það skoðar sjálft sig sem mið-
depil alheimsins og athyglin beinist mest að því sjálfu. Með auknum
þroska víkkar sjóndeildarliringurinn og áliuginn beinist að umhverf-
inu. Sjónarmiðið er í fyrstu hagnýtt, eigingjarnt, hlutlægt og þröngt.
en verður smám saman víðtækara, óhlutbundnara og óeigingjarnara.
í samræmi við þetta lögmál hafa kennarar reynt að miða kennslu
barnsins sem mest við þroskastig og áhugasvæði barnsins. Sé þeirri
reglu fylgt verður námsefni barnsins á fyrstu árurn skólagöngunnar
mjög hiutlægt. Barnið sjálft verður aðalviðfangsefnið, fjölskylda þess
og annað það úr umhverfinu, sem mesta þýðingu hefur fyrir það.
Kennsla sem byggist á þessum fræðisetningum hefur verið nefnd
cítthagajrcedi. Það heiti held ég að sé mjög óheppilegt og villandi, því