Kirkjuritið - 01.09.1953, Side 45

SJÓNLEIKIR OG TRÚARBRÖGÐ
191
sitt stóra leikhús, sett dálítið hof á brúnina ofan við áheyr-
endapallana, en það var aðeins formsatriði, svo að hægt
væri að vígja leikhúsið sem musteri.. Hinn trúræni eld-
móður og andleg hrifning, sem snart hugi manna við hina
helgu leiki í Aþenu og annars staðar á Grikklandi, var horf-
inn, en í þess stað var það gert að meginmarkmiði leikanna
að sýna sigurvinninga og dýrð Rómaveldis, og að skemmta
lýðnum, sem höfðingjarnir vildu gera sér hliðhollan með
brauði og leikum. Var þá ekki furða, þótt leikið væri á
þá strengi, sem helzt gátu endurómað, ýmist hjá ómennt-
uðum múgnum eða lífsleiðum auðmönnum, sem leituðu
stöðugt að einhverju nýju og spennandi.
Þegar hér er komið sögu, fer nýtt vald að láta til sín
taka, — hin kristna kirkja. Kennimenn hennar, svo sem
Tertullianus, voru ekkert myrkir í máli um leikhúsin. Þeir
sáu í þeim þjónustu við djöfulinn og alla hans ára. Sá sem
les, þótt ekki séu nema nokkrar línur úr greinum Ter-
tullians, finnur brátt, með hvílíkri brennandi heift hann
i'æðst að leikhúsunum. Hann talar um það, hvernig allt
hið viðurstyggilega í framferði fólksins sé reynt að rétt-
læta með því, að það sé þjónusta við Venus og Bacchus
og önnur heiðin goðmögn, og hvernig lifnaðurinn yfirleitt
geri leikhúsin að kirkju djöfulsins.
Það er ekki svo að skilja, að góðir og vitrir menn í
heiðnum sið hafi ekki sumir hverjir verið búnir að koma
auga á, hvað fram fór, en þá vantaði hinn heilaga eldmóð
°g heitu sannfæringu, sem kirkjan átti. Til voru einnig
hirkjumenn í fornöld, sem vildu leikhúsin ekki feig, heldur
hugsuðu sér, að kristnir menn gengjust fyrir leiksýning-
um, er tækju hinum heiðnu fram. Meðal þeirra var hinn
frægi Arius, sem var bannfærður og rekinn úr kirkjunni
fyrir kristsfræðikenningar sínar. Hvernig svo sem á því
stóð, runnu öll áform um kristin leikhús út í sandinn.
Tíminn var enn ekki fullnaður, akurinn ekki undirbúinn.
Hin kristna kirkja kom leikhúsunum á kné. í þeirra stað
komu farandleikararnir nú fram á sjónarsviðið, hörpuleik-