Skírnir - 01.01.1917, Blaðsíða 114

fikirnirl
ísland 1916.
107
!ag á nauðsynjavörum, bæði innlendum og útlendum, altaf að
ihækka vegna skorts á þeim hjá hernaðarþjóðunum og kepni um
þær þeirra í milli. Englendingar höfðu þegar 1915 lagt ýmsar
áiömlur á vöruflutninga til landsins og frá því. En er fram leið á
árið 1916 tóku þeir mjög að herða á þeim böndum. Var þess þá
m. a. krafist af kaupmönnum, sem fengu kola- eða saltfarma frá
Bretlandi, eða í skipum, sem urðu að koma þar við á leiS sinni til
Islands, aS þeir skuldbyndu sig til þess, að flytja ekki vörur þess-
ar, eða aðrar vörur, sem kolin og saltiS yrSu notuð til aS framleiða,
til þeirra þjóSa, sem i ófriði eiga við Bretland, og eigi til NorSur-
landa nó Hollatids, því þaðan mætti ætla aS þær gætu síðan kom-
ist til Þýzkalands. Ennfremur var það uppi látið af Bretum, að
það væri ásetningur þeirra að stöSva allau flutning á íslenzkum af-
■urSum til Norðurlanda, og auk þess sóttist erfitt aS fá útflutnings-
leyfi frá Bretlandi á ýmsum nauðsynjavörum hingað til lands, auk
'kola og salts, t. d. á veiðarfærum. Þessa grein gerði landsstjórnin hér
fyrir því, aS hún gerði samning við Breta um alla verzlun landsins,
samkv. bráðabirgðalögum, sem konungur staðfesti 24. maí. Samn-
ingurinn var síðan sendur öllum lögreglustjórum landsins, en ekki
birtur opinberlega, og jafnframt gaf landsstjórnin út reglugerð,
•dags. 24. júní, um útflutning vara frá landinu. I samningnum
var ákveðið, að skipað yrði svo fyrir, að skip, sem flyttu farma
héðan til útlanda, yrðu ekki afgreidd héðan nema þau áður væru
skuldbundin til að koma við í brezkri höfn. Undanskilin voru þó
skip, sem hóðan fæm til Ameríku, ef brezki ræSismaðurinn hér
væri því samþykkur. Með þessu vildu Bretar létta sér eftirlitið
tneS því og tryggja sór það, að afurSir landsins lentu ekki til
•óvinaþjóðanna, nó til Norðurlanda eða Hollands og svo þaðan aftur
4il Þj'zkalands. Þó skyldi ekki hindrað, að fluttar yrðu til Dan-
merkur þær íslenzkar afurSir, sem notaðar yrðu þar í landi samkv.
neyzluþörfinni. Gegn þessari skuldbindingu var svo sett þaS
ákvæSi, að ef ekki fengist markaSur fyrir allar afurðir landsins
■utan þess svæðis, sem bannað var aS flytja þær til, þá skyldi
brezka stjórnin kaupa afurðirnar af framleiðendum og kaupmönn-
um hór fyrir verð, sem ákveSið var í samningnum fyrst og fremst
til ársloka 1916. Brezka stjórnin skyldi svo sjá um að hingað
fengist flutt frá Bretlandi þaS, sem þyrfti af kolum, salti, veiðar-
færum, síldartunnum, steinolíu, kornvöru, sykri, kaffi, lyfjum og
■öðrum nauðsynjavörum, sem annaS hvort eru ófáanlegar annars-
staðar, eða hagfeldast þykir að fá frá Bretlandi. Þannig gerði