Eimreiðin - 01.07.1926, Blaðsíða 40

216
ALHVQÐ
EIMREIP'N
sem skifti innra lífi mannsins og beindi anda hans inn á tvír
aðgreindar leiðir. Um allan Austurveg finnast enn glæsileS11-’
lifandi vitnisburðir um óbrotið samband manna við þann anda>
sem er ekki bundinn við stund né stað. Og um endilanS3
Norðurálfu heims eru jafnskírar sannanir þess, hve lamað oS
vængstýft er flug hins námfjötraða, íhugandi jarðarþegns.
En er þá enginn vegur til þess að byggja sér traustan
grundvöll af sameining tveggja öfga í þessu efni? Efalaus*
mundu einmitt þeir tveir vegir, er fjarst liggja hvor öðrurn 1
upphafi, ná hæstri og tryggastri eining í algildi þeirrar ny)u
heimskoðunar. Vér þraukum hér á hala veraldar, íslendinðar
— og því skyldum vér ekki eiga útvalið hlutverk í fullkon'
inni og sannri vísindaiðkun hinna svokölluðu leyndardóm3
Morgunlandanna? Á hinn bóginn er það og algerlega
laust, að austrænn andi og gáfur eru fullhæfar til hvers hánám5
sem er við fræðslustofnanir reynsluvitsins. Hin nýja lífstefn3
mannlegs anda, sem ég á við hér, mundi að minni hySS!u
tæplega finna auðyrktari og vaxtarvænlegri jarðveg neinstaðar
á jörðinni heldur en einmitt undir skágeislum vors íslenz^a
skammdegis og sólarhringsdögum þess hánorðurs, er al1
hefur upp ljóð og drauma vorrar eigin frægu söguþjóðar.
Lesendur Eddu eru nátengdir málfrændur þeirra, er lmsir
finnast á hinar samnefndu Vedabækur — og ættu fræðimenn
vorir sízt að gleyma því, enda þótt próf. Finnur ]ónsson m >
rekja þetta nafn til lat. oda, (óður). Nærskyldari eru 9rlS<
myndirnar oida, idon, lat. video, ísl. vit o. s. frv., og auðsm
lega er sanskrít, að mínu áliti, yngri systir hins norræna ma •
En þetta nefni ég hér einungis til athugunar, og er eK
rúm til þess að fara frekar út í þann stórmerkilega vitnisbur
um hið glataða, sameiginlega upprunamál. En margir vísin a
menn munu nú hallast æ meir að þeirri skoðun, að »tunðan
helga«, málsmóðir meginbálks allra heimsþjóða, hafi skapa
í norðurheimi.
Þetta kemur oss við að því leyti, að mönnum mun virða
því eðlilegra og sanni nær, að hér á íslandi rísi upp
»heimspekiskóli«. Gömlu Grikkir unnu nafni sínu ævaran
frægð með þeim hætfi. Því skyldi smáþjóðin á íslandi, seir!
enn heldur á lykli að dýpstu heimsvísindum fornaldanna, e