Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1921, Blaðsíða 81

ÐUNN
Ritsjá.
239"'
tekið af alþjóð, og að ljóð hans komist á hylluna hjá hin-
um þjóðskáldunum, sem á undan eru gengin. A. II. B.
Theodóra Thóroddsen: Eins og gengur. — Rvk. 1920.-
Pað er ekki vandalaust verk að skipa þessari bók í flokk
í bókasaiui. Viðburðirnir, sem þessar 8 smásögur segja frá,
munu aö vísu allir hafa gerst í raun og veru, en hér er
þeim lýst eins og endurminningin uin þá hefir geymst í
sál konu, sem hefir ekki eingöngu augu til að sjá með og
eyru til að lieyra með, heldur einnig auðugt ímyndunarafl
og sterkar tilíinningar. Efni bókarinnar er sannsögulegt,
en skáldgáfa liöfundarins hefir mótað það og lyft þvi upp
upp úr grámóðu liversdagslífsins.
í þulum frú Theódóru birtust frumlegir og óvenjulegir
liæfileikar, en margir kunna að hafa litið svo á, að þar
væri liennar afmarkaða svið í hókmentunum, að hún hefði
cinstaka sérgáfu i þessa einu átt. En nú takast af tvímælin
um það. Petta litla kver, sem er svo óvenjulega efnisríkt,
sýnir og sannar, að frúin kann að segja sögur eins og þeir,
sem bezt hafa kunnað.
Hún liefir ekki verið að leita uppi óvenjuleg söguefni.
Hún hefir svipast um i hóp gamalla kunningja og brugðið
upp skyndimyndum af fáeinum þeirra. I fyrstu sögunni,.
sem er einskonar formáli fyrir öllum hinum, rekur gömul
kaupakona raunir sínar. Lííið hefir ekki leikið við hana,
hún heflr mist af öllu, sem hún unni mest. En hún mælir
ekki eitt æðruorð, kastar því að eins fram, að þetla hafi
farið rétt »eins og gengur«. Pau orð eru titill bókar-
innar, og viðlagið við flestar hinar sögurnar. Pví að í bók
þessari er litið um sól og sumarvind, — það er grályndi
og harka lífsins, sem frúnni heíir orðið starsýnt á. í tveim-
ur af sögurium er þó gripið í annan streng. Pær sögur eru
báðar um samhúð hjóna, og þar bregður fyrir sterkri gleði
yfir því, að lífið liefir þó stundum þá liluti á boðstólum,
sem eru alt öðru vísi en gerist og gengur.
Flestir menn gætu auðvitað sagt svipaðar sögur, ef þeir
kynnu með sögur að fara. En það er fáum gefið, — að
minsta kosti fáum í jafnríkum mæli sem frú Theódóru.
Pví að frásagnarlist liennar er ekki hversdagsleg. líg
minnist ekki að hafa séð hreinna og kjarnbelra sveitamál
á neinni bók, síðan Pjóðsögur Jóns Arnasonar og sögur
Jóns Thoroddsens komu út. Maður verður hvorki var við
áreynslu né hirðuleysi, frásögnin er róleg og tilgerðarlaus,.
og stíllinn gersamlega laus við alla taugaveiklun. Par að<