Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1921, Blaðsíða 51

3IÐUNN
G. G. B: Tímatal í jarðfræðinni.
209
raun réttri eru alfa-geislarnir örsmáar efnisagnir
þrungnar rafurmagni (rafmagnseindir; elektron) er
sundrast hafa úr frumeindum (atom) geislaefnisins.
Efnisagnir þær, sem þannig hafa sagt lausu, reisa
svo bú fyrir sig, þ. e. mynda nýtt gaskent frumefni,
sem nefnt hefir verið helium.
Uranium er þyngst allra þeirra frumefna, sem
menn þekkja. Eindaþungi (atomvægt) er 238.5
-(eindaþungi vatnsefnisins er 1). Við útgeislun alfa-
geislanna frá úranium léttast frumeindir þess, sem
svarar þeim rafmagnseindum, er losna úr læðingi
með alfa-geislunum og breytist í helium, og á þann
hátt breytist úranium í annað léttara frumefni, er
kallað er úranium II (eindaþungi þess 234.5), við
frekari útgeislun breytist svo úranium II í ionium
(eindaþ. 330.s) og við áframhaldandi alfa-geislun
myndast svo radium (eindaþ. 226.s), hið eimkenda
efni niton (eindaþ. 222), radium A. (eindaþ. 218).
Radium C. (eindaþ. 214) og radium F. eða polonium
^eindaþ. 210). Aftan í þessa frumefnalest hnýta efna-
fræðingar blýinu (eindaþ. 207). Iteyndar hefir mönn-
um ekki tekist að fylgja breytingunni frá radium til
blýsins, en við efnabreytingu þá, er verður á geisla-
efnum úranium-flokksins, um leið og þau senda frá
sér geisla sína, kemur blý í Ijós jafnhliða helium.
Er því talið víst, að það sé síðasti Iiðurinn í efnaröð
úranium-llokksins, og myndist af útkulnuðum efnis-
eindum geislaefnanna, er eytt hafa að fullu geisla-
orku sinni.1)
Helium myndast einnig við útgeislun alfa-geisla
frá aktium og thorium, en önnur fullmynduð efni,
er eigi taki frekari breytingum, þekkjast ekki í flokki
þessara tveggja geislaefna.
Með nákvæmum rannsóknum hafa efnafræðingar
1) Frá geislaefnunuin er nánar sagt i Iöunni 1915 og Eimreiöinni 1919,
löunn VI.