Skírnir - 01.01.1917, Blaðsíða 34

■:gkírnir] Um launa- og eftirlaunatill. launanefndarinnar 27
'i næsta- mánuði, u p p b ó t fyrir þaD verðfall peninga, sem
heimsstyrjöldin hefir valdið frá upphafi, og
heimila landsstjórninni um leið, að veita hlutfallslega upp-
bót framvegis meðan ófriðurinn helzt. Eg skal ekki
fullyrða, hve há uppbótin fyrir liðna tímann ætti að vera.
Hagstofan telur í síðustu Hagtíðindum allmargar innlend-
ar og útlendar nauðsynjar og reiknar verðhækkun á þeim
hér í Reykjavík frá ófriðarbyrjun um 70%. Það má
vera, að ekki sé byggjandi á þeim útreikningi óskorað.
Þar eru taldar ýmsar vörur, sem hafa liækkað gífurlega,
t. d. rúsinur, sem hafa hækkað um 158% og sóda, sem
hækkað hefir um 167 %, en þessara vara og nokkurra
nnnara gætir samt sem áður lítið í heimilishaldi. Hins
vegar hafa ýmsar nauðsynjar, sem m i k i 1 s er neytt af,
hækkað stórkostlega, rúgbrauð t. d. um 100 %, kindakjöt
79—100 % og kol um 179 %. Því er einsýnt, að hækk-
unin verður að vera mikil, ef til vill ekki minni en um
50% til uppjafnaðar hvort árið 1915 og 1916.
En þar næst verður að vinda bráðan bug að því, að
setja ný 1 a u n a 1 ö g, er sé bygð á réttu hlutfalli
n au ð sy n j a o g peninga, og endurgjaldi embættis-
manninum undirbúningskostnað hans og gjöri honum auk
þess fært — ef það verður ofan á að afnema eftirlaun —
að sjá sér viðunanlega farborða, eftir að liann er þrotinn
að starfskröftum, og ekkju og óuppkþmnum börnum, eftir
sinn dag. Þess verður þó naumast kosturfyren eftir ófriðinu.
Það ætlast enginn til, að löggjafarvaldið geri em-
bættismenn að yfirstétt. Skynsamir menn líta fremur á
það, h v e r n i g maðurinn vinnur skylduverk sitt, en
h v e r t verkið er. En til hins ætlast víst heldur enginn,
að embættismenn og mentamenn verði gerðir að nokkurs
konar Helótum, er vinni almenningi alt það gagn, sem
þeir geta, en fái ekki að halda nema sultarlífi í staðinn,
líkt og ríkisþrælarnir í gömlu Spörtu, en Iíelótar yrði
allur þorri íslenzkra embættismanna, ef tillögur launa-
nefndarinnar yrði lögfestar og landið innan skamms
anenningai’lítið fiskiver.