Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1930, Side 49

IÐUNN
Sérhættir í shólamálum.
43
sú staðreynd löngu kunn orðin, að sæmilega greint barn
í sveit stendur jafnaldra sínum ótrúlega lítið að baki,
þeim er í bænum býr, og er einatt stórum þroskaðra í
hugsun og allri andlegri atgervi. Þetta er allrar athug-
unar vert, þá er meta skal skilyrði íslenzks þjóðlífs til
heiisusamlegs uppfósturs. Hví er hér ekki meiri munur á?
Ðarnið lifir lífi sínu öllu á heimilinu. Það kynnist nátt-
úrunni kringum sig, landslagi, veðurfari, dýrum, jurtum.
011 störf eru unnin svo að segja fyrir augum þess;
það lærir smám saman að skilja sambandið milli þeirrar
náttúru, sem umlykur það, og athafna fólksins, — milli
athafnanna og þeirra lífsþarfa, sem verið er að fullnægja.
Það lærir að skilja líf dýranna, háttu þeirra og nytsemi.
Hið rökræna samhengi þess lífs, er birtist í umhverfi
þess, liggur því smátt og smátt í augum uppi. Heimilið,
með öllum sínum margbreyttu störfum, gefur barnshug-
anum óhemjulegt efni að glíma við, og átökin efla megu
þess. Hugurinn lærir að hætta sér á ókunna stigu og
spyrja, og daglega lífið á heimilinu verður prófsteinn
reynslunnar á þau svör, sem eru fundin. Það fær að
beita viti og orku, andæfa áhrifum í verki, verka á um-
hverfi sitt eftir því, sem kraftar leyfa. Það er aldrei í
vandræðum með leikvelli og leikföng. Náttúran er leik-
völlurinn, og leikfanganna lærir það sjálft að afla sér.
Þegar slíkt barn kemur í skólann, er allólíkt á komið
með því og jafnaldra þess í bænum, hafi hann átt lé-
lega aðbúð. Skólinn er hinn sami, ef til vill enn fátæk-
ari að öllum útbúnaði, skólatíminn styttri. En barnið er
óþreytt andlega. Það á í huga sér gnótt hugmynda og
®rna reynslu frá umhverfi og athöfnum. Námið verður
hví kærkomin tilbreyting og hvíld.
Hér er ennfremur eins að gæta. Þótt starfsgrund-
völlur farskólanna sé hinn sami og fastaskólanna, fræði-