Kirkjuritið - 01.09.1953, Blaðsíða 49

SJÓNLEIKIR OG TRÚARBRÖGÐ
195
gerði veröldina kirkjulega, en sjálf varð hún veraldleg.
Annaðhvort þekktu menn ekki eða viðurkenndu ekki þann
greinarmun, sem svo oft er gerður nú á dögum á kirkju-
legu og veraldlegu. Þetta sézt meðal annars á hinum
kirkjulegu leikum. Þeir verða svo veraldlegir með köflum,
inni í kirkjunni, að vér nútímamenn eigum örðugt með að
skilja, hvernig slíkt gat skeð. Menn fundu ekkert athuga-
vert við það að láta eitt og annað gerast, sem vakti hlátur
°g sköll. Vandræði Heródesar konungs, er hann var gabb-
aður af vitringunum, gátu t. d. birzt með svo gassalegum
hætti, að slíkt mundi alls ekki þykja viðeigandi í kirkju
nú á dögum. Tilhneigingin til þess að koma að kátlegum
°g broslegum atvikum gerir smám saman vart við sig.
Þó tekur út yfir allan þjófabálk, þegar það verður að venju
að halda svonefndar asnahátíðir og fíflahátíðir inni í sjálf-
Um kirkjunum. Leiksögufræðingar segja, að þær hafi átt
rót sína að rekja til ýmiskonar þjóðlegra tyllidaga, er menn
höfðu sköll og skrípalæti í frammi. Voru það meðal annars
aramótin, sem þannig gripu hugi fólksins, vorhátíðir o. s.
fnv. Klerklýður af lægri stigum vildi gjarnan fá sín tæki-
feri til að taka þátt í slíku. Þá var dansað og drukkið inni
1 sjálfum kirkjunum, farið í teningskast á sjálfu háaltar-
'nu, messusiðir afskræmdir með eftirhermum, jarmað í
stað söngs og látið öllum illum látum. Jafnvel var svo
langt gengið, að asni var leiddur inn í kirkjuna og honum
veitt lotning með knéfalli og skopsálmum. Sá, sem stjórn-
aði hátíðinni, var nefndur „dominus festi“ (hátíðar-stjóri),
en stundum fífla-biskup, kardínáli eða páfi.
Eins og geta má nærri, endaði þetta með brottrekstrum
ár kirkjuhúsunum, unz slík læti áttu ekki griðastað annars
staðar en á götum og torgum.
önnur ástæða varð einnig til þess, að sjónleikirnir hurfu
ár kirkjunum. Það voru þrengslin. Smám saman þótti nauð-
synlegt að fjölga leikendum og hafa meira svigrúm en kór
hirkjunnar leyfði. Þegar á 14. öld mun það hafa verið farið
að tíðkast að leika úti fyrir kirkjunum, og voru hinar háu